HOME
ZOEKTIPS
LINKS en LITERATUUR
ORGELS
LAATSTE WIJZIGINGEN
OVER ONS
DONATIES


LAATST BIJGEWERKT OP 13-03-2024

Agatha

Ga naar de site van de patroonheilige
 
Parochie/kerkgemeente: H. Agatha
Dekenaat/kerkverband: Gulpen
Soort gebouw: Parochiekerk
Plaats: Eys
Gemeente: Gulpen-Wittem
 
Adres: Grachtstraat 2
Postcode: 6287 AG
Coördinaten: x: 193578,334, y: 315197,954
 
Rijksmonumentennummer: 39168 Code: 6187AG-00002-01
Kadastrale gegevens: Wittem A 4177
 
Architect(en):
 
Kunstenaar(s):
 
Huidig gebruik: R.K. Kerk

 Foto: Wim Koops

Redengevende omschrijving Rijksdienst voor de Monumentenzorg

R.K. KERK; eenbeukig gebouw met smaller koor en westtoren, opgetrokken in 1734 door J.C. Schlaun; in 1934-'35 gerestaureerd en vergroot met lage dwarsruimten. Hoofdaltaar met schilderstuk Christus in Gethsemane, twee zijaltaren en preekstoel, XVIIIb, biechtstoelen, 1752, twee koorbanken XVIII A-XIX A, orgelgalerij en front, XIXb, orgel met Hoofdwerk en Positief, in 1843 gemaakt door de Gebr. Muller uit Reifferscheidt (Duitsland); doopvont, XVI. Stenen grafkruis, 1679. Klokkenstoel met gelui bestaande uit een klok van J.T. van Hoei, 1720, diam. 81 cm en twee moderne klokken. Mechanisch torenuurwerk, B. Eijsbouts, ca. 1923. (Datum: 24-01-1967).

Ruimtelijke context

De kerk ligt in Eys op een kruispunt van de wegen Simpelveld-Wittem en Trintelen-Eys. De kerk ligt op een lage kerkheuvel, via een muur van de stoep gescheiden. Om de kerk ligt een plantsoenachtige aanleg, waarin nog enkele kerkhofkruizen staan.

Locatie

Type

Eenschepige, bakstenen barokkerk, een van de weinige in Limburg. De toren aan de westzijde heeft een voor Limburg aparte spits. Aan de ronde absis is nog een uitbouw gemaakt.

Bouwgeschiedenis

Al aan het einde van de 12e eeuw stond er in Eys een kerk. De ze was eigendom van het het St. Pauluskapittel te Luik. Deze kerk werd herbouwd in 1712. Slechts ruim 30 jaar later werd deze herbouwde kerk vervangen door de huidige kerk, rechts van de Eyserbeek en ten zuidwesten van de vorige kerk. Dat gebeurde in de jaren 1732-'34 op instgnatie van de nieuwe landsheer Ferdinand van Plettenburg, ondanks aanvankelijk verzet van het kapittel van St. Paulus. De oude kerk werd in 1745 afgebroken maar pas in 1770 werd de nieuwe kerk officieel ingewijd. De kerk Eys is een kleinere copy van de kerk St. Mauritius in Nordkirchen Noordrijn-Westfalen Dld. In 1772 heeft het St. Pauluskapittel te Luik de toren en het herstel van een kleine, gebarsten klok, voor zijn rekening genomen. De kerk is ontworpen door Johan Conrad Schlaun uit Westfalen en gebouwd onder toezicht van Johann Joseph Couven uit Aken. Aannemer was Klausener uit Burtscheid. In de jaren 1934-'35 is de kerk vergroot met twee zijruimten aan weerszijden van het koor in de stijl van de bestaande kerk door N.M. Ramakers met medewerking van archtiect G. de Hoog van Monumentenzorg.

Exterieur

De kerk bestaat uit een schip van drie traveeën, een smaller inwendig rondgesloten koor, daarachter een sacristie en lage nevenkapellen aan weerszijden van de oostelijke partij. Deze dateren uit de jaren 1934-'35. Holle hoerondingen zorgen voor vloeiende overgangen tussen de bouwdelen. De bakstenen wanden hebben voor deze streek unieke ovale vensters met een hardstenen omlijsting. De muurgeledingen hebben rechthoekige spaarvelden. De klokkenverdieping van de toren heeft afgeschuinde hoeken. Uit het gebogen dak van de toren rijst een slanke spits, die wordt bekroond met een bol en een kruis.

Noordzijde. Foto: juli 2005

Zuidzijde. Foto: juli 2005

 

Absis. Foto: juli 2005

Interieur

Zicht op het priesterkoor. Foto: Wim Koops

Zicht op de zangtribune. Foto: Wim Koops

Kenmerken van het exterieur zijn ook binnen voortgezet, zoals de holle hoeken en een ronde koorafsluiting. In de wanden zijn spaarvelden aangebracht, die in vorm zijn afgestemd op de ovale ramen. Tussen de vlakke muraal- en gordelbogen bevinden zich graatgewelven. De triomfboog is hol geprofileerd. (Bron: De Nederlandse Monumenten van Geschiedenis en Kunst in de Provincie Limburg, waarin een uitgebreide lijst is opgenomen van bijzondere voorwerpen in het interieur.)

Glas-in-loodramen van Jo Havenith.

Zie verder ook: http://www.rijckheyt.nl/sjablonen/rijckheyt/pagina.asp?subsite=100&pagina=386

Orgel

In 1844 plaatsten Gebr.Müller (Reifferscheidt D) in deze kerk een quasi tweemanuaals orgel, waarvan het positief en pedaal niet van eigen pijpwerk werd voorzien, doch gebruik maakten van het pijpwerk van de analoge registers van het hoofdwerk (*); in 1961 werd het orgel gerestaureerd door Flentrop (Zaandam).

 

(literatuur: Het historische orgel in Nederland, deel VI, blz.203)

                                * Bourdon B/D 16’                     Octav 4’

                                    Principal 8’                          * Flautino 4’

                                * Hohlflaut 8’                          * Superoctav 2’

                                * Gamba B/D 8’                          Mixtur III

                                * Flauttraverse D 8’                   Trompete B/D 8’

Bron: G.M.I.Quaedvlieg – Orgeldocumentatie Limburg (Stadsbibliotheek Maastricht).

In een nis staat een beeld van St.-Anna-te-drieën uit de eerste helft van de 18e eeuw.
De eikenhouten zijaltaren hebben elk een retabel uit uit de eerste helft van de 18e eeuw. Het linker altaar toont een beeld van St. Agatha, het rechter van Maria.
 
 
 
Agatha
Agatha
Agatha
Agatha
Agatha
Agatha
Agatha
Agatha
Agatha
Agatha
Agatha
Agatha
Agatha
Agatha
Agatha
Agatha
Agatha
Agatha
Agatha
Agatha
Agatha
Agatha
Agatha
Agatha
Agatha
Agatha
Agatha
Agatha
Agatha
Agatha
Agatha
Agatha
Agatha
Agatha
Agatha
Agatha
Agatha
Agatha
Agatha
Agatha
Agatha
Agatha
Agatha
Agatha
Agatha