Hervormde Kerk Klompstraat (voormalige)

Foto: Archief Rijckheyt, Heerlen

Geschiedenis

In 1830 kwam in Heerlen een einde aan het sinds 1649 bestaande Simultaneum, waarbij Rooms-Katholieken en Protestanten gezamenlijk gebruik maakten van de 12e eeuwse Sint Pancratiuskerk. In die kerk stond een orgel, dat Thomas Weidtmann uit Ratingen in 1719 ten behoeve van de Hervormde gemeente had gebouwd. Onder invloed van de Belgische Opstand werd in 1830 aan de Protestanten verder gebruik van deze kerk ontzegd.  

Onder bemiddeling van koning Leopold I, die zelf Protestant was, werd aan de Evengats (later Klompstraat genoemd) door aannemer Bongaerts uit Valkenburg onder toezicht van het Belgische Ministerie van Waterstaat een eigen Heerlens Protestants kerkje gebouwd. De aannemer diende volgens het bestek tevens "het orgel en toebehoor, toebehorende aan de Protestantsche Gemeente van Heerlen, en voor zoo veel hetzelfde nog staat in de Rooms-Katholyke kerk alhier aldaar uit te nemen en in de nieuwe kerk te plaatsen met zulke veranderingen als hem zullen worden aangewezen.". Aan het Provinciaal Kerkbestuur van Limburg verstrekte "Der Kirchenrath der Protestantischen Gemeinde von Heerlen" op 7 mei 1837 de volgende kostenopgave: "Wir haben die Ehre einem Hochwurdigen Prov. Kirchen Bestuur zu berichten, dass zum Aufbau der Kirche, deren Kosten sich auf 16.850 Franken belaufen, namlich: fur den Annehmungs-Preis der Kirche 15.800 Fr., unvorhergesehene Ausgaben und Arbeiten 600 Fr. und Zulage fur den Aufseher 450 Fr., aus unsern Fondsen und freiwillen Beitragen 3.000 Fr. beigetragen werden können; dass wir uber diese Summe zum Aufbau des Tempels nichts beizutragen im Stande sind ...". De inwijding van het nieuwe kerkgebouw vond plaats op 22 april 1838. De plaatselijke predikant, ds. L.A. Preusser, ging in de dienst voor.

Een bekende dominee in deze kerk was ds. Jongeneel. Voor informatie over hem zie: http://www.rijckheyt.nl/sjablonen/rijckheyt/pagina.asp?subsite=100&pagina=112

Het gebouw leek sterk op de in dezelfde tijd gebouwde drie andere Protestantse "Belgische Waterstaatkerken" te Beek, Gulpen en Meerssen. Het kerkje in Heerlen werd in 1949 gesloopt. Het Weidtmannorgel kwam terecht in de Hervormde kerk te Zoutelande.

Bron: Na duisternis licht. Protestanten in Zuid-Limburg op weg naar 2000/ T.L.Korporaal - Eindhoven, Stichting Regionale Commissie voor het Zuiden,1994. ISBN 90-9007295-0. 

Met dank aan Wim Hoogstraten

Interieur: Foto: Archief Rijckheyt, Heerlen

Klompstraat anno 1909 met de toren van de voormalige hervormde kerk. Foto: Archief Rijckheyt, Heerlen