HOME
ZOEKTIPS
LINKS en LITERATUUR
ORGELS
LAATSTE WIJZIGINGEN
OVER ONS
DONATIES


LAATST BIJGEWERKT OP 13-03-2024

Vredeskapel/gedachteniskapel

 
Parochie/kerkgemeente: St.-Pancratius
Soort gebouw: Kapel
Plaats: Heerlen
Gemeente: Heerlen
 
Adres: Akerstraat bij 37a
Postcode: 6411 GW
 
Architect(en):
 
Kunstenaar(s):
 
Huidig gebruik: Gedachteniskapel

Foto: maart 2011

Ruimtelijke context

De gedachteniskapel ligt aan de ingang van het monumentale kerkhof aan de Akerstaat te Heerlen.

Locatie

Type

Achthoekige gedachteniskapel met dakruiter.

Bouwgeschiedenis

De kapel is gebouwd na de tweede wereldoorlog als gedachteniskapel voor alle gesneuvelden en als monument voor een blijvende vrede. Plannen waren er al gedurende de oorlog met het duurde tot 1961, voordat de kapel gerealiseerd werd. In 2010-2011 is de kapel gerestaureerd.

Onderstaande tekst van mevr. M. Verhelst-van Loo, die toentertijd aan de Nobelstraat in Heerlen woonde geeft in het dialect wat achtergronden en herinneringen:

Mariakapel.

Wie d'r kreeg menes woeëd en de heëlesje luu zich angst begoste te make hun geleefde sjtad op ing koa nacht kwiet te rake, woeëd samen mit d'r deëke Nicolay uuverlach wat te doeë. Dat 't de meute weëd moos zieë, doa woare de luu 't gauw uuver eens, mè wat 't moos weëde, doa woeëd hieël good uuver noagedach.

In 1943 woare ze zich d'r euver eens. Ing kapel ter ieëre van Maria zow noa d'r kreeg gebouwd weëde, als dank, wen os good oud Heële gesjpaard zouw blieve.

D'r woeëd ee fonds gesjticht woeë jiekerinne noa beleeve zie geld kos sjtorte. En d'r woeëd gesjtort, dat kin me waal zage. Jiekerinne deeë in dr angst zoot dat ee geleefd familielid zou opgepakt weëde durch de Pruuse, of als t in ing nacht weer ins onmiensjlich te kier gong durch de bombardemente, dach bij zichzelf , 't kin gee koad weer ins get geld te sjtorte en Maria te vroage os te sjpare.

Wat mich perseunlich erg good in gedanke geblieëve is en als ing film nog dikwijls aan mich vuurbij truk, is inne daag kot vuur  't einde van de bezetting.

De Pruuse die de nederlaag zooge aakôme, gonge in hun letste sjtuuptrekkinge nog ins gans vervèlende dinger doeë. Deë daag bv. ginge ze op pad um alle mansluu die ze vinge koste en die nog enigzins tot wirke in sjtaat woare, op te pakke um wegversjperringe op te werpe um de oprukkende bevrijders teëge te houte. Dat ging mit levensgevoar gemuid en natuurlijk probeerde jiekerinne zieng mansluu zoeë good meuglijk te verberge. Bij os zoot ee gedeelte op d'r huijzulder onger 't huij. Vuur allergielijders woar dat ging gesjikte plaatsj, die zouwe durch neesbuie d'r ganse troep verroane, doa woar ing anger veilige plaatsj vuur gezoch en gevonge. D'r toenmalige directuür van de milkcentrale "De Mijnstreek" deë bij os neëve gevestigd woar, houw gelukkig 't hart op de gouw plaatsj plus ee good sjtel hersens. Ing milkcentrifuge van enorme afmeting woar in orde gemakt om een aantal mansluu te verberge. Ee pretje woar dat natuurlijk neet en t moos och neet te lang duure, mè alles woar beëter als op de letste minuut nog opgepakt te weëde.

De mam en ich houwe os boave op mieng sjloapkamer, die vuure langs de sjtroatkant loog, onger de vinster die op ee kierke stong, geposteerd. Vier loesterde mit ingehouwe oam noa de mit sjwoar kopneëgel gezoalde sjtieëvele van de veldgendarmerie. Plotseling hoeëte vier ze de sjtroat in koame. D'r angst kreeg os hevig te pakke en ich dach aan de belofte die vier heëlesje luu gedoa houwe. Mam, zach ich in miene angst, loate vier doezend gûlle beloave vuur de Mariakapel als os jonges gesjpaard blieve. Os mam, die juus wie ich durch angst verteerd woeëd, wos och in die umstandighede nog heur versjtand bijee te houte en goof mich ing wieze les. Kink, loester good, wat me beloaft mot me och doeë, maar ee bedrag neume liekt mich nit versjtendig. Me wit ja nit wat os nog te wachte sjteet. Loate vier zage, vier sjikke dat wat vier misse kinne en dan ee bietje mieë, liek dich dat och nit beëter? Joa mam, dat liekt mich inderdaad beëter.

Ongerhand woare twieë maan van de veldgendarmerie tot vuur os hoes aagekoame en durch dat kierke van de oapesjtoande vinster huur ich d'r inne teëge d'r angere roape "warst du schon hier? Ja, geh nur weiter, da war ich schon". En ze leepe durch.

Als ich oeët aan ee wonder geleufd han, dan is ’t op dat moment geweës. Ich drukte d’r Jo van ’t Paula, ocherm heë woar nog ging 4 joar oud, hiël hèl teëge mich aa. Weë zoch sjteun bij wem?

Noa d'r oorlog is de kapel inderdaad gebouwd in de Oakersjtroat aan d'r igangk van 't kirkhof.                                                  

Wat me beloaft mot me och doeë.

Heële woar tensjlotte nog redelijk gesjpaard geblieëve, al zouw me dat nit zage als me ing wandeling durch de moderne winkelsjtad makt.

Weë wilt weete wie 't vreuger oetgezieë hat, kin dat nog noakieke in 't beuksjke mit oude ansichte. Ich han dat nit nuüdig, want ich zieën Heële nog in zieng ouw sjoeënheed in mieng dreume en doa geneet ich van. Vier houwe misjien toch get mieë motte aanlegge vuur die Mariakapel en dan in inne weëg vroage vuur get mieë sjmaak en wieësheed in d'r heëlesje road. Dat vuële noe sjpiet hant van alles wat gedankeloos aafgebroake is, hulp os noe och nit mieë. Troane achteraaf houte ging sjoeënheed in bluij.

Marie-Louise Verhelst-van Loo

Exterieur

 Foto: december 2005

De kapel heeft drie zijden, die bepaald worden door grote glas-in-loodramen van Eugène Laudy. De overige vijf zijden zijn blinde muren van cementsteen.

Interieur

Foto: maart 2011. Het Mariabeeld van Frans Timmermans

Het cementstenen interieur wordt beheerst door de ramen van Eugène Laudy. Verder staat er een altaar met een polychroom beeld van Maria met kind van Frans Timmermans.

Middelste raam van Eugène LaudyFoto: maart 2011

Vredeskapel/gedachteniskapel
Vredeskapel/gedachteniskapel
Vredeskapel/gedachteniskapel
Vredeskapel/gedachteniskapel
Vredeskapel/gedachteniskapel
Vredeskapel/gedachteniskapel
Vredeskapel/gedachteniskapel
Vredeskapel/gedachteniskapel
Vredeskapel/gedachteniskapel
Vredeskapel/gedachteniskapel
Vredeskapel/gedachteniskapel
Vredeskapel/gedachteniskapel
Vredeskapel/gedachteniskapel
Vredeskapel/gedachteniskapel
Vredeskapel/gedachteniskapel
Vredeskapel/gedachteniskapel
Vredeskapel/gedachteniskapel
Vredeskapel/gedachteniskapel
Vredeskapel/gedachteniskapel
Vredeskapel/gedachteniskapel