Antonius Abtkapel

Redengevende omschrijving Rijksdienst voor de Monumentenzorg

St. Antoniuskapel. Rechthoekig zaalkerkje met hoeksteunberen, rondboogvensters en een ingebouwde westtoren, XVII -doch sterk verbouwd in 1859. De oostgevel sluit een rondbogige triomfboog af naar het voormalige koor, waarvan de fundamenten nog aanwezig zijn. Houten beeld van de H. Antonius Abt, XVII. Klokkenstoel met klok van P. Fuchs, 1722, diam. 40 cm. (Datum: 21-01-1970)

Geschiedenis

Aan de weg tussen Bergen en Afferden ligt de kapel Sint Antonius Abt. De geschiedenis van deze kapel is niet na te speuren, slechts enkele sporadische gegevens; er zijn vermoedens en aanwijzingen die erop duiden, dat de kapel op kosten van de heren van het kasteel Blijenbeek in Afferden is onderhouden. Van de kapel wordt melding gemaakt in 1669, toen vond er een visitatie plaats en was Johannes Verheyen, rector van deze kapel. Uit 1725 is bekend, dat kapelaan Caspar Mooren van Afferden, rector was van de kapel. Uit overlevering is bekend, dat de kapel omstreeks 1676 voor de tweede keer is opgebouwd. De eerste kapel werd verwoest tijdens de strijd tussen de Staatsen en de Spanjaarden, waarbij het kasteel Blijenbeek een rol speelde. De fundamenten van de eerste kapel zijn nog in de grond aanwezig, met name van het oude koor. Tot 1820 werd de kapel vanuit de parochie Afferden bediend; daarna kwam de kapel in verwaarloosde toestand te verkeren. Na de periode van verwaarlozing volgt in 1859 een restauratie van gevel en toren, daarna werd de kapel verzorgd door de parochie Bergen, zij bleef in eigendom van de parochie Afferden. De eerste klok werd omstreeks 1640 gegoten, deze klok verdween en in 1904 werd door de inwoners van Heukelom een nieuwe klok geschonken die bij de kerkroof in 1942 door de Duitsers werd verwijderd. Na de oorlog werd vanwege het opschrift '1904, geschonken door de bewoners van Heukelom', de klok teruggevonden en weer in de toren gehangen. Op 28 februari 1992 is bij overeenkomst de kapel in eigendom overgedragen aan de parochie Bergen. Op 17 januari 2004 is op het feest van Sint Antonius een beeld onthuld met als titel 'De bekoring van Sint Antonius', ontwerp is van Clemens Driessen en gegoten door Rob van de Broek. Een van de meest verhulde bekoringen door de duivel, was te verschijnen in de gedaante van Jezus. Ook deze vermomming werd door Antonius doorzien en vanaf die tijd spreken wij dan ook van een 'christusduivel', vandaar dit beeld!

In 2012 is de kapel opnieuw grondig gerestaureerd en is het interieur gewijzigd.

(Met dank aan Justin Hekkens voor tekst en foto's)

Zie verder: Kapellen en Kruisen nr 57 december 2012 pag 6