Matthias

Foto: april 2007

De Matthiaskerk staat aan een doorgaande, centraal gelegen weg in de wijk. Door de grote open ruimte rondom de kerk valt de locatie op. Door het ontbreken van de toren fungeert de kerk niet als landmark.

Type

De georiënteerde bakstenen pseudo-basilica heeft een axiaal bankenplan met middenpad. De spitsbooggewelven zijn van schone porisosteen. Naast de ingang staat een torenonderbouw.

Bouwgeschiedenis

(Zie ook: http://www.meertens.knaw.nl/bol/fulltext_detail.php?id=432 )

Noodkerk

De stichting van de parochie viel binnen het kader van de door deken M. Souren ingezette beleid, om de H. Martinusparochie te ontlasten en rekening te houden met de geplande uitbreiding van Weert. In 1938 werd daarom de H. Matthiasparochie gesticht, waarbij de naam afkomstig was van de gelijknamige kapel, die kort ervoor was gesloopt ten behoeve van het verkeer. Pastoor E.H. Stevens liet een noodkerk inrichten. Hiertoe werd een afgekeurd lagere schoolgebouw van 75 jaar oud aangekocht en door architect P. Stultiens uit Weert heringericht tot zaalkerk, met een zangtribune. De inrichting werd uit de historische kapellen van St. Matthias, St. Job en St. Rochus gehaald, waarmee de laatste twee buiten gebruik kwamen en vervielen. Deze noodkerk heeft als zodanig diens gedaan tot 1957. In 1968 werd de noodkerk verkocht als bedrijfspand. Huidige kerk

In 1954 was de noodkerk niet alleen te klein, het dak lekte ook. Het jaar ervoor was pastoor A.R.J. Thomassen benoemd met de opdracht te gaan bouwen. In 1948 had hij reeds ervaring opgedaan bij de bouw van de H. Jacobuskerk in Egchel. A. Schwencke werd in 1954 benoemd tot architect. De bouw werd in 1955 gegund aan Strauss-van Mierlo te Roermond. De eerste steen werd gelegd op 25 maart 1956. De pastorie werd eveneens door Schwencke ontworpen. De locatie was met zorg uitgekozen. Door de kerk hier te plaatsen, was de verwachting, zou Leuken snel bij Weert worden getrokken door lintbebouwing langs de doorgaande wegen. De kerk kon op deze manier richting geven aan de vorming van het centrum in de wijk. Maar al snel na de oorlog bleken de stadsuitbreidingen niet als lintbebouwing, maar als schillen te worden ontworpen. Hierdoor bleef de kerk relatief lang niet verbonden met de oude stad. 

Exterieur

Foto: april 2007

De kerk heeft aan de westzijde een puntgevel met een ezelsrug. Hierachter ligt het met blauw gesmoorde verbeterde hollandse pannen gedekte geknikte zadeldak. Centraal wordt de bakstenen muur in wild verband doorbroken door een roosvenster. Hieronder staat een toegangsportaal onder een lezenaarsdak met verbeterde hollandse pannen en een mastgoot. Aan weerszijden van het dak loopt de muur langs het dak op in een ezelsrug. De toegang van het portaal staat centraal in het vlak onder een segmentboog. Aan weerszijden wordt licht toegelaten door twee ramen met een segmentboog. Aan de zuidzijde van de kerk, rechts van de voorgevel, staat een grote vierkante bouwmassa, de onderzijde van de niet afgebouwde toren, onder een plat dak. Aan de zuidzijde is deze massa doorbroken door drie spitsboogvensters. Aan de oostzijde staat een traphuis onder een half kegeldak met leien tegen de massa aan. De zijgevels bestaan uit alternerend een gelede steunbeer en een spitsboogvenster. Tussen de steunberen zijn ontlastingsbogen uitgemetseld in een segmentboog. Aan elke zijde is een uitbouw onder een lezenaarsdak geplaatst tussen twee steunberen. Dit zijn de biechtstoelen. In de oksel met het transept staan eveneens uitbouwen onder een lezenaarsdak, met een dubbele houten toegangsdeur onder een segmentboog. Dit zijn de zij-ingangen. Aan de noordzijde staat rechts van de hoofdingang een polygonale uitbouw, de voormalige doopkapel. Deze is gedekt met een polygonaal schilddak met verbeterde hollandse pannen en een mastgoot. Op de hoeken van de muren zijn lisenen uitgemetseld, zodat een spaarvlakken zichtbaar zijn. Deze zijn doorbroken door spitsboogvensters. De transepten zijn polygonaal gesloten en in de afsluiting doorbroken door spitsboogvensters. Hierachter ligt de polygonale koorafsluiting, die geheel is gesloten. Op deze delen van de kerk liggen polygonale schilddaken, eveneens met verbeterde hollandse pannen en een mastgoot. Op het koor staat een ijzeren kruis. Het dak wordt hier betreden door een dakkapel met een leien afdekking. De koorafsluiting is rondom voorzien van een lage aanbouw onder een lezenaarsdak. Hierin bevinden zich de sacristieën.

Interieur

Zicht op het koor

Zicht naar achteren

De kerk wordt betreden via één van de zij-ingangen aan de westzijde. Deze geven via een portaal met een recht plafond toegang tot achter in de kerk. De westgevel wordt hier doorbroken door een roosvenster. Tussen de houten deuren van de portalen staat een grote dubbele deur, die direct toegang geeft tot de buitenlucht. De muren zijn uitgevoerd in mergel. Hierin zijn de houten biechtstoelen geplaatst onder een segmentboog. Deze zijn nog intact en in gebruik als opslagplaats. De zes traveeën van het schip en de zijbeuken worden van elkaar gescheiden door pilaren van mergel, die met spitsbogen met elkaar verbonden zijn. Op schalken staan mergelstenen ribben. De kruisribgewelven zijn in porisosteen. Op de vloer ligt marmerbreuksteen. In het schip staan twee blokken met bioscoopstoelen, gescheiden door een middenpad. Aan de noordzijde staat een polygonale kapel, die is ingericht als Mariakapel. Ook deze kapel is overkluisd. Aan de zuidzijde wordt via een houten deur toegang verkregen tot de ruimte onder de torenbasis. Deze ruimte heeft een koepelgewelf van porisosteen, waarin een davidsster is gemetseld. Licht wordt verkregen door een drietal ramen aan de zuidzijde. De ruimte is ingericht als dagkapel en repetitieruimte voor het zangkoor. Dit laatste prevaleerde tijdens de inventarisatie. Het priesterkoor is over de gehele breedte van de kerk voorzien van een trap, zodat de transepten eveneens tot die ruimte behoren. In de viering staat een houten vieringaltaar. In het noordertransept is een podium voor het zangkoor geplaatst. In de oostmuur staat een polygonale, met mergel overkluisde absidiool met een Matthiasbeeld. In het zuidertransept staat een doopvont in de absidiool met mergelstenen overkluizing in de oostmuur. In de polygonale koorafsluiting staat op een gemetselde sokkel op een supedaneum de tabernakel. Hier is met mergel ribben en porisosteen een overkluizing gemaakt.

(Bron: Dr A. Jacobs en Drs. A.A. Wiekart – Kerken na 1940. Inventarisatie en waardenstelling kerkelijke bouwkunst na 1940 –Roermond – Stichting Monumentenhuis Limburg, 2003).

Orgel

In 1962 plaatsten Gebr.Vermeulen (Weert) in deze kerk een tweemanuaals orgel; dit bevindt zich thans in de kerk te Boshoven (H.Oda). De Matthiaskerk beschikt thans over de beide in 1967 door Gebr. Vermeulen voor de kerk van de Goede Herder te Weert gebouwde orgels (hoofdorgel en orgel dag-kapel). 

In 1967 plaatsten Gebr.Vermeulen (Weert) in deze kerk een tweemanuaals hoofdorgel en een een-manuaals positief (dagkapel).

Hoofdwerk                           Positief                                  Pedaal

Prestant 8’                           Holpijp 8’                              Subbas 16’

Roerfluit 8’                           Fluit gedekt 4’                      Octaafbas 8’

Octaaf 4’                              Octaaf 2’

Nachthoorn 2’                      Quint 1 1/3’

Mixtuur II-III                        Hobo 8’

Dagkapel

Manuaal

Holpijp 8’                              Prestant 2’                            Quint 1 1/3’

Roerfluit 4’

Bron: G.M.I.Quaedvlieg – Orgeldocumentatie Limburg (Stadsbibliotheek Maastricht)

 Orgel

Met dank aan Eric Zoontjens, oud-kerkmeester (1998-2006) van de parochie De Goede Herder & St. Matthias.