Catharina

Ruimtelijke context

De kerk staat aan een groot kerkplein en heeft rondom een tuinaanleg. Voor de kerk staat de toren. Kerk en toren steken boven de overige bebouwing uit, waarbij met name de campanile een landmark is.

Type

De niet-georiënteerde zaalkerk met plat dak en losstaande campanile is opgetrokken in breuksteen. Het bankenplan is centraal opgesteld.

Bouwgeschiedenis

Voorgangsters

In 1344 werd een kerspel in Montfort gesticht door bisschop Adolf van der Marck van Luik en vermoedelijk werd toen ook een kerk gebouwd of werd de aanzet hiertoe gegeven. In de 19de eeuw stond er een kleine zaalkerk met een polygonale koorafsluiting en een ongelede fronttoren met naaldspits. Naar de mening van pastoor M. Verkuilen was de kerk te klein en te zeer vervallen. Door onder meer met een stok de plafonds te bewerken toonde hij aan, dat het gebouw vervangen diende te worden. In de periode 1853 tot 1858 werd een nieuwe kerk gebouwd naar ontwerp van K. Weber. Zijn ontwerp werd in de loop van de jaren steeds zuiniger uitgevoerd, doordat de aannemer te laag had ingeschreven en de meerkosten niet kon opbrengen. Bij de bouw werd de kerkberg een meter afgegraven en werden de (historische) grafstenen als traptreden hergebruikt. Als noodkerk werd een tent op het marktplein geplaatst, waarnaast de klok in een boom hing. In de jaren dertig van de 20ste eeuw was de Montfortse bevolking zozeer gegroeid, dat de kerk opnieuw te klein werd. In 1933 werd de zangtribune vergroot, zodat er extra zitplaatsen konden worden opgesteld. Het capaciteitsprobleem was daarmee echter niet opgelost en in 1937 werd een plan opgesteld tot grondige uitbreiding met een jongens- en een meisjes-kapel. Deze plannen werden door de oorlog niet uitgevoerd. In de Tweede Wereldoorlog raakte de kerk door artillerievuur wel beschadigd, maar om onduidelijke redenen werd de toren, ondanks zijn gunstige ligging ten behoeve van verkenningswerk door de vijand, niet opgeblazen. Naar verluidt, was de Sprenggruppe dronken gevoerd door enkele dorpelingen en was sabotage mogelijk. Maar ook malfunctioneren van de gebruikte explosieven behoort tot de mogelijkheden.

Na de oorlog werd de kerk hersteld van de schade. Ook werden de uitbreidingsplannen opgepakt, maar reeds in 1947 werd aan het bisdom geschreven, dat uitbreiding van de kerk niet meer als een goede oplossing werd gezien. Nieuwbouw was het antwoord, dat de groeiende parochie als alternatief had. Bovendien werd de opening van een nieuwe mijn verwacht, de Staatsmijn Beatrix in Herkenbosch, zodat een grote toevloed van nieuwe parochianen werd verwacht.

Huidige kerk

In 1955 werd architect Jos. Franssen benoemd en kreeg de opdracht, een nieuwe kerk te ontwerpen. Dit moest gebeuren met behoud van de oude toren. Dat plan ging niet door. Voorlopig bleef bij alle plannen de toren staan, zodat in 1960 deze nog werd hersteld voor 2180 gulden. Uiteindelijk werd toch gekozen voor een nieuwe locatie ten noorden van de bestaande kerk. Hierop kwam Franssens compagnon Van der Pluym met een geheel nieuwe kerk.  In 1963 werd met de bouw begonnen. In 1964 werd zij in gebruik genomen, hoewel de werkzaamheden nog niet beëindigd waren. Zo moesten onder meer de klokken en het orgel nog verplaatst worden vanuit de oude kerk en het kerkplein moest nog worden ingericht, onder meer door het slopen van de oude kerk. In 1965 werd de kerk geconsecreerd.

Veranderingen

Circa 1995 werd de achterste biechtstoel opengebroken en met de aanwezige onderdelen omgebouwd tot zij-ingang.

Exterieur

Linkerzijde van de kerk. Foto: mei 2006

De vierkante zaalkerk staat onder een plat dak. Voor de kerk staat een vierkante betonnen gesloten ongelede campanile met galmgaten in de vorm van verticale openingen boven de aan vier zijden bevestigde wijzerplaten onder een plat dak, gekroond door een kruis. De muren van de kerk zijn opgetrokken in breuksteen. De ingangszijde is doorbroken door een in beton verticaal getraceerde lichtstraat, die is onderbroken door het betonnen ingangsportaal. Deze is naar buiten geopend en staat onder een plat dak. De toegang wordt afgesloten door twee dubbele houten deuren. Aan de linkerzijde van de kerk is de gevel doorbroken door een venster vanaf het trasraam tot aan de boeiboord. Het trasraam wordt richting koorzijde breder, omdat de grond hier afloopt. Aan de koorzijde staat de sacristie onder een plat dak, waarin licht wordt toegelaten door een recht venster. In het trasraam is een deur uitgespaard, die toegang geeft tot het buurtcentrum onder het koor. De gevel aan de andere zijde, rechts van de kerk, is voorzien van een lichtstraat, waarin een viertal biechtstoelen zijn verwerkt onder een plat dak. Eén hiervan is omgebouwd tot zij-ingang. De gevel aan de koorzijde is gesloten. Tegen de gevel staat een boven het dak uitkomende betonnen koorafsluiting, die met de gevel en het dak is verbonden door een lichtstraat.

Interieur

De kerk wordt vanuit het tochtportaal betreden onder de zangtribune. De muren zijn bekleed met betonstenen in halfsteens verband. Het plafond is beschoten met planken. De vloeren zijn uitgevoerd in uitgewassen beton. Aan de rechterzijde van de ingang bevindt zich een devotiekapel met een 18de eeuws altaar. De banken zijn op het devotiealtaar gericht. Ter linkerzijde is de doopkapel ingericht, die wordt gemarkeerd door een octogonale verlaging in de vloer, waarin Naamse steen (uit de oude kerk).

Licht treedt binnen door een lichtstraat aan weerszijden van de ingang. De zangtribune staat op betonnen kolommen en steekt als een overkapping uit in de kerk boven de toegangsdeuren. Tussen de kolommen van de zangtribune liggen trappen, die omhoog gaan naar de rest van de kerk. Hier is een hardstenen prismatisch wijwatervat geplaatst. De banken staan axiaal opgesteld en er ligt een middenpad naar het presbyterium. Licht treedt binnen via een groot raam aan de linkerzijde van de kerk, dat vanaf de vloer reikt naar het plafond. Aan de rechterzijde ligt een lichtstraat, onderbroken door vier in beton gevatte ruimtes, waarin de biechtstoelen waren gepositioneerd. Eén hiervan functioneert als zij-ingang. Ter rechterzijde van het koor staan de banken centraal opgesteld. Het koor is verhoogd en bereikbaar via trappen. Een ambon staat aan de evangeliezijde. Op het supedaneum, dat is bekleed met Naamse steen uit de oude kerk staat een hardstenen vieringaltaar op één stipes. De koorafsluiting is met de kerk verbonden door een lichtstraat. De naar buiten geknikte muur is bekleed met beschilderde betonstenen. In de koorafsluiting staat een hardstenen sacramentsaltaar op vier zuilen. Aan de linkerzijde van het koor loopt het koor door tot de ingang tot de sacristie.