H. Familie

Voor informatie over het Dekenaat Heerlen zie ook http://www.dekenaatheerlen.net/

Ruimtelijke context

De H. Familiekerk staat in een nieuwbouwwijk en markeert haar plaats en die van de scholen door haar toren en rijzige gestalte. Rondom is vrij zicht op de kerk, maar de landmarkfuntie is desondanks beperkt.

Type

De op het westen gerichte zaalkerk is opgebouwd uit bakstenen kopgevels en vliesgevels aan de zijkanten, waarin betonnen elementen de lichtstraten scheiden. Het platte dak loopt op naar het presbyterium. Een campanile markeert de ingang.

Bouwgeschiedenis

Noodkerk

De parochie werd opgericht op 8 januari 1956. In 1957 werd een noodkerk aan de Curaçaostraat in gebruik genomen, die gebouwd was door aannemer Daelmans. Het gebouw was opgetrokken in baksteen en had een kinderkapel en een parochiezaal. Na de ingebruikname van de definitieve kerk werd zij tot kleuterschool ingericht. In 1964 werd de noodkerk verkocht.

Huidige kerk

Bouwpastoor Partouns vroeg in 1958 aan A.E.Q. van Hezik een kerk te ontwerpen maar er ontstonden problemen, o.a. met de inschatting van mogelijke mijnschade. Ondertussen nam Partouns in 1961 contact op met B.H.F.L. Salemans, omdat er toch een kerk diende te komen. In overleg met de BNA en het bisdom besloot Salemans de opdracht te accepteren. De locatie was inmiddels op verzoek van B en W gewijzigd, omdat de wijk zich anders ontwikkelde dan was voorzien. Salemans ontwierp hier een grote zaalkerk en in 1962 volgde, na wijziging van vooral de campanile, de goedkeuring en begon de bouw. Opvallend is de westelijke gerichtheid van de kerk, die niet alleen vanuit het stratenplan verklaard kan worden. Het is niet bekend of er enige symbolische betekenis aan kan worden toegekend. Met haar betonnen zijwanden en geknikte dak vertoont de H. Familiekerk overeenkomsten met respectievelijk de Christus Koningkerk te Hoensbroek en de O.L. Vrouw Tenhemelopneming te Kerkrade. Aannemersbedrijf Jongen N.V. uit Schaesberg was de bouw gegund. De eerste steen werd pas op 2 juli 1963 gelegd door Van Odijk, reden waarom deze spottend de laatste steen werd genoemd. Kort daarna werd de kerk in gebruik genomen. De consecratie volgde op 13 juni 1964 door Mgr. Moors. Tegelijkertijd met de kerk werd de pastorie gebouwd.

Veranderingen

In 1992 werden de ramen van de pastorie vervangen door kunststof kozijnen. In 1993 werden de boeiboorden van de kerk vervangen door trespa. De herinrichting van de doopkapel tot dagkapel vond plaats in 1996. De hardstenen platen werden verwijderd en gebruikt als vervanging van de kapotte in de kerk. De ‘doopkuil’, de verdieping in de vloer, werd volgestort met beton en bedekt met grijze tegels. In 2001 kreeg het kerkportaal een nieuwe tegelvloer. In 2002 verlieten de zangers de zangtribune voor een nieuwe plaat op het priesterkoor, met daarachter het verplaatste orgel. Het geluid van het instrument kwam zo beter tot zijn recht.

Op zondag 29 april 2018 werd de laatste mis in de kerk opgedragen. Daarna is de kerk aan de eredienst onttrokken en wordt ingericht als cultureel centrum.

Exterieur

Voorzijde. Foto: augustus 2006

De kerk ligt onder een plat dak, dat oploopt naar het presbyterium, zodat het idee van een langgerekt lezenaarsdak ontstaat. De ingangspartij is eveens voorzien van een plat dak, aflopend vanaf de frontgevel richting schip, zodat de daken elkaar in een knik ontmoeten. De ingang is gepositioneerd in een uitbouw, die aan drie zijden door de kerk is ingebouwd. Doordat de kerk spits toeloopt naar het koor en de ingangspartij uitloopt in de kerk, grijpen de delen  onlosmakelijk in elkaar. De ingangspartij is opgetrokken in baksteen, die in wildverband is verwerkt. De boeiboorden zijn in trespa uitgevoerd. Centraal is de gevel geopend door een omzoming van ramen rondom een reliëf. Deze rust op een betonnen latei, die boven de ingang ligt. Deze bestaat uit twee met glas gevulde deuren, omzoomd door ramen. Naast de ingangspartij bevinden zich onder de boeiboorden van trespa aan beide zijden toegangen tot de dagkapel en de doopkapel. Beide gevels bestaan uit een centraal in een betonnen lijst geplaatste deur, met daar omheen vensters. Voor de kerk staat op de hoek van de kruising een campanile, die is opgebouwd uit vier overhoeks geplaatste steunberen, waarvan aan twee zijden de openingen zijn gesloten. In deze muren zijn vierkante galmgaten aangebracht. De andere twee zijden zijn open, zodat alleen de verbindingsbalken en de klokkenstoel zichtbaar zijn. De zijgevels zijn opgebouwd uit geknikte betonnen platen, die van elkaar zijn gescheiden door een lichtstraat. Bovenaan loopt de lichtstraat over de hele breedte door. Aan de ingangszijde is een gedeelte afgesloten door metselwerk. Aan de linkerzijde van de kerk is een deur geplaatst als zij-ingang De gevel aan de koorzijde is door metselwerk geheel gesloten. Centraal is een rechte koorafsluiting opgetrokken, die door een lichtstraat met de sluitmuur is verbonden. Aan de noordzijde van de kerk wordt de sacristie verbonden door een gang. Achter de sacristie loopt een gang naar de pastorie.

Interieur

Zicht op het priesterkoor

Zicht op de zangtribune. Foto: augustus 2006

De kerk wordt betreden door een narthex, die aan twee zijden is afgesloten met dubbele deuren met glazen panelen en een omzoming van vensters. Hierna wordt de kerk betreden onder de zangtribune, die over de breedte van de kerk loopt en wordt afgeschermd door een ijzeren balustrade. De zangtribune wordt verlicht voor een omgekeerd U-vormig lichtstraat in de ingangsgevel. De rest van de gevel is in baksteen opgetrokken die in wild verband is verwerkt. Onder de zangtribune staan aan weerszijden van de toegangsdeuren de biechtstoelen ingemetseld, die als opslagplaatsen in gebruik zijn. De zijgevels zijn aan de ingangszijde in baksteen opgetrokken en doorbroken door rechte vensters vanaf de grond, waarmee de dagkapel en de doopkapel worden afgescheiden. De dagkapel kan worden bereikt door een deur, vanuit de kerk. De kapel is recht. Licht treedt binnen door een deur, die is omzoomd door vensters. Tegen het zij-ingangsportaal aan staat een muur, omzoomd door vensters. Deze muur is op drie plaatsen holwelvend uitgevoerd. Het ingangssportaal wordt aan de zijkant betreden. De kerk wordt betreden door een dubbele glazen deur. De doopkapel is via een deur in de kerk bereikbaar. De kapel is in twee delen gescheiden door een ijzeren hek. Aan de ingangszijde treedt licht binnen door een deur, omzoomd door vensters. Hier is een Mariadevotiealtaar ingericht. Achter het hek staat de doopvont. De leistenen vloer is deels voorzien van grijze tegels. Aan de kerkzijde is een muur geplaatst, waarboven een raam met een ijzeren roedeverdeling licht toelaat. Aan de pastoriezijde geeft een lichtstraat toegang aan het licht. In de kerk ligt een vloer van leistenen. Onder de banken is gepolijst asfalt gelegd. Het priesterkoor is bedekt met marmerbreuksteen. Het dak is betimmerd met hout, maar zo, dat het plafond eenmaal is geknikt. Het dak rust op ijzeren zuilen, die langs de zijgevels staan. De zijgevels zijn opgebouwd uit geknikte betonnen platen, die rondom zijn voorzien van een lichtstraat. Het priesterkoor is over de breedte van de kerk verhoogd. Centraal ligt een supedaneum met een vieringaltaar. De gaten van de hekjes van de ambones zijn nog zichtbaar. Het koor kent een ondiepe rechte koorafsluiting, die aan weerszijden van de sluitmuur los komt en met een lichtstraat is afgesloten. Tegen de muur van de koorafsluiting is granol aangebracht.

(Bron: Dr A. Jacobs en Drs. A.A. Wiekart – Kerken na 1940. Inventarisatie en waardenstelling kerkelijke bouwkunst na 1940 –Roermond – Stichting Monumentenhuis Limburg, 2003).

Orgel

Aanvankelijk werd in deze kerk gebruik gemaakt van een in 1964 door Verschueren Orgelbouw (Heythuyzen) geplaatst eenmanuaals unit-orgel; in 1976 plaatste Seiffert (Dld) een eenmanuaals orgel; dit werd in 2002 verplaatst naar het priesterkoor.

                                Manuaal                                                                              Pedaal

                                Prestant 8’                            Octaaf 2’                                aangehangen

                                Gedekt 8’                              Mixtuur IV

                                Octaaf 4’                               Trompet B/D 8’

                                Roerfluit 4’

Bron : G.M.I.Quaedvlieg – Orgeldocumentatie Limburg (Stadsbibliotheek Maastricht)