Paulus (Limbrichterveld)

Foto: mei 2006

Zie ook R.K. Kerken in Sittard

Ruimtelijke context

De Pauluskerk staat weggedrukt tussen een hoge flat en de achterzijde van een winkelcentrum. Voor de kerk ligt een allee, die niet als doorgaande weg fungeert.

Type

De niet-georiënteerde zaalkerk staat onder een lezenaarsdak, dat uitloopt in een dakruiter. De bakstenen muren worden doorbroken door rechte vensters. Het axiale bankenplan wordt doorsneden door een middenpad. De kerkruimte kan vergroot worden door de vouwwanden tussen kerk en parochiezaal open te schuiven.

Bouwgeschiedenis

Noodkerk

Reeds in 1950 ontstonden er bij het bisdom plannen om op het Limbrichterveld een rectoraat te vestigen. Sittard groeide na de oorlog in een zeer hoog tempo en voorlopig was het einde nog niet in zicht. Het duurde echter tot 1966 eer er een noodkerk zou komen. Aan de paters van het Heilig Hart te Overhoven werd gevraagd om de zielzorg ter hand te nemen. Rector P. Hermans MSC nam de taak op zich. De aannemer Jongen N.V. uit Schaesberg kwam uiteindelijk met een plan. Het werd een zaalkerk met een sacristie en een klein voorportaal aan de Montgomerystraat. Boven deze aangebouwde delen kwam een lichtstraat rondom. Platte daken hielden de regen buiten. Aan een van de korte zijden kwam een stalen torentje. In de kerk werden banken geplaatst rondom het centraal geplaatste altaar. Het gebouw bestond uit een stalen constructie, die met houtplaten was ingevuld. Op 6 september 1967 werd de kerk ingezegend door deken Feiter. De status was echter nog steeds niet bepaald. Officieel was de Pauluskerk een hulpkerk van de Petrusparochie, maar werd hij bediend door de rector van Ophoven en kwam na het vertrek van de paters de bediening bij de parochie van H. Hart terecht.

Huidige kerk

Na het verschijnen van het KASKI-rapport in 1968 was duidelijk, dat in deze wijk een kerk van circa 200 zitplaatsen zou volstaan. De noodkerk deugde daarvoor en nieuwbouwplannen verdwenen in de ijskast. Bovendien werd verwacht, dat de parochies zouden worden samengevoegd. Maar aan deze onduidelijke situatie kwam in 1975 een einde, toen hier een parochie alsnog werd gesticht. Aan het begin van de jaren tachtig werd de situatie opnieuw bezien. De noodkerk was gebouwd voor maximaal 20 jaar en begon gebreken te vertonen. Een nieuwe pastoor trad aan, L.M.H. Engels, die tevens de zaken in banen moest gaan leiden. Onderdeel van het plan was te bekijken, in hoeverre de noodkerk tot definitieve kerk geschikt was te maken, omdat de financiële middelen beperkt waren. Het gebouw bleek echter bouwvallig te zijn geworden en het vervangen van de houten panelen door metselwerk en het vernieuwen van het dak bleken zo duur, dat een geheel nieuwe kerk niet veel duurder zou worden. Aan architect Palmen werd in 1983 een eerste ontwerp gevraag. De volgende ontwerpen werden steeds kleiner, zodat de kerk goedkoper werd. Maar ook de inrichting en de indeling werden nog een aantal malen bijgeschaafd. In 1985 werd een beslissing geforceerd, doordat de noodkerk inmiddels was verkocht aan de Laboratoriumschool en deze in het najaar 1986 het pand verbouwd wilde hebben, zodat er lessen konden worden gegeven. De DCPB keurde vervolgens de plannen goed en de eerste spade kon worden gestoken. Dat gebeurde op een andere locatie dan bij de aanleg van de wijk was gepland. Aan de Limbrichterweg was een stuk grond gereserveerd voor een kerkeiland, aan de doorgaande weg. Maar in 1982 had de bouwpastoor deze plaats met de gemeente geruild voor een positie aan de achterkant van het winkelcentrum, naast een bejaardenflat. Deze plaats lag bovendien dichter bij de locatie van de noodkerk. Volgens de communis opinio een betere plaats. De aannemer Laudy bouwde de kerk. Maar de kerk kwam er en op 19 oktober 1986 werd de kerk plechtig ingezegend door Mgr. Gijsen. Opvallend was de aanwezigheid van een zogeheten scamnum. Hierbij staat de zetel van de priester achter het vieringaltaar in de absis met naast zich de sedilia van de overige bedienaren, zodat de priester presidiëert tijdens de mis. De tabernakel stond in de zijmuur van de koorafsluiting.

Veranderingen

De huidige Mariakapel was eertijds in gebruik als zangkoorruimte. In 2002 werd de houten ingangspui vervangen door kunststoffen pui.

Exterieur

Achterzijde. Foto: mei 2006

De kerk met de plattegrond van een kwart cirkel wordt gedekt door en lezenaarsdak met kunststof leien. Het dak heeft aan de koorzijde een dakruiter, die vanuit het dak doorloopt in en polygonale naaldspits. In de ruiter is en lichtvenster aangebracht aan de ingangszijde, waarboven de galmborden de spits openen. De kerk wordt aan drie zijden geflankeerd door laagbouw met een plat dak. De kerk is opgetrokken in rode baksteen in wild verband. Het hemelwater wordt afgevoerd door regenpijpen, die met overloopbakken aan de bovenzijde van de muur zijn verbonden. De ingang wordt bepaald door een uit vensters en glazen deuren bestaande toegang tot de narthex, die is ingebed in de voor de kerk liggende laagbouw. Aan de linkerzijde van de kerk geeft een zij-ingang met een glazen deur toegang tot het tochtportaal en de parochiezaal. Deze staan alle in de flankerende laagbouw. De gevel van de kerk loopt op richting koor en wordt doorbroken door rechte vensters, die aan de bovenzijde de daklijn volgen. In de laagbouw aan de rechterzijde bevindt zich de sacristie. Tevens kan hier de kerk door een kleinere zij-ingang worden betreden. Omdat de aanbouw hier kleiner is dan aan de linkerzijde, zijn de ramen in de kerkgevel dieper uitgesneden. De koorzijde van de kerk bestaat uit een in een punt overstekend dak, waaronder de punt is uitgesneden. Deze muur fungeert naast koorafsluiting ook als onderzijde van de dakruiter. Aan weerszijden zijn lichtstraten uitgesneden, die licht toelaten naast de koorafsluiting.

Interieur

Zicht op het priesterkoor

Zicht naar achteren

De kerk wordt betreden door een narthex, die door tochtdeuren met de kerk is afgescheiden. De toegang leidt naar het middenpad tussen de bankenblokken, die op grijze plavuizen staan. Achter deze blokken bevindt zich een verlaagde gang, waaraan ook de zij-ingangen hun deuren hebben. De gang wordt verlicht door vierkante lichtkoepels. Door kolommen is deze gang afgescheiden van de kerk, die met een open dakstoel opklimt in de richting van het koor. De muren zijn opgemetseld met porisostenen in halfsteens verband boven een trasraam van baksteen. Licht wordt toegelaten door rechte vensters in de zijgevels, waarbij de bovenzijde meeloopt met het dak. In de zijgevel aan de rechterzijde is een nis uitgespaard, waarin een Mariadevotie-altaar is ingericht. Aan de linkerzijde van de kerk is een schuifwand geplaatst, waarachter de parochiezaal is gelegen. Deze kan bij drukte bij de kerk worden getrokken. Het koor wordt van de kerk afgescheiden door een verhoging. De koorafsluiting fungeert tevens als onderzijde van de dakruiter. Aan weerszijden van de koorafsluiting treedt licht binnen door verticale lichtstraten, die tegen de zijgevels aanleunen. Centraal op het koor staat een houten vieringaltaar, waarachter een houten en verplaatsbaar scamnum. Doopvont en paaskandelaar zijn eveneens van hout. Licht treedt binnen door een raam in de dakruiter.

(Bron: Dr A. Jacobs en Drs. A.A. Wiekart – Kerken na 1940. Inventarisatie en waardenstelling kerkelijke bouwkunst na 1940 –Roermond – Stichting Monumentenhuis Limburg, 2003).

Orgel

Sedert 2003 beschikt deze kerk over het in 1955 door Schuke (D) voor de Evangelische kerk te Wuppertal (D) gebouwde eenmanuaals orgel.

                        Manuaal                                                         Pedaal

                        Gedekt 8’                    Woudfluit 2’                Pommer 16’

                        Principaal 4’                Sesquialter D II                      

                        Roerfluit B 4’               Mixtuur II-III

Bron: G.M.I.Quaedvlieg – Orgeldocumentatie Limburg (Stadsbibliotheek Maastricht)