Het Woord Gods

De kerk van Het Woord Gods staat tussen de huizenblokken in. Naast de kerk staat een scholencomplex, rondom de kerk liggen grasvelden. Aan de andere kant van de hoofdweg ligt een klein winkelcentrum. De kerk maakt geen onderdeel uit van een stedebouwkundig plan en heeft, door de beperkte hoogte, geen landmarkfunctie.

Type

De niet-georiënteerde zaalkerk is opgebouwd uit een bakstenen onderzijde, heeft een houten bovenzijde en een doorlopende glaswand hiertussen. De centrale opstelling is gecombineerd met een verdieping in de vloer van de kerkzaal. Tegen de kerk aan zijn functionele ruimtes gebouwd. Door de kerk loopt een trottoir.

Bouwgeschiedenis

Noodkerk

Op 26 september 1963 werd de parochie officieel opgericht met als tweede naam ‘Maria, Moeder van de schone liefde’. Kapelaan Niessen te Swalmen werd benoemd tot bouwpastoor. Zijn eerste zorg was de bouw van een noodkerk, die werd gevestigd in de materialenloods van aannemer Wijnands. Hierin stonden op het supedaneum een tweetal sokkels, met op de ene sokkel een tabernakel en op de andere een opengeslagen Bijbel. Dit motief is in de latere kerk opnieuw gebruikt.

Huidige kerk

Niessen zocht een architect. Dit werd Heydenrijk, die de opdracht kreeg een ‘gebruikskerk’ te ontwerpen, die volledig publiek moest worden en ook multi-functioneel. De eerste steen werd gelegd in 1966 door mgr. Van Odijk. Toen waren er al twee bezuinigingsronden achter de rug. Eerst werd besloten de pastorie niet te bouwen en hiervoor de kapelanie te benutten. Vervolgens werden de bijgebouwen uitgesteld, evenals de klokkenstoel. De aannemer was de firma Gebr. Peeters uit Boxmeer. Het bouwbudget werd met 10 procent overschreden. Daardoor werd een invalidentoegang definitief geschrapt.Tegenwoordig staat daarom een lift in één der trappen. Hoewel de WGA bezwaar had tegen de houten buitenzijde in verband met het te verwachten onderhoud, werden de plannen niet bijgesteld. De functie van de kerk werd omschreven als een open kerk, waarin mensen samenkwamen en niet zozeer als een heilige plaats. De architect wilde dit bereiken, door in de kerk een trottoir aan te leggen, dat als overdekte verbindingsroute tussen de woonwijk en een winkelcentrum zou moeten gaan functioneren. Bij het uiteindelijke ontwerp lag de kerk anderhalve meter onder dit trottoirniveau, zodat een echte “kerkkuil” ontstond, die aan één zijde aan het trottoir ligt. Door het gebruik van losse meubelstukken en stoelen in de kerk kon de ruimte ook voor andere evenementen gebruikt worden, al was de altaarverhoging van twee treden wel een hinderend element. Door de positionering van de ingangen in de kerk aan dezelfde zijde als het altaar werd als symbool bedacht, dat de kerkganger de groep tegemoet treedt en de groep neemt hem op in hun midden. Laatkomers voelden zich echter behoorlijk bekeken, als zij naar hun plaats wilden. Het was de bedoeling, dat het plafond zou worden voorzien van een roostersysteem, waarmee daglicht naar binnen zou komen, of naar behoefte gesloten kunnen worden. Door geldgebrek is het een gesloten plafond geworden met kunstlicht. De architect had blijkbaar een bepaald idee bij de wijk, die gebouwd zou gaan worden. De huizen echter sloten qua stijl niet aan op de kerk, waardoor zij als een losstaand element in de ruimte is komen te liggen. De kerk heeft bewust niet het uiterlijk van een sacrale ruimte, maar lijkt meer op een ‘supermarkt’. Het gegeven van de weg of trottoir door de kerk is mede ingegeven door het feit, dat de kerk op een overgebleven stuk grond kwam te liggen tussen de woningen en de winkels. De doorgaande weg werd bij de oplevering nog niet geheel ten volle benut, maar dat zou veranderen als de aanbouw aan die zijde bij de kerk kwam te liggen, zodat mensen niet meer buitenom konden lopen en dus door de kerk heen moeten lopen. In de passage kwam de doopvont, zodat de kerkbezoekers deze zouden passeren als bij een doopkapel. Tegenwoordig is de kerk echter gesloten (en inmiddels in 2008 gesloopt).

Het principe van de multi-functionele gebruikskerk kwam goed tot zijn recht, maar niet alle commentaren waren even lovend. In het Katholiek Bouwblad werd weliswaar het Leitmotiv geroemd, maar aan het einde werd toch ruimte overgelaten voor twijfel. Tegenwoordig zijn de multi-functionele gelegenheiden vooral concerten. Aangezien Woord en Offer als evenwaardig werden gezien werden de beide cultusobjecten hiervan, Bijbel en Tabernakel, op twee evenwaardige sokkels geplaatst. Omdat het volk samenkomt rondom de tafel, werd de preekstoel achter het altaar gepositioneerd, voor de Bijbel. De stoelen gaven aan, dat de mens als individu werd gezien. In de hoek werden stoelen geplaatst in plaats van knielbanken. Staan was de moderne vorm van respect betonen in de houding. De stoelen geven tot op vandaag de mogelijkheid om met de hoeveelheid bezoekers rekening te houden. Tegenwoordig staan er veel minder stoelen in de kerk, hoewel de opstelling dezelfde is gebleven. Het architectbureau Van der Grinten en Heydenrijk heeft twee kerken gebouwd in Limburg, waarbij opvalt, dat beide kerken een zeer doordacht liturgisch programma hebben, dat goed aansloot bij de opvattingen uit de jaren zestig over de veranderde positie van mens tegenover God. God werd niet gezien als macht boven de mensen, maar als aanwezig onder de mensen. In de H. Nicolaas in Venlo valt op, dat de aanwezigheid van God werd verbeeld door de tabernakel centraal in de ruimte op te stellen. In Het Woord Gods te Swalmen werd deze aanwezigheid verbeeld door de openbare ruimte in de vorm van een trottoir door de kerk te laten lopen.

Veranderingen

De realisatie van de niet gebouwde delen geschiedde in 1978. De klokkestoel verrees echter op een andere plaats dan gepland, op de Robijnstraatzijde, en de aanbouw kreeg een gewijzigde plattegrond. De kerk is slechts op details gewijzigd. De ruimte tegenover het altaar, die was ingericht als rouwkapel, werd als kinderwoorddienstruimte in gebruik genomen. De biechtstoelen zijn tegenwoordig opslagruimte. Het is niet bekend, hoe de biechstoelen er in de oude toestand uitzagen. De biechtlampjes zijn buiten werking. De doopvont is verplaatst en staat niet meer op de sokkel in de passage maar op een nieuwe sokkel in de kerk. Tenslotte werd de passage gesloten. De passage werd vies door rondhangende jongelui. Bij de inventarisatie kon niet worden verteld, wanneer de passage voor het laatst gewoon open was, ergo de deuren waren al tenminste 20 jaar op slot. De preekstoel is verdwenen en het altaar werd in 2000 met koperen pootjes verhoogd, omdat de nieuwe pastoor een lange man is. In 2008 is kerk gesloopt.

Exterieur

De kerk staat op een grasveld en is rechthoekig. Aan de Robijnstraatzijde staat een lagere aanbouw, waarin de bijgebouwen staan. De kerk bestaat uit vier opgaande rechte muren en een plat dak, waardoor het gebouw een rechthoekig is met een vierkante plattegrond. Aan de onderzijde bestaan de muren uit een glaswand op een muur van boerengrauw waalformaat steen in halfsteens verband, platvol gevoegd. Voor deze muur met vensters staan stalen zuilen, die het dak dragen. Op de zuilen staat een hoge wand tot aan het dak, die is betimmerd met vurenhout. Tussen de kerk en de aanbouw bevinden zich de toegangen naar de passage. De toegangen bestaan uit een tochtportaal, die met dubbele glazen deuren zijn afgescheiden. Aan de Molenstraatzijde staat het tochtportaal onder een aan de kerk gebouwde luifel. Aan de Robijnstraatzijde staat de sacristie tegen de kerk aan als een aparte laagbouw. De opbouw van de sacristie is dezelfde als de kerk, maar de betimmerde wand is veel kleiner omdat het dak lager ligt. Het tochtportaal ligt tegen de sacristie en de laagbouw aan de Robijnstraatzijde aan, zodat deze is ingebouwd. Naast de sacristie ligt de pastorie. De laagbouw bestaat uit een aantal in elkaar doorlopende rechte delen. Aan de Robijnstraat ligt een toegangsportaal onder een luifel. Licht wordt toegelaten door rechte vensters.

De kerk is inmiddels buiten gebruik gesteld en zal mogelijk worden afgebroken.

Interieur

Zicht op het priesterkoor

Deel van de lithurgische kuil

De kerk wordt betreden door een glazen tochtportaal, dat is afgescheiden door glazen deuren. Hierachter loopt de passage, die aan de Robijnstraatzijde is voorzien van enkele deuren, die toegang geven tot zowel de Kinderwoorddienstruimte als de parochiezaal. De kerkruimte wordt betreden door één van de vier trappen, die naar beneden leiden. In de trap naast het presbyterium aan de Molenstraatzijde staat een inham, die als Mariakapel dienst doet. De kerk bestaat uit een grote zaal, die op de grond is bekleed met boerengrauwe bakstenen in halfsteensverband. De muren bestaan uit in de kerkkuil bestaan uit boerengrauwe bakstenen in halfsteensverband, die circa 2 meter oplopen. Achter deze muren ligt een pad met grind tussen de buitenmuren en de kuilmuren. Achter het grind staat een glazen wand. Hierboven staat een met hout betimmerde wand, die doorloopt in het met hetzelfde hout betimmerde cassetteplafond. Het presbyterium ligt centraal in de ruimte tegen de wand met de trappen. In de wand staan twee uitgemetselde sokkels voor de Bijbel en de tabernakel. De verhoging is vierkant en bestaat uit baksteen. Het meubilair staat los. Aan de pastoriezijde staan in de wand een aantal deuren. Deze geven toegang tot de voormalige biechtstoelen en tot de sacristie, die op dezelfde diepte ligt als de kerk. Boven de biechtstoelen en de toegang tot de kerk is de opstaande muur rondom de kerkkuil verbreed.

(Bron: Dr A. Jacobs en Drs. A.A. Wiekart – Kerken na 1940. Inventarisatie en waardenstelling kerkelijke bouwkunst na 1940 –Roermond – Stichting Monumentenhuis Limburg, 2003).

Orgel

Geen gegevens bekend.