Foto: september 2005

Redengevende omschrijving Rijksdienst voor de Monumentenzorg

VOORMALIGE PAROCHIEKERK. Tweebeukig schip met een gedeeltelijk uit veldstenen opgetrokken hoofdbeuk, XI of XII, en een laatgotische zuidbeuk, grotendeels van mergel; beide beuken met trapgevels van baksteen, 1651. Laatromaans koor van mergel, XIII, tegen de hoofdbeuk. Tegen de zuidbeuk een westtoren van mergel van omstreeks 1500. Orgel van ca. 1715, in Rijnlandse stijl. In 1803 vanuit het klooster op de Agnetenberg te Sittard overgeplaatst. Bij de restauratie/reconstructie in 1989 is het pijpwerk, waarvan niets bewaard was gebleven, in stijl bijgemaakt. In de zuidmuur van het koor is waarschijnlijk een zonnewijzer ingekrast.

Foto: Leo Van Loo, mei 2017

Ruimtelijke context

De Salviuskerk ligt iets van de weg af in de buurt van kasteel Limbricht. Aan de koorzijde ligt een grasveld, aan de ingangszijde ligt een kerkhof.

Type

Tweebeukige kerk met vijfzijdig gesloten koor en een toren van drie geledingen met ingesnoerde spits. Delen van de kerk zijn laat-romaans.

Bouwgeschiedenis

Oudste delen dateren uit de 11e eeuw, koor uit ca. 1250. De toren is van ca. 1450. In de eerste helft van de 16e eeuw is de zuidbeuk toegevoegd en wedr de westgevel vernieuwd. In 1651 werden beide beuken door Nicolaas van Breyll verhoogd en werden de bakstenen trapgevels aan de koorzijde opgetrokken. Tijdens de beperkte restauratie van het exterieur in de jaren 50 van de vorige onder leiding van F. Peutz zijn enkele aanbouwen zoals de sacristie verwijderd. In de jaren 70 van de vorige eeuw vond een ingrijpende restauratie plaats waarbij o.a. in 1977 de gewelfschilderingen in de absis uit het einde van de 13e eeuw onder ca. 20 lagen kalk werden herontdekt.

Literatuur: De oude Salviuskerk te Limbricht, Stichting Oude Salviuskerk, 4e herziene druk, 2017

Foto: Leo Van Loo, mei 2017

Exterieur

Het oudste deel van de kerk. Foto: september 2005

Het oudste deel is 11e eeuwse noordmuur van maaskeien met een dichtgemetseld romaans poortje. Ook in het koor zijn enkele 11e eeuwse muurdelen van maaskeien. Rond 1250 is het koor grotendeels in mergelsteen opgetrokken in laat-romaanse stijl met boogfriezen en en driepasbogen bij de vensters. De toren (ca. 1450) is eveneens van mergelsteen. De zuidbeuk (eerste helft 16e eeuw) is ook grotendeels in mergel uitgevoerd. De in 1651 verhoogde beuken hebben aan de koorkant bakstenen trapgevels. De twee mergelstenen cartouches in de zuidelijke trapgevel tonen de wapens van Nicolaas van Breyll en pastoor Nicolaus Nagel. Bij het koor zijn resten te zien van twee ingekraste middeleeuwse zonnewijzers. Buiten de kerk staan enkele 16e en 17e eeuwse grafstenen.

Koor met trapgevels aan de schepen. Foto: september 2005

Interieur

Gewelfschilderingen in het priesterkoor. Foto: Frits Marell, juli 2009

Hoofdaltaar. Foto: Frits Marell, juli 2009

Het tweebeukige schip wordt gedekt door vlakke houten zolderingen, het koor heeft een kruisribgewelf en een straalgewelf, voorzien van van gebeeldhouwde kraag- en sluitstenen. In de jaren 1977-1985 heeft een restauratie van het interieur plaatsgevonden. Daarbij heeft men in het koor gewelfschilderingen van rond 1300 teruggevonden. Bij de koorsluiting kan men een Mariacyclus van Annunciatie tot de Kroning van Maria zien, op het koorgewelf een Verlossingscyclus van Hemelvaart tot Laatste Oordeel. Deze schilderingen zijn door E. Schoonekamp gerestaureerd.

(Bron: Monumenten in Nederland: Limburg/Ronald Stenvert c.s. - Zeist: Rijksdienst voor de Monumentenzorg en Zwolle: Waanders Uitgevers, z.j. ISBN 90 400 9623 6)

Orgel

Foto: Frits Marell, juli 2009

In 1803 kreeg deze kerk de beschikking over het orgel van het klooster Agnetenberg te Sittard; het was rond 1715 gebouwd vm.door Brammertz (D); het werd door Binvignat (Maastricht) naar Limbricht overgebracht; nadien werd het enige malen gewijzigd (1819-Schauten; 1845-Gebr.Franssen); bij de sluiting van de kerk (1922) werd het ten dele verkocht, terwijl kas, windlade en delen van de mechaniek in de kerk werden achtergelaten; deze onderdelen werden in 1989 hergebruikt bij de reconstructie van het oorspronkelijk (?) orgel door Verschueren Orgelbouw (Heythuyzen); het gehele pijpwerk moest vernieuwd worden.

(Literatuur: Het historische orgel in Nederland, deel I, blz.337)

Bron: G.M.I.Quaedvlieg – Orgeldocumentatie Limburg (Stadsbibliotheek Maastricht)

Dispostie:

Manuaal                            C, D-c"'

• Prestant                   4'
• Cornet                      III
• Holpijp                      8'
• Fluit                          4'
• Octaaf                      2'
• Quint                        1 2/3'
• Sexquialter  B/D       II
• Sifflet                        I'
• Mixtuur                     III
• Trompet  B/D            8'

Pedaal                              C, D-f

Aangehangen

Bron: Uitgave Orgelfestival Limburg 2005 (SOL)

Literatuur: De restauratie/reconstructie van het orgel in de Sint Salviuskapel te Limbricht, drs. J.J. van der Harst, uitgegeven 24 november 1989 Stichting Kasteel Limbricht