HOME
ZOEKTIPS
LINKS en LITERATUUR
ORGELS
LAATSTE WIJZIGINGEN
OVER ONS
DONATIES


LAATST BIJGEWERKT OP 13-03-2024

Andreas

Ga naar de site van de patroonheilige
Ga naar site van het gebouw c.q. de parochie
 
Dekenaat/kerkverband: Heerlen
Soort gebouw: Parochiekerk
Plaats: Heerlerbaan
Gemeente: Heerlen
Wijk: Rukker Bautsch
 
Adres: Palestinastraat 326
Postcode: 6418 HP Heerlen
Coördinaten: x: 198857,29, y: 320181,33
 
Kadastrale gegevens: Heerlen 01 K 028889
Bouwpastoor/bouwpredikant: A.J. Widdershoven
 
Architect(en):
 
Kunstenaar(s):
 
Huidig gebruik: R.K. kerk

Ingangszijde. Foto: oktober 2010

Voor informatie over het Dekenaat Heerlen zie ook http://www.dekenaatheerlen.net/

Ruimtelijke context

De Andreaskerk staat centraal in de wijk Rukker Bautsch, terzijde van de doorgaande centrale weg. Omdat de kerk achter de pastorie ligt en grotendeels is bedekt met zand, valt de kerk nauwelijks op. Dit wordt versterkt door de parkachtige aanleg rondom de kerk.

Type

De niet-geörienteerde betonnen zaalkerk ligt onder een kunstmatige heuvel. Boven de aarde is een betonnen paal als herkenningspunt geplaatst. Naast de kerk ligt de pastorie onder lezenaarsdaken. De kerk moet gezien worden als een Gesamtkunstwerk. Het is de enige kerk van Laurens Bisscheroux, de architect van het verlangen.

Bouwgeschiedenis

In Heerlerbaan stond reeds de Jozefkerk, maar tijdens de uitbreidingen van de wijk ontstond behoefte aan een tweede kerk. Bouwpasoor Widdershoven gaf aan architect Laurens Bisscheroux de opdracht om een intieme kerk te ontwerpen. Het kostte enige moeite om het ontwerp, een kerk onder een kunstmatige heuvel, die op moest gaan in het landschap, goedgekeurd te krijgen. Hoofdaannemer werd Wilma Weert B.V. Op 13 november 1977 werd de kerk ingezegend door deken P. Jochems. De kerk fungeerde als voorloper van de schilderkunst van Bisscheroux. In 1984 kreeg de parochie toestemming van de DCPB om een eenvoudige stalen klokkenstoel achter de kerk te plaatsen. In de loop der jaren werd de vijver bij de kerk drooggelaten en klonk de heuvel in. Hierdoor is de heuvel ca. een meter lager geworden en ligt de top niet langer op het dak maar er net naast. Na een grondige opknapbeurt van de kerk kan de vijver nu weer benut worden. Tegelijkertijd werd het dak van de grote ingang vervangen door een glazen dak, zodat er meer licht in de kerk binnenvalt. Recent werd het orgel van HH. Engelbewaarderskerk uit Geleen in de kerk geplaatst.

Exterieur

Achterzijde met buitenvijver. Foto: Foto: oktober 2010

De kerk is opgetrokken in witgeschilderde beton en bestaat uit een kubus. De kerk ligt voor de helft onder een heuvel van opgeworpen aarde, waarbij de ingangszijde is vrijgelaten. Rechts van de ingang is een betonnen pijp horizontaal geplaatst, waarbij de pijp uitsteekt. Hierin is glas geplaatst. De ingangszijde ligt aan een uitgegraven kuil, die met hekken is afgescheiden van de straat. De ingang bestaat uit twee hoge ijzeren deuren in een rechthoekige uitbouw onder een plat glazen dak, die scheluw op de kerk is geplaatst. Eén van de muren is schuin weggesneden. De kerk wordt hier gemarkeerd door een betonnen heipaal, die aan de bovenzijde kruisvormig is bewerkt. De paal wordt ondersteund door een diagonaal geplaatste ijzeren steun. Links van de grote deuren bevindt zich, scheluw op de kerk, een verbindingsgang met de pastorie, die met een glazen deur is geopend. Deze ingang fungeert als de hoofdingang voor de gewone missen. Op de hoek tussen de betonnen pijp en de grote deuren is aan de bovenzijde een hoekpunt afgesneden en een raam geplaatst. Schuin hiertegenover ligt een ronde vijver, die deels buiten en deels binnen ligt. Hier is op de hoek een driehoekig venster geplaatst. De kerk wordt omgeven door een parkachtige tuin, afgezet met ijzeren hekken. Aan de straatzijde ligt de pastorie, met daarnaast de klokkenstoel.

Interieur

Zicht op het altaar. Foto: Foto: oktober 2010

Rechterzijde met Mariaraam. Foto: november 2009

De kerk wordt betreden door de verbindingsgang tussen de kerk en pastorie. In de gang is een dagkapel ingericht. Vervolgens wordt de gang bereikt, die aan de rechterzijde wordt afgesloten door de grote deuren en aan de andere zijde de kerk opent. Deze gang wordt verlicht door een glazen dak. Tussen de gang en de kerk staat een betonnen paal, die boven de kerk uitsteekt. De kerk is geheel vierkant en bekleed met houtwolcementplaten langs de muren en op het plafond. Op de vloer liggen plavuizen. Licht treedt binnen door een betonnen pijp, waarin een venster is geplaatst. Diagonaal aan de andere kant staat een driehoekig venster in de hoek, met een ronde vijver, die voor driekwart deel aan de buitenzijde ligt. In het plafond markeert een lichtkoepel de plaats van het altaar. Om het altaar staan stoelen, binnen een cirkelvormige markering van 12 lichtpalen, die a-centrisch in de ruimte ligt.

(Bron: Dr A. Jacobs en Drs. A.A. Wiekart – Kerken na 1940. Inventarisatie en waardenstelling kerkelijke bouwkunst na 1940 –Roermond – Stichting Monumentenhuis Limburg, 2003).

Zie verder ook: http://www.rijckheyt.nl/sjablonen/rijckheyt/pagina.asp?subsite=100&pagina=341

                                                   Parochie H. Andreas / De Kamer van Gabriël

 

Een kerk als graankorrel in de aarde

Vroeger was alles zichtbaar doortrokken van kerk en kerkelijk leven. De kerk van nu heeft die plaats veel minder. Maar ze is er nog wel, minder zichtbaar, maar wel degelijk aanwezig, zoals het zaad in de aarde of het gist in het brood.

Juist in deze streek, de Mijnstreek van weleer, is veel onder de grond geploeterd en gesjouwd. We zien een bescheiden gebouw, half onder de grond, niet boven de huizen uitstekend. Zoals ook de mijnwerkers groeven onder de grond voor het levensonderhoud van hun gezin, zo ook wil de kerk vanuit de grond tot leven komen: dienstbaar en dicht bij het leven van elke dag omwille van heel de gemeenschap. Deze kerk is toegewijd aan de apostel Andreas, waarnaar ook de oudste kerk van Heerlen was vernoemd. Deze kerk stond in de buurt van de huidige Pancratiuskerk. De Andreaskerk (1977)  was en is nog altijd de jongste kerk van Heerlen. De architect Laurens Bisscheroux noemde zijn ontwerp liever naar de aartsengel Gabriël, die aan Maria de blijde boodschap bracht. De architect was er diep van overtuigd dat de kerk helemaal opnieuw moet beginnen; dat de graankorrel in de aarde moet sterven om nieuwe vruchten voort te brengen. Vandaar die sterke verbondenheid met de aarde.

Enkele passages uit artikelen geschreven tijdens de bouwperiode en het eerste jaar na de realisatie van de kerk.

Na een bezoek aan het oecumenisch centrum in Taizé, een inspiratiebron voor het ontwerp van de kerk, zegt Laurens Bisscheroux: “Ik wandel een kerk binnen en daar overkomt me iets. Je wordt er gewoon opgenomen. Dat voel je. Je lacht tegen elkaar. Er is een echte gemeenschapsband, die blijft. Ook na dienst.”

“De gebezigde vormentaal, vol symboliek, is vaak volstrekt nieuw en misschien daarom – hoe eenvoudig ook – toch begrepen.”

“Laurens Bisscheroux: ‘een echte Paaservaring’”

“Het zou jammer zijn wanneer de betekenis van onze nieuwe kerk aan ons voorbij zou gaan.”

Opvallend is de Christuszuil bij het naderen van de kerk. Een zuil die vanuit de kerk dwars door het dak en door de berg aarde schiet.

De hoge kerkdeuren van geëmailleerd plaatstaal zijn vervaardigd door Rob Takens en zijn 5,5 meter hoog en 2,5 meter breed. De twee voeten op de deuren waarvan er een wijst naar de aarde en de ander zich onttrekt aan deze aard geven de werkelijkheid aan van de spanning waarin mensen leven. De deuren worden alleen gebruikt bij scharniermomenten van het leven: doop, communie, huwelijk en begrafenis. De glazen deuren in de zijgevel zijn bestemd voor dagelijks gebruik. Hier bevindt zich ook de devotiekapel die oorspronkelijk niet voorzien was.

De elementen van het stoffelijk leven: Aarde, Lucht, Water en Vuur zijn door de architect met veel gevoel voor symboliek in het ontwerp van de kerk verweven.

Het element Aarde: de kerk is deels opgenomen in de aarde, dit komt ook terug bij de grote buis waarin ‘de moeder van het leven’ is geplaatst. De buis symboliseert de aarde, waaruit ook het beeld van Moeder met kind vervaardigd is (Limburgse löss).

Het element Lucht (daglicht) treedt binnen door de vierkante koker boven het centrum van de kerk.

Licht: het plafond bestaat uit zes in hoogte oplopende vlakken, geschilderd in de kleuren van de regenboog. Dit geheel van kleuren met in het midden het witte licht van de hemel wil iedereen en alles omvatten, symbool van het Verbond van God met de mensen. De paarse kleur leidt ons binnen in een sfeer van opgenomen te zijn in de zorg van God voor de mens en zijn wereld. De lichtdragers rondom de schrijn verwijzen naar de vier evangelisten. De doorzichtige ‘open’ schrijn laat de zilveren schaal zien met het Brood, dat overblijft van de Eucharistie. We kunnen erin kijken en dit brengt in herinnering wat de christenen willen uitdrukken; ons breken en delen voor en met elkaar. De twaalf panelen in de paarse wanden verbeelden de twaalf stammen van Israël en ook de twaalf apostelen. De twaalf lichtdragers, die in een wijde kring in de kerk staan, staan eveneens voor de twaalf apostelen; zij vormen een band met ons, mensen van nu; het Oude en het Nieuwe Verbond. Naast een kleine lichtdriehoek boven het ‘Mariabeeld’, geeft de buis waarin het beeld is geplaatst, zicht op de wijk: ‘het leven’. Links voorin de kerk bevindt zich een grotere lichtdriehoek met zicht op het doopvont.

Met het doopvont komen we bij het element Water. De binnen- en de buitenvijver vormen een geheel en symboliseren dat gedoopt worden ook te maken heeft met binnen en buiten.

Het element Vuur was door de architect oorspronkelijk bedacht onder het beeld van Moeder Aarde in de vorm van een eeuwige gasvlam. Er staat nu een kaarsenbak, waar mensen een kaarsje kunnen opsteken. Ook de Paaskaars, waarin elk jaar in de paasnacht het nieuw licht wordt ontstoken, en de lichtjes op de dragers rond het tabernakel dragen het vuur.

Verkorte/aangepaste versie uit voormalige parochiegids voorjaar 1996. Heerlen, 24 september 2010 bij gelegenheid van de renovatie.

Orgel

Foto: november 2009

Sedert 2000 beschikt deze kerk over het in 1960 door Pels (Alkmaar) voor de kerk van de HH.Engelbe-waarders te Geleen gebouwde orgel.

                Manuaal                                                                           Pedaal

 

                Roerfluit 8’                            Mixtuur IV                            aangehangen

                Prestant 4’                            Regaal 16’

Bron: G.M.I.Quaedvlieg – Orgeldocumentatie Limburg (Stadsbibliotheek Maastricht).

 

Andreas
Andreas
Andreas
Andreas
Andreas
Andreas
Andreas
Andreas
Andreas
Andreas
Andreas
Andreas
Andreas
Andreas
Andreas
Andreas
Andreas
Andreas
Andreas
Andreas
Andreas
Andreas
Andreas
Andreas
Andreas
Andreas
Andreas
Andreas
Andreas
Andreas
Andreas
Andreas
Andreas
Andreas
Andreas
Andreas
Andreas
Andreas
Andreas
Andreas
Andreas
Andreas