HOME
ZOEKTIPS
LINKS en LITERATUUR
ORGELS
LAATSTE WIJZIGINGEN
OVER ONS
DONATIES


LAATST BIJGEWERKT OP 13-03-2024

Kruiskapel Urmond

 
Soort gebouw: Kapel
Plaats: Urmond
Gemeente: Stein
 
Adres: Bergstraat
 
Eigenaar: Monumentenstichting Urmond
 
Huidig gebruik: Kapel

 Foto: augustus 2006

Ruimtelijke context

De kapel ligt op de hoek van Bergstrata en de Kampstraat, op een grasveld onder een boom, omgeven door een lage haag.

Type

Kapel van gele baksteen met zadeldak en spitsbogige toegang.

Bouwgeschiedenis

Foto: Leo Van Loo, augustus 2017

Ruim 100 jaar geleden, om precies te zijn in 1901, werd in de buurt van de plaats waar nu de z.g. “betonnen brug’ tussen Urmond en Stein is gelegen, een kapel gebouwd. Maria Tholen, in 1874 gehuwd met Christiaan Joannes Heijen, werd, na het overlijden van haar vader, in 1890 eigenares van een perceel grond. Op dat stuk grond gelegen hoek Paalweg – Heirstraat stond een boom met erin een kruisbeeld met een houten corpus. In 1899, bij gelegenheid van hun 25 jarig huwelijk, maakte de ouders Heijen – Tholen plannen om op het stuk grond een stenen kapelletje te bouwen en daarin het kruisbeeld te plaatsen. Vroeg in het voorjaar van 1901 begon Christiaan Heijen aan de bouw. Maria, die elke morgen naar de kerk ging, bad ondertussen vurig voor het welslagen van de kapel. Mensen uit het dorp kwamen wel eens kijken en gaven hun commentaar. Christiaan trok zich van de opmerkingen niks aan. Met de hulp van de kinderen die nog thuis waren slaagde Christiaan erin de kapel op Processiezondag ( 09 juni 1901) gereed te hebben en trok de processie voor het eerst naar de kapel. Toen in 1924 Christiaan Heijen en Maria Tholen 50 jaar getrouwd waren, boden de kinderen en kleinkinderen het Gouden bruidspaar een gedenksteen aan die in de kapel werd ingemetseld.

Het opschrift luidt:

Ter blijvende herinnering aan de Gouden Bruilof der Echtlieden Christiaan Heijen en Maria Tholen 1874 – 17 november 1924

Hunne dankbare kinderen.

Tijdens de aanleg van het mijnspoor tussen de haven van Stein en de mijn Maurits, stond de kapel in de weg. Pastoor Aloffs, pastoor te Urmond van 1929 tot 1945, merkt in 1934 in zijn dagboek op: “de nieuwe brug over den Mijnspoorweg nabij de haven werd op 1 juli voor het verkeer opengesteld. In de zomer van 1934 hebben de Staatsmijnen de oude kruiskapel afgebroken en een nieuwe kapel laten bouwen op de Paalweg” Ruim 60 jaar heeft de kapel op die plek gestaan. Door haar ligging buiten de bewoonde wereld werd de kapel steeds vaker doelwit van vernielingen. Zo werd het originele corpus in 1968 gestolen, en werd het kruis enige jaren later met verf beklad en stukgegooid. Mede gezien het feit dat de functie die de kapel had, het dienen als rustaltaar tijdens de Sacramentsprocessie en de processie tijdens de Kruisdagen, was komen te vervallen, werden plannen gemaakt om de kapel te verplaatsen. Op 25 augustus 1995 werd de kapel overgebracht naar haar huidige standplaats: hoek Kampstraat – Bergstraat in Oud Urmond. Nabij de plaats waar het woonhuis van de stichter heeft gestaan. Overigens was de verplaatsing een hele klus; immers door haar hoogte kon het vervoer niet over de brug van Urmond plaatsvinden maar via de sluisbrug te Born. In 2004 gaf het bestuur van de Stichting Kruiskapel, een stichting van nazaten van de bouwer, aan de Urmondse Monumentenstichting (UMS) te kennen dat ze de kapel wilde overdragen. Dit mede naar aanleiding van het feit dat de beheerder van de kapel, dhr. Harie Wessels, in april van dat jaar was overleden. In overleg tussen beide Stichtingen werd de kapel op kosten van de Stichting Kruiskapel in het voorjaar 2005 volledig gerestaureerd. Op zondag 11 september 2005 vond de formele overdracht van het onderhoud en beheer van de kapel plaats.

Harry Meulenberg, Secretaris UMS.

Exterieur

 Foto: augustus 2006

De kapel in gele baksteen heeft een leien gedekt zadeldak en spitsbogige toegang. Voor- en achtergevel steken iets uit buiten de zijmuren. Boven de ingang is kruis ingemetseld. Het metselwerk is versierd met enkele aanzetstenen en sluitsteen, eveneens van cementsteen. De toegang wordt gesloten door middel van een hoog smeedijzeren hek.

Interieur

Foto: augustus 2006

Het interieur is uitgevoerd in schoonmetselwerk. Boven het altaar hangt een kruisbeeld. Het interieur wordt door een houten zadeldak gedekt.

De kapel is ook beschreven in:

't Kapelke... Kapellen langs velden en wegen in Zuid-Limburg / Vera Hamers - Kempen Uitgevers, 1999. ISBN 9066571012

Kruiskapel Urmond
Kruiskapel Urmond
Kruiskapel Urmond
Kruiskapel Urmond