H. Familie

Ruimtelijke context

De H. Familiekerk stond aan het smalle uiteinde van het Old Hickoryplein, waar het door de markante vorm en door de plaats van het gebouw een afsluiting van vormde. Tevens was de kerk, omdat zij hoger was dan de omringende bebouwing en de verhoging van het plein zelf, een landmark in de wijk. Door de monotone bebouwing en de geringe toevoegingen in de wijk, met uitzondering van de woningen uit de jaren zeventig, vormde de kerk een eenheid met haar omgeving.

Type

De niet-georiënteerde zaalkerk was opgetrokken in baksteen met een hoge scheidingmuur tussen schip en koor, waarop een klokkenstoel stond. Het bankenplan was axiaal, doorsneden met een middenpad. De absiden en devotiekapellen hadden een ronde afsluiting met haakse flanken.

Bouwgeschiedenis

Noodkerk

Op 17 augustus 1948 wenste bouwpastoor Nijsten in zee te gaan met architect Swinkels ‘daar deze architect zeer veel invloed heeft bij de gemeente, zelfs aan het departement en ook vele degelijke bouwwerken heeft ontworpen’. Het bisdom ging met Nijstens keuze akkoord. Voorlopig zou de parochie zich behelpen met een houten barak die in februari 1949 in Hengelo gekocht was. Op 9 mei 1949 werd een begin gemaakt met het graven van de fundamenten voor een gedegener noodkerk. Aannemer Schols bouwde deze zaalkerk met hulp van de parochianen. Delen van de houten noodkerk, de ramen en de spanten, werden hergebruikt. De noodkerk werd op 15 oktober 1949 ingezegend. Vanuit de moederkerk O.L. Vrouw van Lourdes werd het Allerheiligste Sacrament overgebracht naar de noodkerk.

Definitieve kerk

De jaren verstreken. Pastoor Nijsten meldde het bisdom op 20 september 1955 dat hij in zijn nieuw kerk wilde laten ontwerpen door architect Theo Boosten. Van contacten met Swinkels is geen sprake meer. In juni 1958 en september 1959 werden de plannen van Boosten goedgekeurd. De kerk werd aanbesteed en gegund aan aannemersbedrijf J. Bogman N.V. uit Beek. De eerste spade ging op 28 november van dat jaar de grond in. De kerk werd met het oog op de slechte bodemgesteldheid extra diep gefundeerd. De eerste steenlegging vond plaats op 5 maart 1960. De H. Familiekerk werd op 29 april 1961 ingezegend en op 20 mei daaropvolgend geconsacreerd door Mgr. Moors. De wijk Wyckerpoort werd in de jaren zeventig opgevuld met gefragmenteerde woningbouw. Het driehoekige plein in de overgang met de generaalsbuurt was bedoeld voor een school, maar is nog steeds open. Op 20 april 1997 werd de laatste mis gecelebreerd in de H. Familiekerk, waarna het Allerheiligste in processie teruggebracht werd naar de moederkerk O.L. Vrouw van Lourdes. De H. Familiekerk werd in 1999 gesloopt. Ter plaatse verrees een multifunctioneel buurtcentrum.

Exterieur

Het voorfront van de H. Familiekerk werd beheerst door het vijfhoekige portaal met ronde claustra’s. De dubbele deuren van de hoofdingang waren eveneens geperforeerd, zodat zij wegvielen in de claustrawand. Het geperforeerde entreeportaal was identiek aan de eerder gerealiseerde Pius X-kerk te Eindhoven, waar dit portaal in drievoud was toegepast. Achter het portaal rezen drie hoge vensterpartijen op die eindigden in een ter plaatse gebouwd zaagtanddak dat strooksgewijs over het gehele dak liep. De overige wanden van de voorgevel waren blind. Links van het portaal stond de doopkapel, die herkenbaar was door een koepeltje met vensters en dat bekroond werd door een bol. Alle daken van de kerk waren plat met uitzondering van het bovenvermelde zaagtanddak. Rechts van het schip stond het kleiner bouwvolume van de dagkerk, die korter en lager was dan het schip. Zowel schip als dagkerk hadden een gezamenlijke achtergevel die hoog oprijzend de vorm had van een ongelijkbenig trapezium. De rechter zijgevel van het schip werd deels aan het oog onttrokken door de dagkerk. De kopse gevel en de zijgevel van de dagkerk waren deels voorzien van grote glaspartijen. De rechterzijgevel van het schip heeft een lang rechthoekig raam en boven het dak van de dagkerk een reeks van vijf op hun punt geplaatste vierkante raampjes. Tegen de linker zijgevel van het schip was een smal zijbeukje geplakt, waarin eertijds de biechtstoelen waren opgenomen. De gevel werd doorbroken vier rechthoekige vensters. De halfronde absis van het priesterkoor was geheel blind. Twee schuin geplaatste vensters verbinden de absis met achterwand van het schip. Rechts van de absis lag de sacristie, die door een gangetje dat onder de klokkentoren liep, met de kerk verbonden was. De toren werd door een paraboolvormige afdekking bekroond.

Interieur

Zicht op het priesterkoor

De rechthoekige kerkruimte werd overspannen met een staalconstructie in het zicht. Het zaagtanddak benadrukte de zichtas over het middenpad heen tussen entreeportaal en absis. Achter in de kerk bij de ingangsportalen stond een trapeziumvormige zangtribune. Het priesterkoor strekte zich over de hele breedte van de kerk uit en liep trapsgewijs op naar het sacramentsaltaar in de absis. Op de eerste etage van het koor stonden twee ambones en geheel links een zijaltaar. Op de tweede verhoging in de absis was het vieringaltaar geplaatst. Achter in de absis op een trapeziumvormig supedaneum stond het sacramentsaltaar. In de dagkerk was een lichtgebogen zichtwand gebouwd met een trapeziumvormig supedaneum. Daarop stond een tweede zijaltaar. In de loop van de jaren zestig werd het interieur verfraaid met drie mozaïeken van Eugene Laudy.

(Bron: Dr A. Jacobs en Drs. A.A. Wiekart – Kerken na 1940. Inventarisatie en waardenstelling kerkelijke bouwkunst na 1940 –Roermond – Stichting Monumentenhuis Limburg, 2003)

(Foto's: fotocollectie J.M.H. Bronckers)