Protestantse Kerk (voormalig)

Foto: november 2005

Redengevende omschrijving Rijksdienst voor de Monumentenzorg

Hervormde Kerk; een der kerkjes wier stichting het gevolg was van de definitieve teruggave van oude parochiekerken aan de Katholieken. Gesticht ingevolge een Belgisch K.B. van 1835. Driezijdig gesloten, in 1837 voltooid bakstenen gebouwtje met pilasterachtige gevelgeleding en een dakruiter boven de voorgevel. Eenklaviers orgel, in 1776 gemaakt door P. en J. de Rijckere uit Kortrijk voor de Hervormde Kerk te Axel. In 1924 overgeplaatst naar Beek (datum: 14-03-1967).

Voor meer informatie over kerk en orgel zie: Protestants beek / W.C.R. Hoogstraten en H. van Loo, Beek - Heemkundevereniging, deel 5 in de serie Wat Baek ós bud, 1983.

Ruimtelijke context

De kerk ligt in het centrum van Beek langs de weg naar Schimmert. Links van het kerkje ligt een kerkhof, rechts een een klein park en voor een kleine groenvoorziening. De kerk is door een hek van de weg gescheiden.

Type

Zaalkerk met driezijdig gesloten koor en een dakruiter boven de voorgevel. De architectuur werd verzorgd door de Belgische Waterstaat.

Bouwgeschiedenis

Een der kerkjes wier stichting het gevolg was van de definitieve teruggave van oude parochiekerken aan de Katholieken. Gesticht ingevolge een Belgisch K.B. van 1835. Als architect trad op H. Konings, schrijnwerker te Roermond.

In 2017 is het kerkje verkocht aan een particulier. Daarbij is afgesp[roken dat er kerkelijke diensten gehouden kunnen worden tot 2023. Nu worden er geen diensten meer gehouden en is het gebouw niet meer als kerk in gebruik. Zie ook: https://www.pgmbd.nl/dezelfde_bijbeltekst_klinkt_/

Exterieur

Foto: november 2005

Rechterzijde met parkje

Driezijdig gesloten, bakstenen gebouw met pilasterachtige gevelgeleding, rondboogvensters met gotiserende houten raamverdelingen, hardstenen ingangsomlijsting. De kerk wordt gedekt door een leien zadeldak en heeft een dakruiter aan de voorzijde.

Linkerzijde met klein kerkhof. Foto: november 2005

Orgel

Het orgel stamt uit 1776 en werd in 1776 gemaakt door P. en J. de Rijckere uit Kortrijk voor de Hervormde Kerk te Axel. In 1924 overgeplaatst naar Beek (datum: 14-03-1967).

T.L. Korporaal schrijft in zijn boek: Na Duisternis Licht (zie literatuur) het volgende over het orgel.

Het de Ryckere-orgel in het kerkje in Beek geniet eveneens grote faam. Dit orgel werd in 1924 in de Beekse kerk geplaatst. Het was afkomstig uit Axel in Zeeuws-Vlaanderen. Toen in 1773 de nieuwe psalmberijming werd ingevoerd besloten de Axelse kerkmeesters de al lang bestaande plannen voor de bouw van een nieuw orgel te verwezenlijken. Zij gaven de gebroeders de Ryckere uit Kortrijk opdracht voor de bouw van een eenklaviers instrument. Op 27 februari 1776 werd het orgel in gebruik genomen. Toen door de firma Dekker uit Goes in Axel een nieuw orgel werd geplaatst kocht dit bedrijf het de Ryckere-orgel terug. Gelijktijdig bleek het orgeltje te Beek versleten en kwam men in contact met Dekker, die het voor 1.265,17 1/2 gulden aan Beek verkocht. In 1924 werd het Axelse orgel in Beek geplaatst. Het werd grotendeels bekostigd uit de verkoop van een perceel canadassen, die in 1890 ten bate van de kerk waren aangeplant. Tot ongeveer 1965 deed het orgel dienst in de kerk van Beek. Er is nooit iets ingrijpends aan gedaan in die periode. Voor restauratie is het orgel eerst opgeslagen op de zolder van de pastorie en in 1967 overgebracht naar de werkplaats van de orgelmakers Fama en Raadgever te Utrecht. Zij restaureerden het tussen 1979 en 1982 na verkregen subsidie van de Rijksdienst voor de Monumentenzorg. Op vrijdag 18 maart 1983 werd het orgel weer in gebruik genomen. Voor de orgelliefhebber is ook van dit orgel een brochure beschikbaar bij de Beheersraad van de Protestantse gemeente.

Aanvullende informatie:

(tot 1835 simultaneum in St.Martinuskerk; zie aldaar)

In eigen kerk werd in 1845 door Adam Binvignat (Maastricht) een orgel geplaatst; dit werd in 1924 vervangen door het in 1776 door de Gebr. de Rijckere (Kortrijk B.) voor de herv. kerk te Axel gebouwde orgel; het werd tussen 1979 en 1982 gerestaureerd door Fama en Raadgever (Utrecht). (Literatuur: Het historische orgel in Nederland, deel III, blz.123)    

• Bourdon 8’                           
• Prestant 4’                           
• Flûte 4’                                 
• Nasard 3’                           
• Doublette 2’                        
• Tierce 1 3/5’ 
• Sesquialter B/D II
• Cornet D V
• Fourniture III
• Cymbale II
• Trompette B/D 8’
• Clairon B 4’
• Cromorne D 8’

Bron: G.M.I.Quaedvlieg – Orgeldocumentatie Limburg (Stadsbibliotheek Maastricht).

Het historische en bijzondere De Rijckere orgel wordt mogelijk verkocht naar Zeeland. De Limburger, 2 april 2020.