Foto: Wim Koops

Redengevende omschrijving Rijksdienst voor de Monumentenzorg

Kapel Onder de Linden, in 1673 gebouwd in opdracht van kanunnikes Clara Elisabeth van Manderscheidt Blankenheim. Eenvoudig gebouw met zadeldak en ingang en vensteromlijstingen van hardsteen, in 1811 westwaarts uitgebreid met een hoger gedeelte. Interieur met rijk stucwerk, XVIII en 1813. Schilderingen 1813. Inventaris: o.a. rijkgesneden altaar met aansluitende betimmering, 1673. (Datum: 19-07-1967)

Type

Recht gesloten kapel met een aangrenzend hoger deel en een verbindende beuk aan de achterzijde.

Foto: augustus 2006

Bouwgeschiedenis

De kapel van O.L.Vrouw van Loreto onder de Linden te Thorn werd in 1673 gesticht door Clara Elisabeth van Manderscheidt-Blanckenheim, kanunnikes van het wereldlijk Stift Thorn. Een steen in de voorgevel herinnert nog aan dat feit. Op 8 september 1674 werd de kapel officieel in gebruik genomen.

De kapel, zoals die zich tegenwoordig aan ons vertoont, is dubbel zo groot als de oorspronkelijk van 1673. De hoofdbouw is namelijk in twee perioden gebouwd. Vooral aan de buitenzijde is dat goed te zien. Het bouwwerk vant duidelijk uiteen in twee gedeelten, waarvan het westelijke deel hoger is dan het oostelijke. Beide worden gemarkeerd door een torentje, een zogenaamde dakruiter Het laagste gedeelt stamt uit 1673. De bouw hiervan geschiedde onder leiding van meester Willem Boyens, stadsbouwmeester van Roermond. Boyens was voordien naar het gehucht Loveren onder Baarle getrokken om de aldaar 10 jaar eerder gereedgekomen Loretokapel (die daar overigens niet meer bestaat) te gaan bezichtigen en de afmetingen en bijzonderheden van deze kapel op te nemen. Deze kapel nu was een kopie van het heilig huisje, het "Santa Casa" van Nazareth, dat in de dom van het Italiaanse plaatsje Loreto wordt vereerd. Aldus werd ook de kapel in Thorn opgetrokken.

Tijdens de Franse overheersing werd de kapel enige jaren gesloten. In 1797 bepaalde de bezetter, dat alle kerkelijke goederen voortaan aan de Franse staat zouden toebehoren.. De laatste abdis van het Stift te Thorn, vorstin Maia Cunegunda van Saxen, had dit blijkbaar voorzien. Ze verkocht nog voordat de kerkelijke goederen werden geconfisqueerd de kapel, het bijbehorende rectorhuis uit 1776 (kapelhuis) en enige grond eromheen aan kanunnik Jan Reinier Broeckmeulen. Hierdoor was het geen kerkelijk bezit meer. Het privébezit werd door de Fransen gerespecteerd. Zo bleef de kapel voor secularisatie gespaard. Toen de Fransen de kerk en de katholieke godsdienst verboden, moest de kapel echter gesloten worden. In 1801 kon zij opnieuw voor de katholieke eredienst in gebruik worden genomen.

De toeloop van gelovigen groeide daarna snel. Kanunnik Broeckmeulen besloot daarom in 1811 de kapel uit te breiden. Zo ontstond het achterste en hoogste gedeelte van de kapel. Hier bevindt zich het oksaal, waarop een orgel werd geplaatst. Dit werd later vervangen door het huidige. Toen Broekmeulen in 1822 stierf, werd de parochie van de H. Michaël te Thorn eigenaar van de kapel, het bijbehorende huis en de omringende gronden. Dat is zo gebleven tot de huidige dag. Een laatste uitbreiding van de kapel met de zijbouw, waarin zich onder andere de biechthal bevindt, vond tenslotte plaats in in 1898 onder pastoor Johannes Severinus Canoy.

Vanaf haar stichting heeft de kapel steeds veel Mariavereerders getrokken. Ook thans neemt O.L.Vrouw van Loreto onder de Linden te Thorn in het hart van de Thorner inwoners en ook velen daarbuiten nog steeds een bijzondere plaats in.

Tekst overgenomen uit de folder, verkrijgbaar in de kapel.

Zie ook: Kruisen en Kapellen Thorn en Kapellen en Kruisen nr 46 april 2010 pag 1-2

Interieur

Zicht op het koor. Foto: augustus 2006

Zicht op de zangtribune. Het chronogram in de tekst verraadt het jaartal 1811. Foto: augustus 2006. Inmiddels staat het orgel nu midden op het oksaal.

De kapel heeft rijke stucplafonds. In het oudste deel in barokke vormen met geschilderde medaillons uit 1773. Ze zijn ontworpen door Balthazar van Drogenbroeck. In het westelijk deel geschilderde medaillons in Empire-stijl uit 1813 van de hand van V. Dambacher.

Orgel

Sedert 1983 beschikt deze kapel over een rond 1845 door Ter Hart voor particulier bezit gebouwd positief, hetwelk laatstelijk dienst had gedaan in de St.Jacobuskerk te Leeuwarden.

 

                               Manuaal

                               Prestant D 8’                        Fluit B/D 4’                           Octaaf B/D 2’

                               Holpijp B/D 8’                       Quint B/D 3’                         Flageolet B 1’

                               Prestant D 4’

                (literatuur : Het historische orgel in Nederland, deel VI, blz.262)

Bron: G.M.I.Quaedvlieg – Orgeldocumentatie Limburg (Stadsbibliotheek Maastricht)