Cornelius

 Foto: april 2006.

Redengevende omschrijving Rijksdienst voor de Monumentenzorg

In de R.K. KERK, die zelf niet op de lijst wordt geplaatst de volgende onroerende onderdelen: twee in de linker zijmuur van het kerkgebouw ingemetselde grafstenen uit 1535 (Gerard van Bornem alias van Merode) en 1720; hardstenen doopvont (15e eeuw) en twee klokken uit 1699. (Datum: 10-05-1966).

Locatie

Ruimtelijke context

De kerk ligt midden in het oude deel van Borgharen en wordt omgeven door een ommuurd kerkhof.

Type

Neogotische, eenbeukige kruiskerk met driezijdig gesloten koor en transept en een rijk uitgevoerde toren van vier geledingen en een ingesnoerde naaldspits.

Bouwgeschiedenis

De huidige kerk is ter vervanging van belangrijk oudere kerk. Deze gotische kerk had een vlakgedekt eenbeukig schip, een overwelfd, driezijdig gesloten koor en een westtoren. Ze was opgetrokken uit mergel op een plint van breukstenen, waarin Romeins afbraakmateriaal voorkwam.  De huidige kerk werd in 1887-'88 gebouwd naar ontwerp van Joh. Kayser. De kerk was tot 1979 gewijd aan St. Martinus. Martinus, die zijn mantel deelt met een bedelaar, is nog in reliëf afgebeeld boven de hoofdingang. Nu heet ze St. Cornelius.

Foto: april 2006.

Exterieur

Foto: april 2006.

De kerk is opgetrokken in baksteen met geglazuurde stenen ter accentuering van hoeklijsten en raam- en deurposten. De daken zijn met leien gedekt. In de toren hangen twee door Alexis Julien gegoten klokken uit 1699.

Interieur

Zicht op het priesterkoor. Foto: april 2006.

Men betreedt de kerk via een narthex in de toren, die is ingericht als dagkapel. De kerk bevat een laat-15e eeuwse, hardstenen doopvont.

Atelier J.W. Ramakers & Zonen maakte voor deze kerk:

1907 Hoofdaltaar, uitbreiding in 1912
1912 Biechtstoel 
1912 Preekstoel (alleen 5 beelden resteren).

Orgel

In 1844 plaatste Adam Binvignat (Maastricht) in deze kerk een orgel (mede door toedoen van de kasteelheer van Borgharen); het werd rond 1914 vervangen door een harmonium; Pereboom jr (Maastricht) plaatsten in 1919 een in zijn bezit zijnd Duits orgel, dat in 1981 vervangen werd door het in 1915 door Vermeulen (Weert) voor het klooster “de Beyart” te Maastricht gebouwde en in 1955 door Verschueren Orgelbouw (Heythuyzen) gewijzigde orgel.

                               Hoofdwerk                           Positief                                  Pedaal

                               Bourdon 16’                         Roerfluit 8’                           Subbas 16’

                               Prestant 8’                            Salicionaal 8’                        Octaaf 8’

                               Flûte harm.8’                        Celeste 8’                              Bazuin 16’

                               Holpijp 8’                              Octaaf 4’

                               Fugara 4’                              Fluit 4’

                               Quint 2 2/3’                          Piccolo 2’

                               Mixtuur I-III                         Sesquialter II-III

                               Basson-hobo 8’

Bron: G.M.I.Quaedvlieg – Orgeldocumentatie Limburg (Stadsbibliotheek Maastricht).