HOME
ZOEKTIPS
LINKS en LITERATUUR
ORGELS
LAATSTE WIJZIGINGEN
OVER ONS
DONATIES


LAATST BIJGEWERKT OP 13-03-2024

Oude parochiekerk Merkelbeek, kerkhofmuur, grafmonument en klooster, (Clemensdomein)

Ga naar site van het gebouw c.q. de parochie
 
Dekenaat/kerkverband: Schinnen
Soort gebouw: Voormalige parochiekerk met o.a. kerkhofmuur en Lourdesgrot
Plaats: Brunssum
Gemeente: Brunssum
 
Adres: Groeneweg 6
Postcode: 6441 LL
Coördinaten: x: 195174, y: 329810
 
Rijksmonumentennummer: 42088 code 6441LL-00006-01; 518591 code 6441LL-00006-02; 518592 code 6441LL-00006-03
Kadastrale gegevens: Brunssum I/76
 
Kunstenaar(s):
 

Foto: oktober 2014

Redengevende omschrijving Rijksdienst voor de Monumentenzorg

Oude Parochiekerk: eenbeukig schip XI, vijfzijdig gesloten koor (tussen 1669 en 1722) en Westtoren 1746.

Klokkenstoel met gelui bestaande uit twee klokken van J.P. Perrin en Regnaud, 1818, diam. resp. 86 cm en 95 cm.

Datum: 10 mei 1966

Ruimtelijke context

Het complex met oude kerk, oud kerkhof, H.Hartkapel en Lourdesgrot ligt op de grens van Brunssum en Merkelbeek.

Kerkhofmuur

H. Hartkapel met een van de hekwerken. Foto: juli 2009

Voor meer informatie over de H. Hartkapel zie: http://www.kerkgebouwen-in-limburg.nl/kerken/brunssum/h-hartkapel-clemensdomein

Inleiding 

Bakstenen MUUR met smeedijzeren HEKWERKEN en H.HARTGROT, XIXB, rond het voormalige kerkhof bij de van rijkswege beschermde oude parochiekerk (XI-XVIII). Het geheel is gesitueerd op de splitsing van Groeneweg en Merkelbeekerstraat.


Omschrijving

Foto: juli 2009

Bakstenen kerkhofmuur met kunststenen bovenafdekking, gekenmerkt door op regelmatige afstanden terugkerende lisenen, onderling verbonden door drie spitsboogfriezen. Kolom met stucafdekking op de splitsing van Groeneweg en Merkelbeekerstraat. De muur fungeert tevens als keermuur voor het hooggelegen achterliggende kerkhof. Zowel aan de zijde van de Groeneweg als de Merkelbeekerstraat wordt de muur onderbroken door dubbele smeedijzeren hekwerken tussen hekpijlers.

Aan de zijde van de Merkelbeekerstraat hebben de hekpijlers rode verblendstenen profiellijsten, met gepleisterde bekroning en basementen. Tussen de hekpijlers een opgaande trap met gepleisterde treden, aan beide zijden van de trap een karakteristieke boombeplanting. De muren aan weerszijden van de trap zijn eveneens voorzien van een smeedijzeren balustrade.

Aan de zijde van de Groeneweg zijn de hekpijlers uitgevoerd in één baksteensoort en afgedekt met stuc. Aan weerszijden van de tussenliggende traptreden een bakstenen muur met smeedijzeren balustrade. Tegen de muur, onmiddellijk naast de hekpijlers aan de Groeneweg, bevindt zich een rustieke H.Hartgrot gesticht door M.J. Palmen, burgemeester te Merkelbeek tussen 1884 en 1891.


Waardering

De kerkhofmuur met hekwerken en H.Hartgrot zijn van cultuurhistorische waarde als uitdrukking van een culturele en geestelijke ontwikkelingen alsmede als aanduiding van de historische begrenzing van het kerkterrein; daarnaast is stilistisch belang gelegen in de toepassing van het spitsboogmotief en bezit de muur c.a. ouderdomswaarde. De architectuurhistorische waarden worden hoofdzakelijk bepaald door de esthetische kwaliteiten van het geheel. De kerkhofmuur is gebouwd rondom het oude parochiekerkje van Merkelbeek en vanwege deze situering verbonden met de ontwikkeling en van belang voor het aanzien van dit dorp. Het bouwwerk beschikt over een redelijke architectonische gaafheid en is van belang voor de visuele gaafheid van de dorpse omgeving. Bovendien beschikken dergelijke kerkhofmuren in regionaal perspectief over een redelijke typologische zeldzaamheid.

De kerkhofmuur met hekwerken en H.Hartgrot zijn vanwege de combinatie van de hiervoor aangehaalde overwegingen van algemeen belang.

Datum 11 september 2000

Grafmonument De Negri

 Foto: juli 2009

Inleiding

Neo-gotisch GRAFMONUMENT De Negri, 1857, gesitueerd op het voormalige kerkhof bij de van rijkswege beschermde oude parochiekerk (XI-XVIII) van Merkelbeek. Dit ommuurde kerkhof is gesitueerd op de splitsing van Groeneweg en Merkelbeekerstraat.


Omschrijving 

Hardstenen grafmonument op sokkel, omgeven door een smeedijzeren hekwerk. Bekroond door een kruis, omgeven door een bladerenkrans. Op het hardstenen monument, in een spitsboogvormige omlijsting, in reliëf het familiewapen De Negri met loofbladeren, waaronder de inscriptie: "a la memoire de Dame P C G Gilliodts epouse de Mr le Baron I A de Negri decedée a sa terre de Merkelbeek le 28 9bre 1857 a l'age de 58 ans et de son epoux Monsieur le Baron I A de Negri décédé à Merkelbeek le 9 Mars 1870 à l'age de 74 ans et 3 mois R.I.P.".


Waardering

Het grafmonument De Negri is van cultuurhistorische waarde als bijzondere uitdrukking van een plaatselijke sociaal-maatschappelijke en geestelijke ontwikkeling. De architectuurhistorische waarden van het grafmonument worden bepaald door de stijl, de esthetiek, het materiaalgebruik en de ornamentiek. Het grafmonument is vanwege de situering van belang voor het aanzien van het dorp en verkeert in gave staat. Het object levert een bijdrage aan de geschiedenis van de grafcultuur, is kenmerkend voor een stijlperiode uit de negentiende eeuw en vertegenwoordigt als zodanig algemeen belang.

Datum: 11 september 2000

Exterieur kerk

Linkerzijde met het puin van het gesloopte klooster. Foto: juli 2009

Situatie oktober 2014

Geschiedenis klooster

Het kloostercomplex Merkelbeek is één van Brunssums meest markante locaties. In de 13e eeuw werd al melding gemaakt van een kerk op deze plek, maar mogelijk stamt de kerk zelfs uit de 8e en 9e eeuw . Het eerste klooster werd gevestigd in 1879, door de Liefdezusters van het H. Bloed. In 1892 namen de Benedictijnen het complex over. Het huidige klooster werd rond 1900 gebouwd (onder meer de Lambrechtvleugel) in neogotische stijl. In 1913/1914 werd de Rincklakevleugel toegevoegd, naar een ontwerp van de architect Ludgerus Rincklake. Het klooster heeft in de loop der jaren vele bewoners gekend. In 1922 werd het complex aangekocht door de Karmelieten die er een groot-seminarie en apostolische school in vestigden. In de jaren twintig werd de Rincklakevleugel verhuurd aan de Staatsmijnen, die er ongehuwde mijnwerkers in huisvestten. Tijdens de Tweede Wereldoorlog verbleven er achtereenvolgens Duitse en Geallieerde militairen. Ook zijn er tijdelijk krijgsgevangenen opgesloten. In 1968 werd de neogotische kerk afgebroken en werd het kloostercomplex omgebouwd tot bejaardentehuis Huize Tieder. Deze naam wordt nog altijd aan het klooster verbonden. Het klooster bleef een bejaardentehuis tot 1992. Toen werd het complex ingericht als asielzoekerscentrum. Op 15 decemebr 2000 verlieten de laatste asielzoekers het klooster. Sinds die tijd stond het complex leeg.

Atelier J.W. Ramakers maakte hier:

Merkelbeek: - Benedictijnenklooster
1893 Hoofdaltaar (GA)
1893 Zijaltaren (2 st.) (GA)
1893 Preekstoel (GA)
1893 Biechtstoelen (GA)
1893 Kerkbanken (GA)
Merkelbeek: - H. Clemenskerk
1885 H. Maria-altaar (zonder beeld)
1885 H. Clemensaltaar (zonder beeld)

Van leegstand tot afbraak

In 2001 gaf het gemeentebestuur opdracht aan het Monumentenhuis in Roermond om onderzoek te doen naar de historische en architectonische waarde van het klooster. De conclusie van het Monumentenhuis was dat "de ambiance van het klooster dermate speciaal is dat het gebouw verdiend om behouden te blijven". Het gemeentebestuur heeft deze conclusie gebruikt om de plannen voor het kloostercomplex verder uit te werken waarbij de bijzondere architectuur en het historische karakter van het kloostercomplex behouden moest blijven. Later kwam de gemeente terug op haar besluit het gehele complex te behouden. In het najaar van 2008 het complex gesloopt worden; het oude parochiekerkje van Merkelbeek blijft behouden en wordt gerestaureerd. Op22 maart 2008 werd het klooster vermoedelijk in brand gestoken. Op 1 februari stond het klooster weer in brand, waarbij een gedeelte van de bovenste verdieping ingestort is. Per juni 2009 is het klooster gesloopt om plaats te maken voor een zorghotel. Het oude parochiekerkje, de H. Clemenskerk, en de kleine monumenten blijven behouden en worden gerestaureerd.

Bron: Wikipedia.

 

Na de restauratie van het Clemenskerkje werd deze in 2014 verkozen tot de meest spirituele plek van Nederland!

Bron: Limburgs Dagblad, 11 oktober 2014

Zie ook: http://www.spirit24.nl/#!player/share/program:45871914/group:37200368

Interieur

Foto oktober 2014. Zicht naar het priesterkoor.

Foto: oktober 2014. Zicht vanaf het priesterkoor.

Wandschilderingen van Dom Romanus Jacobs, 1901. Koning David tussen de H. Benedictus en de H. Placidus. Foto: oktober 2014

Het interieur, zoals het er na de restauratie van 2014 uitziet, gaat terug tot de tijd dat klooster en kapel gebruikt werden door de Benedictijnen van Affligem. 

Oude situatie, die als voorbeeld diende voor de restauratie van 2014

De Benedictijn Dom Romanus Jacobs beschilderde de kapel in 1901 met motieven die belangrijk waren voor de orde en met plantenguirlandes langs plafond en raamnissen. In het vijfzijdige priesterkoor schilderde hij een doek, zoals dat bijvoorbeeld ook het geval was in Rolduc en in de Pancratiuskerk in Heerlen.

 

Lourdesgrot (Zie voor meer informatie: http://www.kerkgebouwen-in-limburg.nl/kerken/brunssum/lourdesgrot-clemensdomein

Foto: oktober 2014

 

Oude parochiekerk Merkelbeek, kerkhofmuur, grafmonument en klooster, (Clemensdomein)
Oude parochiekerk Merkelbeek, kerkhofmuur, grafmonument en klooster, (Clemensdomein)
Oude parochiekerk Merkelbeek, kerkhofmuur, grafmonument en klooster, (Clemensdomein)
Oude parochiekerk Merkelbeek, kerkhofmuur, grafmonument en klooster, (Clemensdomein)
Oude parochiekerk Merkelbeek, kerkhofmuur, grafmonument en klooster, (Clemensdomein)
Oude parochiekerk Merkelbeek, kerkhofmuur, grafmonument en klooster, (Clemensdomein)
Oude parochiekerk Merkelbeek, kerkhofmuur, grafmonument en klooster, (Clemensdomein)
Oude parochiekerk Merkelbeek, kerkhofmuur, grafmonument en klooster, (Clemensdomein)
Oude parochiekerk Merkelbeek, kerkhofmuur, grafmonument en klooster, (Clemensdomein)
Oude parochiekerk Merkelbeek, kerkhofmuur, grafmonument en klooster, (Clemensdomein)
Oude parochiekerk Merkelbeek, kerkhofmuur, grafmonument en klooster, (Clemensdomein)
Oude parochiekerk Merkelbeek, kerkhofmuur, grafmonument en klooster, (Clemensdomein)
Oude parochiekerk Merkelbeek, kerkhofmuur, grafmonument en klooster, (Clemensdomein)
Oude parochiekerk Merkelbeek, kerkhofmuur, grafmonument en klooster, (Clemensdomein)
Oude parochiekerk Merkelbeek, kerkhofmuur, grafmonument en klooster, (Clemensdomein)
Oude parochiekerk Merkelbeek, kerkhofmuur, grafmonument en klooster, (Clemensdomein)
Oude parochiekerk Merkelbeek, kerkhofmuur, grafmonument en klooster, (Clemensdomein)
Oude parochiekerk Merkelbeek, kerkhofmuur, grafmonument en klooster, (Clemensdomein)
Oude parochiekerk Merkelbeek, kerkhofmuur, grafmonument en klooster, (Clemensdomein)
Oude parochiekerk Merkelbeek, kerkhofmuur, grafmonument en klooster, (Clemensdomein)
Oude parochiekerk Merkelbeek, kerkhofmuur, grafmonument en klooster, (Clemensdomein)
Oude parochiekerk Merkelbeek, kerkhofmuur, grafmonument en klooster, (Clemensdomein)
Oude parochiekerk Merkelbeek, kerkhofmuur, grafmonument en klooster, (Clemensdomein)
Oude parochiekerk Merkelbeek, kerkhofmuur, grafmonument en klooster, (Clemensdomein)
Oude parochiekerk Merkelbeek, kerkhofmuur, grafmonument en klooster, (Clemensdomein)
Oude parochiekerk Merkelbeek, kerkhofmuur, grafmonument en klooster, (Clemensdomein)
Oude parochiekerk Merkelbeek, kerkhofmuur, grafmonument en klooster, (Clemensdomein)
Oude parochiekerk Merkelbeek, kerkhofmuur, grafmonument en klooster, (Clemensdomein)
Oude parochiekerk Merkelbeek, kerkhofmuur, grafmonument en klooster, (Clemensdomein)
Oude parochiekerk Merkelbeek, kerkhofmuur, grafmonument en klooster, (Clemensdomein)
Oude parochiekerk Merkelbeek, kerkhofmuur, grafmonument en klooster, (Clemensdomein)
Oude parochiekerk Merkelbeek, kerkhofmuur, grafmonument en klooster, (Clemensdomein)
Oude parochiekerk Merkelbeek, kerkhofmuur, grafmonument en klooster, (Clemensdomein)
Oude parochiekerk Merkelbeek, kerkhofmuur, grafmonument en klooster, (Clemensdomein)
Oude parochiekerk Merkelbeek, kerkhofmuur, grafmonument en klooster, (Clemensdomein)
Oude parochiekerk Merkelbeek, kerkhofmuur, grafmonument en klooster, (Clemensdomein)
Oude parochiekerk Merkelbeek, kerkhofmuur, grafmonument en klooster, (Clemensdomein)
Oude parochiekerk Merkelbeek, kerkhofmuur, grafmonument en klooster, (Clemensdomein)
Oude parochiekerk Merkelbeek, kerkhofmuur, grafmonument en klooster, (Clemensdomein)
Oude parochiekerk Merkelbeek, kerkhofmuur, grafmonument en klooster, (Clemensdomein)
Oude parochiekerk Merkelbeek, kerkhofmuur, grafmonument en klooster, (Clemensdomein)
Oude parochiekerk Merkelbeek, kerkhofmuur, grafmonument en klooster, (Clemensdomein)
Oude parochiekerk Merkelbeek, kerkhofmuur, grafmonument en klooster, (Clemensdomein)
Oude parochiekerk Merkelbeek, kerkhofmuur, grafmonument en klooster, (Clemensdomein)
Oude parochiekerk Merkelbeek, kerkhofmuur, grafmonument en klooster, (Clemensdomein)
Oude parochiekerk Merkelbeek, kerkhofmuur, grafmonument en klooster, (Clemensdomein)
Oude parochiekerk Merkelbeek, kerkhofmuur, grafmonument en klooster, (Clemensdomein)
Oude parochiekerk Merkelbeek, kerkhofmuur, grafmonument en klooster, (Clemensdomein)
Oude parochiekerk Merkelbeek, kerkhofmuur, grafmonument en klooster, (Clemensdomein)
Oude parochiekerk Merkelbeek, kerkhofmuur, grafmonument en klooster, (Clemensdomein)
Oude parochiekerk Merkelbeek, kerkhofmuur, grafmonument en klooster, (Clemensdomein)
Oude parochiekerk Merkelbeek, kerkhofmuur, grafmonument en klooster, (Clemensdomein)
Oude parochiekerk Merkelbeek, kerkhofmuur, grafmonument en klooster, (Clemensdomein)
Oude parochiekerk Merkelbeek, kerkhofmuur, grafmonument en klooster, (Clemensdomein)
Oude parochiekerk Merkelbeek, kerkhofmuur, grafmonument en klooster, (Clemensdomein)
Oude parochiekerk Merkelbeek, kerkhofmuur, grafmonument en klooster, (Clemensdomein)
Oude parochiekerk Merkelbeek, kerkhofmuur, grafmonument en klooster, (Clemensdomein)
Oude parochiekerk Merkelbeek, kerkhofmuur, grafmonument en klooster, (Clemensdomein)