Christoforus

Ruimtelijke context

De Christoforuskerk stond centraal in de nieuwbouwwijk Caberg aan een doorgaande weg. Mede door de nog steeds bestaande toren was de kerk een landmark. Door de open ruimte en de winkels van de omliggende bebouwing was het een als zodanig herkenbaar centraal punt van de wijk

Type

De niet-georiënteerde bakstenen zaalkerk met campanile had een axiaal bankenplan, maar door de breedte van het grondplan had het volk goed zicht op het altaar.

Bouwgeschiedenis

Noodkerk

In 1951 kwamen plannen tot rijping in de parochie van Caberg, als gevolg van de verwachte uitbreidingen van Maastricht. Daarbij lag het in de bedoeling, een nieuwe, grote kerk te gaan bouwen voor de H. Hartparochie en de oude kerk vervolgens tot hulpkerk te reduceren. Kapelaan H.M. Frissen kreeg de opdracht als ‘bouwkapelaan’ te gaan fungeren. Allereerst werd een noodkerk gebouwd aan de St. Lucassingel in 1953. Een tekening – die nog bij op bisdom aanwezig was - werd geleverd door Jos Kuitems en behelsde een iets grotere noodkerk dan degene, die in Roermond op de Kemp werd gebouwd. De firma J. van Kan bouwde haar. Op 7 maart 1954 werd de kerk door deken mgr. J. Ingendaal in gebruik genomen.

(Jos Kuitems trad, na verbonden te zijn geweest aan het architectenbureau van Jan Stuyt, en daarna, aan het bureau van Alphons Boosten in Maastricht, in 1944 in dienst van het Bisdom Roermond.   Hij was daar tot zijn pensionering in 1966 werkzaam. Als secretaries van de BBC, en als Bisschoppelijk Inspecteur voor Bouwzaken behandelde hij in totaal 685 gevallen van oorlogsschade aan Limburgse kerken.  In januari 1966 werd Kuitems onderscheiden met het Ridderschap in de Orde van Sylvester. Bron: Peter van der Laan).

Kerk

De plannen voor de nieuwe kerk kregen steun van de Maastrichtse M5-actie. Het bureau van Swinkels en Salemans werd aangezocht om de nieuwe kerk te ontwerpen. Op het eerste ontwerp uit 1959 prijkt de naam van A.H.J. Swinkels. De bouw werd gegund aan de Gebroeders Cremers te Maastricht en de eerste steen werd op 2 oktober 1960 gelegd. De consecratie volgde op 1 oktober 1961 door mgr. Moors. De Christoforuskerk stond centraal in de nieuwbouwwijk Caberg aan een doorgaande weg. Mede door de nog steeds bestaande toren was de kerk een landmark. Dankzij de omliggende bebouwing van G.J.W. Snelders aan de ruimte voor de kerk kreeg de wijk hier een open plein met winkelcentrum als logisch middelpunt van de wijk. In 1960 werd besloten, de parochie alsnog te splitsen, omdat de parochie anders wel erg groot zou worden. De Christoforuskerk kreeg hierdoor een zelfstandige parochie. Frissen werd de eerste pastoor van deze parochie.

Veranderingen

Het dak bleek een zorgenkind vanwege de lekkages, maar tot wijzigingen heeft dit nooit geleid. Ook plannen voor een nieuwe dagkapel zijn nooit uitgevoerd. In 1990 was de kerkgang zo teruggelopen, dat samenvoeging met de voormalige moederkerk de enige optie was. Hierdoor was de Christoforuskerk overbodig aan het worden. In 1992 werd het besluit genomen kerk en pastorie te verkopen, hetgeen in 1996 geschiedde. De gemeente Maastricht liet vervolgens de kerk slopen en een winkelcentrum en woningen bouwen. De toren was behouden gebleven, omdat er nog plannen waren een eigen kerkgelegenheid in Caberg te plaatsen. Deze plannen zijn niet doorgegaan, omdat de H. Hartkerk inmiddels als centraal punt van het parochiële leven voldeed. Hierdoor kwam de toren vrij voor andere doeleinden en in 2000 kocht Libertel Networks B.V. de van kruis en klokken ontdane toren om er telefoonantennes op te plaatsen. Hierdoor resteert van de kerk alleen de toren aan de Clavecimbelstraat nog. Door de bouw van diverse complexen op de ruimte van de kerk is het plein geheel verdwenen. Het winkelcentrum is nog wel als zodanig herkenbaar, maar de sterke uitstraling als een logisch middelpunt van de wijk ontbreekt nu.

Beschrijvingen van exterieur en interieur

De Christoforuskerk in 1991. Foto: J. Sonneveld

De kerk bestond uit een met bakstenen opgevuld betonskelet, met een golvend dak over de breedte van de kerk, doorsneden met zakgoten. De ingangszijde was geopend door een lichtstraat en had daaronder een voorbouw, die centraal hoger was dan de rest van de voorbouw. Hierin bevond zich de zangtribune. Ter weerszijden waren ingangspartijen geplaatst met een narthex. Aan de rechterzijde was een dagkerk in de laagbouw aangelegd. De zijgevels waren gesloten. Een doopkapel stak uit aan de rechterzijde van de kerk. Aan het plein was een doosvormige campanile met de kerk verbonden door een lage gang. De achterzijde liep enigszins uit in een punt, waarin een rechthoekige koorafsluiting was geplaatst. De gevels waren geopend door ramen over de gehele hoogte, die met betonen platen waren getraceerd. De koorafsluiting had een gesloten achterzijde, de zijkanten waren geheel door ramen geopend. De kerk had een axiale opstelling in zes naast elkaar liggende blokken banken. De open dakstoel van beton rustte op het zichtbare betonskelet. Het priesterkoor was bedekt met leisteen. Links in de kerk was de toegang tot de sacristie, aan de tegenoverliggende zijde stond de doopkapel.

(Bron: Dr A. Jacobs en Drs. A.A. Wiekart – Kerken na 1940. Inventarisatie en waardenstelling kerkelijke bouwkunst na 1940 –Roermond – Stichting Monumentenhuis Limburg, 2003)