HOME
ZOEKTIPS
LINKS en LITERATUUR
ORGELS
LAATSTE WIJZIGINGEN
OVER ONS
DONATIES


LAATST BIJGEWERKT OP 13-03-2024

Sint-Janskapel Floriadeterrein

 
Soort gebouw: Kapel
Plaats: Grubbenvorst
Gemeente: Horst aan de Maas
 
Adres: St. Jansweg 9
Postcode: 5971 NH
 
Huidig gebruik: Kapel

Foto: Paul Tiellemans, september 2012

Ruimtelijke context

De kleine St.Janskapel staat verscholen tussen het groen op het Floriade terrein, aan de rand van Venlo.

Type

Open, bakstenen kapel met klokgevel

Geschiedenis

Overgenomen van Stefan Penders op Internet. Bron: http://ifthenisnow.nl/pointsofinterest/stjanskapel-venlo

De kleine St.Janskapel staat verscholen tussen het groen op het Floriade terrein, aan de rand van Venlo. Ooit trok deze plek mensen uit de hele regio, op zoek naar de genezing en vergeving van St.Jan.

Rond het jaar 1430 stichtte de devote jonkvrouwe Aleid van Baersdonck een kapel ter ere van Johannes de Doper, oftwel St.Jan. Ook doneerde ze een belangrijk relikwie: de doek waarin het afgeslagen hoofd van Johannes de Doper zou zijn gewikkeld. Om de priester verantwoordelijk voor dit kerkje van eten en inkomsten te voorzien, werd vlakbij ook een hoeve gesticht die nu bekend staat als de St.Janshoeve. De kapel was zo'n 6 bij 12 meter in omvang. Een behoorlijke omvang voor een kapel en een teken dat deze plek een populair bedevaartsoord was. Toch werd er eeuwenlang verder weinig over kapel of de mensen die hier kwamen bidden geschreven. Gerardus Brants, rector van de kapel in 1668, merkte wel vluchtig op in een kroniek dat het tijdens de feestdagen ter ere van St.Jan ieder jaar weer erg druk was.

Pelgrims voor de deur

Pas in de 18e eeuw begon het bedevaartsoord echt grote massa's te trekken. Op het eerste gezicht vreemd, aangezien de kapel in 1702 verwoest was door Nederlandse troepen. Venlo stond destijds nog steeds onder Spaans gezag. De kapel werd geplunderd en het altaar compleet verwoest. Toch wist de kapel er al snel weer bovenop te krabbelen. Gelovigen uit de hele regio trokken tijdens de feestdagen ter ere van St.Jan naar de kapel toe om te bidden om vergeving van hun zonden en zich te laten genezen van 'de Hoofdpyn, en andere krankheden'. Het zal ongetwijfeld geholpen hebben dat er tegelijkertijd een kermis en jaarmarkt naast de kapel gehouden werden.

De rectors van de St.Janskapel kregen het in de 18e eeuw steeds drukker. Pastoor Coulens had in 1784 een volle aflaat aangevraagd, die alle bezoekers van de kapel tijdens de feestdagen van St.Jan van hun zonden zou doen verlossen. Het bracht een enorme massa mensen op de been om de kapel van St.Jan te bezoeken. Zijn opvolger Van Soest had het zo druk, dat hij in 1787 aan Rome schreef om zijn hulppastoor meer bevoegheden te geven. Beide pastoors hadden misschien ook meer wereldse motieven bij al die vroomheid. De pelgrims brachten ook de nodige offergaven voor St.Jan met zich mee, die weer in de zakken van de pastoor terecht kwamen.

Nekslag

Donkere wolken tekenden zich af aan de horizon. De Franse Revolutionaire legers trokken in 1795 Nederland binnen. Bedevaartsoorden werden opgedoekt en de aanbidding van heiligen in kapellen verboden. Vanaf 1807 liet de Nederlands-Franse overheid wel toe dat gelovigen weer gebruik gingen maken van kapellen, mits die aan speciale eisen konden voldoen. De eisen werden met de loop der jaren zo streng, dat de lokale gemeenschap de St.Janskapel op moest geven. De relikwiën en kunstwerken werden verplaatst naar de parochiekerk in Grubbenvorst. De kapel zelf werd afgebroken.

De succesjaren van de kapel werden nooit helemaal vergeten. Sinds 1943 zijn er herhaaldelijk pogingen gedaan de kapel te herbouwen. Pas in 1959 was de nieuwe veldkapel, enkele meters verwijderd van de oude locatie, klaar voor gebruik. Om de historie van deze bijzondere plaats in ere te houden, besloot de gemeente Venlo in samenwerking met de Floriade 2012 een monumentaal kunstwerk op te richten op de plaats van de oude kapel. Dit kunstwerk, samen met de nieuwe kapel uit 1959, zijn voortaan te bewonderen door zowel pelgrims als geschiedenisliefhebbers.

Altaar (kunstwerk). Foto: Theo Diebels, september 2012

Bronnen:

Meertens Instituut; Databank Bedevaarten; http://www.meertens.knaw.nl/bedevaart/bol/plaats/274

Cultuurhistorie Venlo; artikel over de nieuwe cultuurhistorische route langs de kapel; http://cultuurhistorie.venlo.nl/cultuurhistorieFloriade.htm

Exterieur

Foto: Paul Tiellemans, september 2012

Interieur

Foto: Paul Tiellemans, september 2012

De kapel is ook beschreven in: Heyligen Huyskens: Kapellen langs velden in (Noord- en Midden-)Limburg / Katja Boertjes & en Arjen Eissens. Eindhoven Airport - Kempen, 1999

Sint-Janskapel Floriadeterrein
Sint-Janskapel Floriadeterrein
Sint-Janskapel Floriadeterrein
Sint-Janskapel Floriadeterrein
Sint-Janskapel Floriadeterrein
Sint-Janskapel Floriadeterrein
Sint-Janskapel Floriadeterrein