Gereformeerde kerk (Voormalige)

Het gebouw anno 2010. Foto: september 2010

Ruimtelijke context

De voormalige gereformeerde kerk ligt aan een kruising van wegen in een woonwijk en is omgeven door plantsoenen. Voor de kerk ligt een pleintje en een breed troittoir. Achter de kerk staat de voormalige kosterswoning. De kerk is geen landschapsbaken. Zij vormt ook geen centrum met andere voorzieningen.

Locatie

Type

Bakstenen octogoon onder een tentdak.

Bouwgeschiedenis

Voorgangster

In 1911 kwamen de gereformeerde leden in een huiskamer te Heerlen bijeen voor de godsdienstoefeningen. Het te verzorgen gebeid was groot. Geheel Zuid-Limburg, inclusief Sittard, behoorde tot het gebied, maar het aantal lidmaten was gering. In 1913 stonden de leden voor de keuze een grotere locatie te huren of een stuk grond te verwerven en een kerk te bouwen. Besloten werd tot het laatste en aan de Bekkerweg werd een eenbeukig kerkje gebouwd. Begin jaren vijftig was de gemeente gegroeid tot 600 leden en in 1954 al tot 800. De kerk werd veel te klein. Op 1 november 1950 besloot de kerkeraad een bouwcommissie te benoemen met als expliciete opdracht het bouwen van een nieuwe kerk.

Huidige kerk

Plaquette van de kerk, nu bewaard in de Tempspleinkerk. Foto: april 2010

In 1953 kreeg de Bouwcommissie van de gemeente Heerlen het aanbod een stuk grond te kopen op de hoek Burg. Waszinkstraat en de Eurenderweg. De Scheveningse architect Den Heijer kreeg de opdracht om de kerk te ontwerpen. De Bouwcommissie verlangde dat Den Heijer zijn plannen met architect Frits Peutz zou bespreken en dat uit die samenwerking een goed ontwerp zou voortvloeien. Mocht dat niet het geval zijn, zou de opdracht aan Den Heijer voorbij gaan. De inschakeling van Peutz geschiedde vooral uit tactische overwegingen. De Bouwcommissie gokte erop, dat de onderhandelingen met de gemeente gemakkelijker zouden verlopen ‘gelet op de grote invloed die een architect als Peutz in Heerlen heeft en zijn entree bij het gemeentebestuur…’ De gemeente Heerlen verstrekte op 28 januari 1955 de bouwvergunning. Op advies van den Heijer werd geen eerste steen geplaats, maar zou later een gedenkplaat worden aangebracht. Het kerkgebouw werd op woensdagavond 14 maart 1956 in gebruik genomen. De voorzitter van de Bouwcommissie, de heer N. van Rooyen, droeg de kerk over aan de kerkeraad. De zondag daarop volgend leidde dominee Moens de eerste dienst. Het kerkgebouw werd in 1992 door de gereformeerde kerk van Heerlen te koop aangeboden. De heer en mevrouw Brils konden de kerk kopen, mede omdat zij te kennen gaven het bouwwerk zo veel mogelijk in originele staat te laten. De achthoekige kerkzaal werd in gericht tot fotostudio, terwijl in de omgang de woning van de familie Brils werd ingericht. In een kleiner deel van de omvang is de kantoorruimte van ‘P & O Service Center Limburg’ ondergebracht.

Veranderingen

In de studio is een holle wand gebouwd en een paar kleinere bergruimtes. De ruimtewerking van de kerkzaal is echter niet onherstelbaar aangetast. De omgang, die eertijds ook al gecompartimenteerd was, is aangepast aan de woon- en kantoorfunctie. Een deel van de betonnen vensterkozijnen is door kunststof exemplaren vervangen. In de topgevel van de koorruimte is een smal horizontaal venster aangebracht. Het kruis op de dakruiter is vervangen door een abstract kunstwerk. De voordeuren zijn voorzien van bronzen handgrepen. Nadat de kerk uit de eredienst werd onttrokken deed ze dienst als fotostudio en woonhuis. In 2008 werd ze verbouwd tot dokterspraktijk, het Medisch Centrum Heerlen-Zuid annex Apotheek Heerlen-Zuid

Exterieur

De achthoekige bakstenen kerk bestaat uit een van lessenaardaken voorziene omgang en een daaruit oprijzend hoger centraal deel op wiens tentdak een dakruiter staat. De voorzijde van de kerk wordt gemarkeerd door een inpandige narthex bestaande uit drie korfbogen met daarachter drie dubbele houten deuren die deels van glas zijn voorzien. De gevels aan weerszijde van de ingangspartij hebben achthoekige ramen. De gevels die aansluiten op de voorgevel en de zijgevels hebben elk een brede vensterpartij die samengesteld is uit zeven rechthoekige ramen. De achterzijde heeft kleinere raampartijen die een voordeur en een garage flankeren. De achtergevel is voorzien van drie ramen. De gevels zijn opgetrokken in gele baksteen die in wild verband is verwerkt. De daklijst is van beton. De opbouw heeft in elke gevel een uit zeven ramen bestaande betonnen vensterpartij. De achtergevel is blind. De daklijst is wederom van beton. Op het tentdak staat een achthoekige houten dakruiter met koperen dakbedekking.

Een van de raampartijen, die nog stammen uit de tijd van de gereformeerde kerk. Foto: september 2010

Interieur

De kerk was enige tijd ingericht als fotostudio, tegenwoordig als Medisch Centrum

Situatie in 2002: achter de narthex ligt een hall, vanwaaruit de kantoorruimtes en de fotostudio betreden konden worden. De ruimtes in de ombouw hadden met de wijzers van de klok mee de volgende functie: twee kantoren, garage, keuken, woonkamer, berging, hall, badkamer, slaapkamer, kantoor. Centaal ligt de fotostudio die de hele kerkzaal in beslag neemt. Langs twee wanden waren afscheidingen gemaakt, waarachter zich bergruimtes bevonden. De zachtboardplafonds waren nog origineel.

Sinds 2008 is het interieur geheel gewijzigd.

(Bron: Dr A. Jacobs en Drs. A.A. Wiekart – Kerken na 1940. Inventarisatie en waardenstelling kerkelijke bouwkunst na 1940 –Roermond – Stichting Monumentenhuis Limburg, 2003)