Savelbergklooster en oude kapel

 Ingang. Foto augustus 2005

Locatie

Redengevende omschrijving Rijksdienst voor de Monumentenzorg

INLEIDING

KAPEL van het Savelbergklooster van de orde Kleine Zusters van de Heilige Jozef, is gelegen naast het voormalige woonhuis (XVIII) van J. Savelberg, de stichter van de orde. De kapel is gebouwd in 1878-1879 in Neo-Gotische stijl naar ontwerp van Joh. Kayser (sr.) en is het vroegste voorbeeld van terracottagebruik in de Limburgse kerkebouw. UITGESLOTEN VAN BESCHERMING zijn het volume loodrecht op de kapel, dat is verbouwd tot wooneenheden en de dagkapel, een volume van omstreeks 1980 van één laag tegen de linkerzijgevel van de kapel.

Foto: januari 2016

Omschrijving

De halfvrijstaande KAPEL heeft een L-vormige plattegrond, gelegen  evenwijdig aan de straatrichting en een verzonken zadeldak met leien in  kruisdekking en een dakruiter. De gevels hebben een optrek van baksteen in kruisverband met een gepleisterde plint. In de gevels bevinden zich  spitsboogvormige vensters met gekleurd glas-in-lood. De VOORGEVEL heeft vijf verjongende steunberen en een doorlopende cordonlijst onder de kozijnen. De drie gotische glas-in-loodvensters bevinden zich in lijst van terracotta. Rechts ligt de entree met dubbele houten deur onder een natuursteen latei in een lijst met terracotta bovenlicht. De dubbele natuursteen zuiltjes worden bekroond door een topgeveltje (wimberg). Boven de topgevel bevindt zich een nis met beeld. Verder vier natuursteen treden. De LINKERZIJGEVEL heeft schouderstukken, een klein rond raampje en een ingemetseld zwart stenen kruis. Tegen deze gevel staat een volume gebouwd omstreeks 1980 in een bouwlaag.  Klokkenstoel met klok van onbekende gieter, diam 36,5 cm.  De ACHTERGEVEL is witgeschilderd. De drie vensters hebben gedeeltelijk  voorzetramen. Onder de goot bevinden zich een muizetand decoratie.  Kapelgedeelte met nieuwe kozijnen in hout. Tegen de achtergevel staat de sacristie van één laag met platdak, waartegen klein volume van een laag.

Het INTERIEUR VAN DE KAPEL heeft de vorm van een zaalkerk met ranke  driedelige zuilen met goudkleurig kapiteel met afbeeldingen van onder meer eikenbladeren en wijnranken. Verder rode kruisribgewelfen. Het oxaal heeft een balustrade met decoratief houtsnijwerk in gotische motieven. Onder het oxaal is rechts de entree naar de kapel en links de dichtgemaakte entree naar buiten. Het koor heeft een straalgewelf, rechts bevindt zich de toegang naar het huidige woongedeelte, waarboven een galerij met balustrade met decoratief houtsnijwerk in gotische motiefen. WAARDEVOLLE INTERIEURONDERDELEN zijn onder meer de balustrades in houtsnijwerk.

Atelier J.W. Ramakers & Zonen maakte voor de kapel:

1904 Hoofdaltaar (niet meer aanwezig).

Sinds 2010 is in het klooster een tentoonstelling ingericht over leven van Kleine Zusters van Sint Joseph. De kapel is ontmanteld en doet doet dienst als culterele ruimte. Zie http://www.savelbergklooster.nl/

Oksaal met houtsnijwerk. Foto: augustus 2010

Waardering

De kapel bezit cultuurhistorische waarde als bijzondere uitdrukking van een geestelijke ontwikkeling. De architectuurhistorische waarde wordt bepaald door het bijzonder belang van de kapel voor de geschiedenis van de architectuur, met name in Limburg en voor het oeuvre van architect J. Kayser. Verder wegens de esthetische kwaliteiten van het ontwerp, het  materiaalgebruik van ondermeer terracotta en de ornamentiek. De kapel is van bijzondere betekenis voor het aanzien van de stad Heerlen. Verder is de kapel van algemeen belang wegens cultuurhistorische- en architectuurhistorische zeldzaamheid en de architectonische gaafheid van het exterieur. (Datum: 20-07-1999).

De kapel als culturele ruimte. Foto augustus 2010

Interieur van de moderne nieuwe kapel met het graf van Mgr. Savelberg. Foto: augustus 2005 

Levensbeschrijving Mgr. Savelberg

Peter Joseph Savelberg werd geboren te Heerlen op 10 februari 1827.  Priester gewijd in 1852. In 1854 rector van de zusters Fransiscanessen van Heythuysen, die een meisjespensionaat leidden in het Duitse klooster Nonnenwerth, gelegen op een eiland in de Rijn nabij Bonn.  Terug in Limburg werd hij achtereenvolgens kapelaan in Schaesberg (1863) en Heerlen (1865). Daar werd hij geraakt door de nood van verwaarloosde wezen en oude mensen. Om hen te helpen richtte hij in 1867 een klein gasthuis op, dat resulteerde in een religieuze concregatie: De kleine zusters van de H. Joseph, stichtingsdatum 21 juni 1872. Een paar jaar later volgde voor mannen de Concregatie van Broeders van de H. Joseph. Met zijn zusters en broeders ontplooide rector Savelberg zijn liefdewerk voor opvoeding, verzorging en onderrichting van ouderloze kinderen en van noodlijdende bejaarden. Hij was het levende voorbeeld voor zijn volgelingen. Mgr. savelberg stierf op 11 februari 1907, een dag na zijn 80e verjaardag. Sinds 1932 werkt men aan zijn zaligverklaring, die op 28 november 1988 leidde tot de benoeming "eerbiedwaardig". Zijn leven mag voorgehouden worden als een veilige gids naar waarachtig Christelijk leven. Zie ook http://www.meertens.knaw.nl/bol/fulltext_detail.php?id=301 en http://www.meertens.knaw.nl/bol/detail.php?typ=matcult&id=301 en http://www.rijckheyt.nl/sjablonen/rijckheyt/pagina.asp?subsite=100&pagina=137