De chanoekia is de negenarmige kandelaar die bij het joodse feest Chanoeka wordt gebruikt. De negenarmige menora wordt ontstoken om Chanoeka te vieren. Tijdens de eerste nacht wordt één kaars ontstoken, tijdens de tweede nacht twee, enz. tot en met de achtste nacht. De negende kaars aan de voorkant, sjammes (Jiddisch) of sjamasj (Hebreeuws) genoemd, is de "dienaarkaars" die gebruikt wordt om de andere acht kaarsen te ontsteken en als lichtbron in het algemeen, daar het licht van de andere kaarsen traditioneel niet voor verlichtingsdoeleinden gebruikt mag worden.

Foto: Aljo Tossaint, augustus 2007