Noord-Oostzijde. Foto: december 2011

Redengevende omschrijving Rijksdienst voor de Monumentenzorg

St. Lambertus, 1876-1881, P.J.H. Cuypers. Eenbeukige neogotische kruiskerk in sobere baksteenvormen met een toren, bekroond door een naaldspits. Houten tongewelven. Neogotische mergelstenen kapel in kruisvorm op het kerkhof, bekroond door een fioel en omgeven door schoorbogen. In de kerk een orgel met Hoofdwerk en Positief, in 1853 gemaakt door A. Clerinx. Grafmonument van Joh. Adolf van Imstenraedt, 1668, en Christina Sophia de Loe 1693. Fragment van een altaarsteen. In de kapel van de familie de Loe: zerk met beeltenis van Gerard van Imstenraedt, 1572, en Agnes van Amstenrade, 1600; zerk van Winand van Imstenraedt, 1622, en Mechtildis van den Bonpart, 1643. Op het kerkhof tien grafkruisen, 17e en 18e eeuw, en het fragment van een grafsteen van pastoor Willem van der Halle, 1678. Mechanisch torenuurwerk, voorzien van elektrische opwinding. (Datum: 14-03-1967).

Ruimtelijke context

De Lambertuskerk ligt op het hoogste punt van het dorp Mheer op de T-splitsing van de wegen Noorbeek-St.Geertruid en Mheer-Banholt. Aan het oosten grenst de kerk aan het monumentale slot van Mheer, daarmee gescheiden door een droge slotgracht. Aan de noordzijde van de kerk grenst het kerkhof.

Type

Eenbeukige, neo-gotische kruiskerk in baksteen met driezijdig gesloten koor met ingesnoerde naaldspits. De lengte-as van de kerk loopt oost-west waarbij de koppartij naar het westen is gericht.

Bouwgeschiedenis

Mheer was evenals Noorbeek tot in de 17e eeuw als 'quarta capella' afhankelijk van de kerk van 's Gravenvoeren. Door de toenemende invloed van de heren van Mheer is het waarschijnlijk dat de kerk omstreeks 1626 nabij het kasteel gebouwd. Toen werden de banden tussen Noorbeek en Mheer minder hecht.

Aan de huidige kerk moeten ten minste twee kerkgebouwen zijn voorafgegaan, een uit ca. 1626, in 1665 ingewijd door de bisschop van Luik, en een uit ca. 1786, gebouwd na alarmerende berichten over de rampzalige toestand van de voorganger. Toen ook deze kerk enerzijds te klein was en anderzijds in zeer slechte toestand bleek te zijn werd door P. Cuypers in de jaren 1876-1881 op dezelfde plaats de huidige kerk gebouwd, eigenlijk bedoeld als kerk voor Mheer, Banholt en Terhorst. Omdat de kerk niet halverwege Mheer en Banholt werd gebouwd, bouwden de dorpelingen van Banholt hun eigen kerk, wat tot grote spanningen heeft geleid.

Bron: De Nederlandse Monumenten van Geschiedenis en Kunst. De Provincie Limburg /Zuid-Limburg Derde aflevering: Margraten, Mheer en Noorbeek, A.G. Schulte - Rijksdienst voor de Monumentenzorg, Zeist en Waanders Uitgevers, Zwolle, 1991. ISBN 90-6630-248-8 geb.

Exterieur

  

Foto: oktober 2009. De dakkapellen hebben sinds 2011 een andere kleur gekregen.

Het koor wordt geflankeerd door een sacristie aan de zuidzijde en een bij-sacristie en privékapel voor de familie De Loë aan de noordzijde.

 

Noordzijde met kerkhof. Foto: Foto: december 2011

Langs de zuidzijde loopt de toegangsweg tot het slot. Foto: augustus 2005

Interieur

Zicht op het priesterkoor. Foto: Sander van Daal

Zicht op de zangtribune. Foto november 2011

Dagkapel in de toren-ingang met schilderij van Leo Wouters en twee engelen van Sjef Hutschemakers. Foto: oktober 2009

Bron: Loe Wouters.

Het torenportaal ligt drie treden lager dan de kerkvloer. Het zangkoor boven het portaal is bereikbaar via een kleine traptoren rechts. Het portaal wordt gedekt door een houten balkenzoldering met luik. Het zangkoor op de verdieping wordt gedekt door een gepleisterd bakstenen kruisgewelf. Het interieur van het schip wordt gedekt door een houten tongewelf. Het schip wordt geleed door met steunberen corresponderende muurlisenen, oorspronkelijk in schoon metselwerk, thans wit geverfd.  De kerk bevat enkele oude beelden uit de 15-18e eeuw en verder een aantal grafmonumenten. De triomfboog beschat schilderingen met betrekking tot de 7 werken van barmahartigheid van de hand van Sjef Hutschemakers. Oorspronkelijk was een een 19e eeuwse schildering van Guillaume Deumers maar die verdween in de 70-tiger jaren van de 20e eeuw onder een laag kalk.

Bron: Monumenten in Nederland: Limburg, Waanders Uitgevers, Zwolle en Rijksdienst voor de Monumentenzorg, Zeist.

Atelier J.W. Ramakers & Zonen maakte voor deze kerk:

1853 Orgeltribune
1880 H. Jozefaltaar
1881 Communiebank
1883 H. Maria-altaar

De kerk is uitgebreid beschreven in: De Nederlandse Monumenten van Geschiedenis en Kunst. De Provincie Limburg /Zuid-Limburg Derde aflevering: Margraten, Mheer en Noorbeek, A.G. Schulte - Rijksdienst voor de Monumentenzorg, Zeist en Waanders Uitgevers, Zwolle, 1991. ISBN 90-6630-248-8 geb.

Orgel

Foto november 2011

Blijkens het “Aardrijkskundig woordenboek” van van der Aa beschikte deze kerk reeds voor 1846 over een orgel; dit werd in 1853 vervangen door het huidige orgel, gebouwd door Gebr.Koulen (Heinsberg, D); in 1876 werd het door Pereboom & Leijser (Maastricht) overgebracht naar de nieuwe kerk en voor-zien van een nieuw klavier (mogelijk van elders afkomstig); het orgel werd in 1999 door Verschueren Orgelbouw (Heythuyzen) grondig hersteld.

 

                               Hoofdwerk                           Positief                               Pedaal

                               Montre 8’                             Bourdon B/D 8’                   aangehangen

                               Bourdon B/D 8’                    Salicional D 8’

                               Viola da Gamba B/D 8’         Prestant 4’

                               Flûte 4’                                Flûte 4’

                               (lege sleep)

                               Doublette 2’

                               Mixture III

                               Trompette B/D 8’

                               (lege sleep)

(literatuur: Het historische orgel in Nederland, deel VII, blz.176)

Bron : G.M.I.Quaedvlieg – Orgeldocumentatie Limburg (Stadsbibliotheek Maastricht)