Guliëlmus
Ga naar de site van de patroonheiligeGa naar site van het gebouw c.q. de parochie
Parochie/kerkgemeente: | H. Guliëlmus, O.L.Vrouw van Lourdes en H. Familie |
Dekenaat/kerkverband: | Maastricht |
Plaats: | Oostermaas |
Gemeente: | Maastricht |
Wijk: | Parochiekerk |
Adres: | Aartshertogenplein 89-91 |
Postcode: | 6226 XZ |
Coördinaten: | x: 178191, y: 318433 |
Kadastrale gegevens: | Maastricht G 4398, G 4399 |
Bouwpastoor/bouwpredikant: | Th. G.H. Engelen |
Architect(en): | |
Kunstenaar(s): | |
Huidig gebruik: | Per 4 januari 2015 aan de eredienst onttrokken |
Foto: maart 2010
Ruimtelijk context
De H. Guliëlmuskerk ligt aan de rand van een woonwijk. Voor de kerk ligt een pleintje waaraan thans recent gebouwde woningen liggen, alsmede een wijkgebouw. De kerk ligt in de zichtas van de Terblijterweg.
Type
Niet-georiënteerde blokvormige bakstenen basiliek zonder toren. De banken zijn axiaal opgesteld.
Bouwgeschiedenis
De ‘parochie’ werd in 1955 opgericht als buurtkerk ressorterend onder de O.L. Vrouw van Lourdeskerk. Architect Jos Muré, die in Wittevrouwenveld ook al buurthuis ‘Maris Stella’ bouwde, werd benaderd om het ontwep voor een eenvoudige ‘buurtkerk’ te ontwerpen. Muré zond op 14 juni 1956 zijn plannen naar de BBC, die het ontwerp veertien dagen later goed keurde. Het ontwerp leverde Muré ook de complimenten op van kardinaal C. Costantini, voorzitter van het H. Officie te Rome, die het ontwerp eveneens onder ogen kreeg. Costantini prees dat Muré erin slaagde een moderne kerk te ontwerpen, die toch een ‘huis van God’ bleef. Inmiddels liep in het bisdom Roemond een actie om ter gelegenheid van het 25-jarig bisschopsjubileum van mgr. Lemmens geld in te zamelen ter oprichting van een Guliëlmuskerk. De collecte vond plaats op zondag 17 maart 1957. De geldinzameling leverde 337.896 gulden op. De 800 priesters van het bisdom schonken 15.000 gulden voor het altaar en de aankleding van het koor. Op 19 maart maakte bisschop Lemmens bekend, dat de Guliëlmuskerk zou verrijzen in Wittevrouwenveld. De buurtkerk aldaar was de armste parochie van Limburg, waar de geestelijke en materiële nood het grootst waren. Muré nodigde in juli 1957 de aannemers Coppes, Knols en Baggen uit om in te schrijven. Baggen uit Geleen was de laagste inschrijver en kreeg de opdracht. Mgr. Lemmens stak op 16 oktober van dat jaar de eerste spade; op 10 februari 1958 legde hij de eerste steen, om op 18 oktober daaropvolgend de Guliëlmuskerk te consacreren. Zie: https://www.youtube.com/watch?v=TvDDezLuy88
Veranderingen
De doopkapel is veranderd in een devotiekapel. De verlaagde vloer is onder de houten planken nog aanwezig. De linker zijbeuk is door een vouwwand van het schip gescheiden en tot dagkapel ingericht. Het zijaltaar is van de muur gehaald en naar voren geschoven, opdat de priester erachter kan staan.
Op 4 januari 2015 werd hier de laatste mis opgedragen, waarna de kerk aan de eredienst werd onttrokken.
Exterieur
Achterzijde. Foto: maart 2010
De blokvormige Guliëlmuskerk is geheel opgetrokken in gele baksteen die in wild verband is verwerkt. De kopse gevels van schip en zijbeuken zijn hoger dan de zijgevels. In dit opzicht vertoont de kerk gelijkenis met Granpré Molières O.L.Vrouw van Eeuwigdurende Bijstand (Heuvelkerk) te Breda (1952/1953). Ook de rechte beëindiging van het koor hebben beide kerken gemeen. Daarmee eindigen de overeenkomsten. Qua plattegrond is er overeenkomst met de gelijktijdig ontstane [*]Johannes Boscokerk te Maastricht. Centraal in de voorgevel van de Guliëlmuskerk staat een risaliet die uitmondt in een klokkenarcade, die bekroond wordt door een kruis. De twee dubbele houten toegangsdeuren bevinden zich eveneens in de risaliet. Ter beveiliging zijn er ijzeren hekken voor de deuren aangebracht. Boven de hoofdingang is een gevelreliëf aangebracht. Links van de ingang zit het van claustra’s voorziene raam van de voormalige doopkapel. Rond het raam is een zware vensteromlijsting aangebracht op wier timpaan een koperen kruis staat. Onder het raam is een reliëf met een afbeelding van de H. Geest geplaatst. Boven in de voorgevel zijn vier stenen kruisjes verwerkt. De daken van schip en zijbeuken zijn plat. De zijgevels van het schip hebben elk acht met betonnen claustra’s gevulde rechthoekige ramen. In de claustra’s zijn behalve ruitmotieven ook Latijnse kruisen verwerkt. Soortgelijke ramen treft men aan in de zijgevels van de zijbeuken. Aan de voorzijde van de kerk staan tegen de kopse gevels van de zijbeuken kleine zijportaaltjes onder een plat dak. De achtergevel heeft, als tegenhanger van de risaliet aan de voorzijde, twee steunberen, die bijna tot aan de bovenkant van de gevel lopen. Tussen de contreforten bevinden zich drie korfbogige spaarvelden. Voorts zijn bovenaan in de gevel vijf stenen kruisjes aangebracht. Rechts van de kerk staat de rechthoekige sacristie, die tevens de verbinding vormt met de voormalige pastorie.
Interieur
Zicht op het priesterkoor ca. 2003
Interieur bij de sluiting op 4 januri 2015. Foto: Sander van Daal
Zicht op het schip, ca 2003. De staties zijn later vervangen door staties van Reginald Rats.
Statie van Renaldus Rats OFM, 1945-1948. Elke statie heeft vier tot zes gedrongen figuren in hoogreliëf; De staties werden eertijds gemaakt voor de seminariekapel van de franciscanen in Venray en hingen sedert 1977 in de Antoniuskerk van Nazareth. Na sluiting van die kerk werden ze naar hier verplaatst.
Foto: Sander van Daal
Het voorportaal van de kerk biedt toegang tot het schip. Een deur leidt naar het oksaal, een andere bood vroeger toegang tot de voormalige doopkapel. Een dubbele houten deur sluit schip en portaal af. Van hieruit leidt een middenpad tussen twee rijen banken naar het koor. Alle vloeren zijn belegd met altakwartsiet tegels. De binnenmuren zijn voorzien van een plint van Kunraderblok met daarboven mergel. Het plafond is vlak en vervaardigd met prefabbetonnen cassettes. Deze zijn echter bespannen met doek. Boven het portaal en de doopkapel bevindt zich de zangtribune. Het koor neemt de hele breedte van het schip in en verheft zich slechts een trede hoger. Op het koor staat het vieringaltaar. Op een drietredig granieten supedaneum staat het sacramentsaltaar. De doopvont staat rechts van het koor bij de zijbeuk. De zijbeuken worden door vierkante betonnen pijlers gescheiden van het schip. De tektonische kapitelen zijn versierd met een kruis. De rechterzijbeuk is open, de linker is veranderd in dagkapel en voorzien van een zijwand. In beide zijbeuken staan nog de zijaltaren.
(Bron: Dr A. Jacobs en Drs. A.A. Wiekart – Kerken na 1940. Inventarisatie en waardenstelling kerkelijke bouwkunst na 1940 –Roermond – Stichting Monumentenhuis Limburg, 2003).
Orgel
In 1961 plaatste Verschueren Orgelbouw (Heythuyzen) in deze kerk een eenmanuaals unit-orgel.
Bron : G.M.I.Quaedvlieg – Orgeldocumentatie Limburg (Stadsbibliotheek Maastricht)
Gevelbeeld, hardsteen, Jean Sondeijker, Maastricht, 1958. Bisschop Lemmens met boek, staf en mijter. Boven zij-ingang.
Zie ook: Beschrijving en Afbeeldingen
Glas-in-lood: De betonnen claustra’s zijn voorzien van in geel glas-in-lood uitgevoerde kruisen.
Vieringaltaar, graniet, ca. 1958. Twee stipes met daarop een mensa.
Sacramentsaltaar, graniet, ca. 1958. Een stipes met daarop een mensa.
Zijaltaren, graniet, ca. 1958. Twee stipes met daarop een mensa.
Geen foto's beschikbaar.
Tabernakel, brons, email, J. Frederix, 1979. Het tabernakel is geheel bekleed met emailleplaten. Op de deuren aan de voorzijde zijn drie heilige bisschoppen, Maria en een huisgezin afgebeeld, die omhoogkijken naar een in een mandorla verschijnend corpus. Op de zijkanten staan musicerende engelen. De achterzijde van het tabernakel heeft eveneens een deur met daarop een afbeelding van kruis met corpus. Gesigneerd: Jo Frederix 25-12-1979. Op het tabernakel staat een koperen kroon. Afkomstig uit de gesloopte H. Familiekerk te Maastricht-Wyckerveld. Op het sacramentsaltaar.
Tabernakel, witmetaal, XXB. De twee deuren van het tabernakel zijn op regelmatige wijze bezet met glazen stenen in de kleuren wit, rood en blauw. Geen foto beschikbaar.
Doopvont. Afkomstig uit de Sint-Servaaskerk te Maastricht. Hardstenen convex-concave sokkel met daarop een bolvormig stenen bekken. Onder de bekkenrand loopt een koperen band. met een suikerbroodvormige geelkoperen deksel die met een kruisje bekroond wordt. Geen foto beschikbaar.