De Ark

De Ark,mei 2014. Foto: Collectie Ds. Jan Soethoudt

Ruimtelijke context

De Ark staat op de hoek van een doorgaande weg met een rustige straat, weggedrukt tussen bebouwing en bomen. Achter de kerk lag een school die al geruime tijd niet meer bestaat. Hoewel de kerk niet hoog is, markeert zij het punt in de straat.

Type

De bakstenen zaalkerk heeft een houten plafond in drie opvallende evenwijdig liggende zadeldaken. De stoelen staan op een podium gericht, waar recent alle vaste meubelstukken zijn verwijderd.

Bouwgeschiedenis

Noodkerk

Vanaf 1947 was er sprake van een groeiend aantal lidmaten in de Mijnstreek door migratie en natuurlijke aanwas. In 1959 werd besloten, om de zielzorg op peil te brengen door de gemeenten Waubach en Schaesberg samen te voegen en een nieuwe kerk in Schaesberg te gaan bouwen. Reden was, dat vanuit Waubach, waar de kerk stond, Schaesberg en Nieuwenhagen niet optimaal bediend konden worden. Vanaf 1960 waren de gemeenten samengevoegd onder de naam Waubach-Nieuwenhagen-Schaesberg en werd ds. D. Schneider tot predikant in deze gemeente beroepen. Als noodkerk werd een klaslokaal in de Christelijk school aan de Heerlerweg in gebruik genomen. Deze was al snel te klein en in de herfst van 1963 werden de diensten in Schaesberg gehouden in de kantine van het bungalowpark De Bousberg. De diensten in Waubach gingen ondertussen gewoon door. De medewerking van deken M.J.H. Mertens was groot. Hij riep de katholieke kerkbesturen op, de nieuwe gemeente te hulp te zijn waar mogelijk. In 1964 werd de kantine van De Dousberg verlaten in de lente, omdat de eigenaars deze weer nodig hadden voor hun werkzaamheden en werden de diensten gehouden in het patronaatsgebouw van de HH. Petrus en Pauluskerk. Het gebouw was al eerder gebruikt voor de fancyfair en voor huwelijks- en begrafenisdiensten, als de school in gebruik was, dus de gemeente kende het reeds. Het voordeel was, dat het centraler gelegen was dan de kantine. In 1967 echter werd weer teruggekeerd naar De Dousberg, omdat de bouw vertraging had opgelopen en blijkbaar de huur van het patronaatsgebouw was afgelopen.  De kerk in Waubach bleef ook na de opening van De Ark in als kerk gebruik.

Huidige kerk

Via collectes en subsidies van de mijnondernemingen, het Rijk (WPK) en de Landelijke Actie Kerkbouw  werd de bouw mogelijk. In 1963 werd na een bezoek aan drie architecten gekozen voor Peter Sigmond uit Heerlen. Hij had eerder de N.H. Ichtuskerk in Bennekom ontworpen. Het bouwplan uit 1964 omvatte een kerk met een consistoriekamer annex kerkzaalvergroting, en een ruimte voor de zondagsschool. De typsche dakvormen verbeelden de zeilen van een schip, in casu de ark. Aannemer Van der Putten uit Heerlen kreeg de opdracht de kerk te bouwen en op 27 mei 1967 onthulde de jongste leerling van de zondagsschool, Els Bokma, de eerste steen. Op 16 december 1967 werd de kerk in gebruik genomen. Het ontwerp is in vrijwel ongewijzigde staat uitgevoerd. Wel kwamen er een andere preekstoel zonder opgang en de doopvont en avondmaalstafel verwisselden van plaats. Tevens werd de klokkestoel niet uitgevoerd.

Veranderingen

De kerk werd niet gewijzigd. Wel werd circa zes weken voor de inventarisatie de preekstoel verwijderd.

Exterieur

Foto: Collectie Ds. Jan Soethoudt

De kerk ligt op een verhoogd gedeelte in de straat. Het gebouw is aan de schoolzijde voorzien van een plat dak, met een verhoogd gedeelte op boeiboorden boven de zondagsschoolruimte/koffiezaal. Aan de Op de Heugdenzijde staan drie afgeplatte zadeldaken, waarvan de schilden aan de uiteinden zijn toegeknepen rondom een recht venster. De daken zijn bekleed met eternitleien. Onder de ramen is houtwolcementplaat bevestigd. De muren zijn opgetrokken in gele baksteen, die in halfsteensverband is verwerkt. De kerk wordt betreden door een pad aan de Op de Heugdenzijde, dat wordt geflankeerd door de kerkmuur en een afscheidingmuur met een klokkestoel, die verder leeg is. Boven de dubbele toegangsdeur zijn de muren verbonden door houten balken. Licht wordt toegelaten door spleetvensters aan de Sabastraatzijde en door een glaswand aan de schoolzijde.

Interieur

Zicht naar het liturgisch centrum. Foto: Collectie Ds. Jan Soethoudt

Zicht naar achteren. Foto: Collectie Ds. Jan Soethoudt

Een van de vier antependia, in gebruik genomen op 28-08-2011. Foto: Collectie Ds. Jan Soethoudt

Het witte antependium, mei 2014 en de nieuwe kandelaars. Foto: Collectie Ds. Jan Soethoudt

De kerk wordt betreden via een dubbele glazen deur, die toegang geven tot een hall. De hall geeft toegang tot de kerk, de consistoriekamer en een gang, waraan de zondagschoolruimte/koffiezaal liggen. De kerk wordt achterin aan de zijkant betreden. Tegenover de zeer kleine zangtribune met spiltrap ligt een podium, waarop de verplaatsbare avondmaalstafel met lezenaar en de doopvont staan. Links van de verhoging bevindt zich een vouwwand, waarachter zich de consistoriekamer bevindt. Op de vloer in de kerk liggen splijttegels. De muren zijn opgetrokken in een groot formaat kalkzandsteen in halfsteensverband, die wit zijn geschilderd. Langs de muren zijn de betonnen kolommen zichtbaar van het betonskelet. Het dak is betimmerd met lichte schroten, en lijkt qua vorm op een open dakstoel van een zadeldak, waar er drie dwars op staan.

(Bron: Dr A. Jacobs en Drs. A.A. Wiekart – Kerken na 1940. Inventarisatie en waardenstelling kerkelijke bouwkunst na 1940 –Roermond – Stichting Monumentenhuis Limburg, 2003).

Wijzigingen

Er is na 2003 een nieuwe opstelling gekomen en het interieur en het liturgisch centrum zijn vernieuwd.

In 2014 hebben er opnieuw veranderingen plaatsgenomen in en rond de Ark in Schaesberg:

a. De gemeente Landgraaf heeft het kerkplein vernieuwd. De grote bomen die daar stonden hadden als gevolg dat wortels het plein ontwrichtten. De bomen zijn verwijderd, de bestrating is vernieuwd, nieuwe boompjes zijn geplant. Het resultaat: het kerkgebouw ligt veel opener aan de Op de Heugden. Het ziet er veel lichter uit.

b. Er is een inbraak geweest in de Ark. Onder andere de kandelaars die op de tafel stonden en afkomstig waren uit één van de eerdere kerkgebouwen van de gemeente, zijn weggenomen en nooit teruggevonden. Nieuwe kandelaars zijn aangeschaft, die wel beter bij het wat strakkere interieur van de Ark passen, dan de oude kandelaars.

Orgel

- deze kerk beschikt niet over een pijporgel -