Protestantse kerk Sittard (Gruizenkerkje)

 Foto: april 2006

Redengevende omschrijving Rijksdienst voor de Monumentenzorg

Hervormde kerk, zaalkerkje, in de huidige vorm XVIId; vierkante traptoren met koepelbekroning, 1684. Sterk vernieuwd 1860. Schilderachtig gelegen aan de Molenbeek. Klokkenstoel met gelui bestaande uit twee gietstalen? klokken van onbekende gieters, 1853, diam. resp. 85 cm en 70 cm. (Datum: 19-07-1967).

Ruimtelijke context

De kerk is niet meer zo schilderachtig gelegen als in 1967, toen de Rijksdienst voor de Monumentenzorg de redengevende omschrijving opstelde. Tegenwoordig is het kerkje omgeven door moderne winkelpanden.

 Foto: april 2006

Type

Recht gesloten zaalkerk met een ongelede toren met koepelvormig dak en lantaarn.

Bouwgeschiedenis

De kerk werd gebouwd in 1680-'81 door J. Lemmens ter vervanging van een in 1677 afgebrande schuilkerk uit 1636. De toren dateert uit 1684 en werd in in 1860 verhoogd. De ingang is sinds 1815 in de noordgevel. In 1840 kreeg de ingang een hardstenen omlijsting. De kerk werd in 1976-'78 gerestaureerd.

In 2013 is het kerkje volledig gerestaureerd en deed sindsdien dienst als multicultureel centrum waar ook nog af en toe kerkdiensten plaatsvonden. Momenteel is het voornamelijk in gebruik als restaurant.

Exterieur

 Foto: april 2006

Interieur

Het interieur wordt gedekt door een stuukplafond uit 1840. Tot de inventaris behoren een door J. Beugels vervaardigde preekstoel uit 1817 en twee herenbanken in late Lodewijk XVI-stijl uit het begin van de 19e eeuw.

Bron: Monumenten in Nederland: Limburg, Waanders Uitgevers, Zwolle en Rijksdienst voor de Monumentenzorg, Zeist.

Orgel

Rond 1819 kreeg deze kerk de beschikking over het orgel van de Evang. gemeente te Castrop (D); toen koning Willem II in 1841 de kerk bezocht, was er geen orgel meer aanwezig; de koning schonk de kerk een bedrag van 500 gulden voor de bouw van een nieuw orgel; dit werd in 1842 geplaatst door Binvig-nat (Maastricht); in 1911 werd het door de Koff “weer in bruikbaren staat gebracht”; het deed nog dienst tot 1966, toen het verkocht werd aan de H.Hartkerk te Eindhoven (waar het thans nog dienst doet); in de kerk te Sittard had Verschueren inmiddels een positief geplaatst.

                        Manuaal

                        Holpijp B/D 8’             Fluit B/D 2’                 Sesquialter II

                        Prestant B/D 4’                                            Mixtuur B/D II-III

 Bron: G.M.I.Quaedvlieg – Orgeldocumentatie Limburg (Stadsbibliotheek Maastricht)