HOME
ZOEKTIPS
LINKS en LITERATUUR
ORGELS
LAATSTE WIJZIGINGEN
OVER ONS
DONATIES


LAATST BIJGEWERKT OP 02-12-2024

Martinus

Ga naar de site van de patroonheilige
Ga naar site van het gebouw c.q. de parochie
 
Parochie/kerkgemeente: H. Martinus
Dekenaat/kerkverband: Kerkrade
Soort gebouw: Parochiekerk
Plaats: Spekholzerheide
Gemeente: Kerkrade
 
Adres: Kerkstraat 12
Postcode: 6466 HS
Coördinaten: x: 200001,3721, y: 318653,7126
 
Rijksmonumentennummer: 513759 Code 6460AA-00000-05
Kadastrale gegevens: Kerkrade K 414
 
Architect(en):
 
Kunstenaar(s):
 
Huidig gebruik: R.K. Kerk

 
Zuid-en westzijde
Foto: Aljo Tossaint, september 2008

 

Redengevende omschrijving Rijksdienst voor de Monementenzorg

Inleiding

Oorspronkelijk gebouwd als Waterstaatskerk in classicistische stijl, ontworpen in 1850 door de Waterstaatsarchitect Weustenrath, Jean Theodoor, geb. 15-11-1805 te Maastricht. Rond 1900 vond de eerste verbouwing plaats; de toren werd verhoogd tot de hudige hoogte en diverse onderdelen werden verrijkt. In 1933 werden de tweezijbeuken/omgangen aangebouwd, incl. de zijgangen. De verbouwingen zijn verricht door Groenendaal J.W.A., architect; deze heeft de kerk zijn neo-romaanse karakter gegeven.

Omschrijving

Exterieur.

Kruisvormige kerk met apsidale afsluiting van het schip. De hoofdbeuk en het brede transept zijn door zadeldaken afgedekt en voorzien van leien. De apsis, met vijf rondboogramen en boogfries, heeft een half kegelvormig dak. De koortravee heeft twee boven elkaar geplaatste boogvensters, hoeklisenen en boogfriezen. In de oostelijke oksels van het schip en kruisarmen zijn twee torens geplaatst met aan de onderzijde twee boven elkaar geplaatste rondboogramen. Daarboven bevinden zich twee lagen spaarvelden met hoeklisenen, rondboogvensters, galmgaten met hardstenen deelzuiltje en boogfriezen. De torens zijn afgedekt met een leien tentdak. De topgevels van het transept zijn voorzien van twee hoge rondboogvensters, een rond raam en klimmende boogfriezen. Aan beide zijden van het hoofdschip bevindt zich over een lengte van drie traveeën een omgang c.q. zijbeuk met topgevels, drie samengestelde rondboogvensters en klimmende friezen. In het midden van de portaalgevel staat de hoge klokketoren met rondboogportiek, hoeklisenen, rondboogramen, galmgaten met deelzuiltje en rondboogfriezen; de toren is afgedekt met leien spitsdak en voorzien van een nokpion. Aan weerszijde van de toren bevinden zich de zij-ingangen. Deze zijn voorzien van een topgevel, rondboog-portiek, twee rondboogvensters, een rond raam in het midden en een klimmend rondboogfries. Rondom kerk is een natuurstenen band op plinthoogte aangebracht. De ramen hebben hardstenen dorpelstenen. Het metselwerk bestaat uit baksteen, uitgevoerd in kruisverband.

Interieur.

Kruisvormige kerk met een breed transept en ronde apsis met apsiskalot. De smalle koortravee heeft geprofileerde pijlers waarop galerijen zijn geplaatst die gesteund worden door kraagstenen. De zoldering is uitgevoerd in hout. Het schip heeft een zadeldak met houten spanten en houten plafond in het zicht. In de viering bevinden zich twee diagonaal geplaatste spanten. Het brede transept is gedeeld door een pijler en afgesloten door twee rondbogen. De galerij boven in de dwarsbeuk is afgesloten met een smeedijzeren hekwerk. In de topgevels zijn rondvensters geplaatst. Onder de aanzet van de spanten bevinden zich kraagstenen, geornamenteerd met koppen. Het hoofdschip wordt geflankeerd door een omgang/zijbeuk met haaks geplaatste zadeldaken. In de lichtbeuk bevinden zich ronde ramen; aan weerszijde vijf stuks. Onder aanzet van het zadeldak en boven de arcaden van het transept bevindt zich een fries; t.p.v. de triomfboog een klimmend fries. De kerk bezit twee houten reliekbustes (sacristie) uit de 15de eeuw, gebrandschilderde neogotische ramen van het befaamde atelier van prof. Oidtmann te Linnich (D), gebrandschilderde ramen en een kruiswegstatie van Fr. Nicolas te Roermond.

Waardering

De kerk is van belang omdat het een stijl betreft, die als specimen van het oeuvre van de architecten geldt en in het kader van de sociaal-economische en cultuurhistorische ontwikkeling kan geplaatst worden.

De sobere doch zuivere romaanse vormentaal, verwant aan de rijnlandse traditie is uniek en het plastisch samenspel van de bouwvolumes is uitermate beeldbepalend voor de omgeving. De plastiek is afleesbaar in het interieur, waarbij de zoldering, met de houten spanten in het zicht, een uniek ruimtelijk beeld bewerkstelligen. De kerk is van algemeen belang wegens de architectuurhistorische zeldzaamheid en het gave interieur.

Helaas is de kerk om een of andere reden niet als monument ingeschreven.

 

Exterieur.

Absis. Foto: september 2005

 

Interieur.

Zicht op het prietserkoor. Foto: Aljo Tossaint, september 2008

Zicht op de zangtribune. Foto: Aljo Tossaint, september 2008

Orgel

Het in 1856 door Wendt & Heinrichs (Dld) voor deze kerk gebouwde orgel bevindt zich sedert 1929 in de kerk te Terwinselen; in de kerk te Spekholzerheide plaatste Pels (Alkmaar) in laatstgenoemd jaar een nieuw tweemanuaals orgel.

 

                                Hoofdwerk                            Zwelwerk                              Pedaal

                                Bourdon 16’                          Vioolprestant 8’                  Prestant 16’

                                Prestant 8’                            Viola da Gamba 8’               Subbas 16’

                                Fluit harm. 8’                         Voix celeste 8’                     Octaaf 8’

                                Salicionaal 8’                         Holpijp 8’                             Prestant 4’

                                Bourdon 8’                            Dolce 8’                                Fagot 16’

                                Octaaf 4’                                Fluit 4’

                                Roerfluit 4’                            Woudfluit 2’

                                Quint 2 2/3’                         Sesquialter II

                                Octaaf 2’                                Basson-Hobo 8’

                                Mixtuur II-III

                                Trompet 8’

                                Clairon 4’

Bron : G.M.I.Quaedvlieg – Orgeldocumentatie Limburg (Stadsbibliotheek Maastricht)

NAAM EN GESCHIEDENIS VAN DE PAROCHIE

Martinus.

Onze kerk is toegewijd aan de Heilige Martinus. Hij leefde in de vierde eeuw. Als Romeins soldaat ontmoette hij eens een bedelaar. Hij deelde zijn mantel doormidden met het zwaard en gaf de ene helft aan de arme man om zich te kleden. Op ongeveer 18-jarige leeftijd ontving hij het doopsel. Hij stichtte verschillende kloosters en trok met zijn monniken door heel Gallië, om het evangelie te verkondigen en christengemeenschappen te stichten. Later werd hij bisschop van Tours. Hij stierf te Candes in 397. In onze kerk zijn twee gebrandschilderde ramen aan zijn leven gewijd.  Het kerkelijk feest is op 11 november.

Rochus.

De tweede patroon van onze parochie is St. Rochus. Deze Franse heilige trok als pelgrim door Italië. Daar ontmoette hij de "zwarte dood", de pestziekte. Hij verzorgde de zieken, totdat hij zelf door de pest werd aangetast. St. Rochus wordt bijzonder aangeroepen tegen besmettelijke ziekten en een onterende dood. Zijn kerkelijk feest is op 16 augustus. In die week is er een bijzonder octaaf ter ere van hem. Twee ramen zijn aan zijn leven gewijd en een beeltenis van deze heilige staat in onze kerk.

GESCHIEDENIS VAN DE PAROCHIE.

Een eigen kerk in West!

Vanaf 1200 n. Chr. hebben de bewoners van het gebied Spekholzerheide tot de Lambertus-parochie van Kerkrade behoord. Vooral in de winter, als de wegen door hevige regen en sneeuwval onbegaanbaar waren, konden velen 's Zondags niet naar de kerk gaan. Omstreeks 1836 hebben de mensen van het tegenwoordige gebied Kerkrade-West pogingen gedaan om hier een eigen parochiekerk te krijgen. Dat plan viel bij de bevolking en het gemeentebestuur van Kerkrade niet in goede aarde. Men wilde liever de bestaande Lambertuskerk door een nieuw en ruimer gebouw vervangen. Men dacht er gewoon niet aan om in het westelijk deel van Kerkrade een kerk te bouwen. Op zes november 1839 stuurden de initiatiefnemers een verzoekschrift naar Koning Willem III. Honderd ondertekenaars brachten ter kennis aan de koning dat hun gehucht Spekholzerheide elfhonderd zielen telde en dat ze meer dan een uur moesten lopen naar de Lambertuskerk. Tevens vermeldden zij dat die kerk op zon- en feestdagen te klein was om alle gelovigen te bevatten. De ondertekenaars stelden ook vast dat noch kerkelijke overheid, noch het gemeentebestuur enig bezwaar kon hebben omdat met de oprichting van een nieuwe parochiekerk een algemeen belang werd gediend. Aan de koning werd beloofd en verzekerd dat Spekholzerheide rijkelijk zou bijdragen in de kosten van het nieuwe kerkgebouw en het onderhoud van de bedienaars. Tevens bood men kosteloos een terrein aan voor de bouw  van de kerk en de pastorie. Aansluitend vroegen de ondertekenaars dan een redelijk deel uit de provinciale en gemeentelijke fondsen en een subsidie uit de Rijkskas.

Niet van een leien dakje!

De gebieden waar het over ging, stonden echter in die tijd onder Belgisch bestuur. Net in die tijd (rond 1840) ging Limburg bij Nederland horen. Ook werd de provincie van het bisdom Luik afgescheiden en verheven tot een zelfstandig Apostolisch Vicariaat onder Mgr. Paredis. Door deze ontwikkelingen werd het plan voor een kerk in Kerkrade-West op de lange baan geschoven. De initiatiefnemers werd verweten dat ze zich eerst hadden moeten wenden tot het kerkelijk bestuur in plaats van zich tot Koning Willem III te wenden. Ook hadden zij andere noodzakelijke formaliteiten niet vervuld en waren de bijdragen, die de bewoners van Spekholzerheide hadden aan te bieden, te gering. De Kerkraadse gemeenteraad vond het zeer onsympathiek dat de westelijke gehuchten de bouw van een nieuwe en grotere kerk in Kerkrade-centrum hadden willen dwarsbomen. Goed nieuws was dat de Apostolische Vicaris aan de gouverneur van Limburg meedeelde dat hij na voltooiing van de kerk in Kerkrade de oprichting van een parochie te Spekholzerheide in overweging zou nemen. In 1844 ging weer een verzoek naar 's-Gravenhage en in 1845 ging een verzoek naar Mgr. Paredis. Deze laatste schreef toen aan de gouverneur dat er geen bezwaar meer bestond tegen het oprichten van een nieuwe parochie, omdat de kerk in Kerkrade voltooid was. Hij begreep niet waarom men vanuit Spekholzerheide een verzoekschrift stuurde omdat hij enige tijd van tevoren zijn eigen toestemming had gegeven. Er was toen ergens een misverstand want de bisschop verkeerde zelfs in de veronderstelling dat men al met de werkzaamheden was begonnen. De door de bisschop aangewezen gehuchten Spekholzerheide, Onderspekholz, Wijbach, Gracht, Kalbert en de hoeven Crombach, Spekholz en Firenschats zouden de nieuwe parochie vormen. Met nadruk wees de bisschop erop dat het gehucht Holzbroek en de pachthoeve Winzelen niet tot de op te richten parochie zouden behoren.

De kogel door de kerk!

Ondanks de weerbarstige houding van het Kerkraads Gemeentebestuur werd een bouwcommissie gevormd. De heren Caspar Beckers, Jan Habets, Jan Jozef Quadvlieg, Jan Berthold Gorissen, Hendrik Houben, Lambert Spijkers en Peter Jozef Austen traden op als de gemachtigden van de belanghebbenden. Het statenlid Corten werd door de gouverneur afgevaardigd om in de pijnlijke kwestie Spekholzerheide-Kerkrade te bemiddelen. Op 13 oktober 1849 vergaderde de gemeenteraad onder voorzitterschap van de heer Corten. Na lang beraad viel het besluit dat Spekholzerheide zijn kerk zou krijgen. De gemeente gaf een subsidie van f 3.100,  inclusief het bouwterrein van f 300, dat zij beschikbaar stelde. De ontwerpen voor de nieuwe kerk werden in 1850 naar 's-Gravenhage gestuurd. Er heeft nog onenigheid bestaan over de keuze van de bouwplaats tussen de bewoners van Spekholzerheide en Onderspekholz. Toch werd men het eens en op 2 juli 1850 werd de eerste steen gelegd door deken Quodbach. Peter Joseph Hieronimus Scheuren werd in oktober 1851 tot de eerste pastoor van de nieuwe parochie benoemd.

De kerk uit zijn voegen!

Op 1 december 1851 werd de kerk in gebruik genomen. 9 Juli 1856 was een belangrijke dag voor Kerkrade-West: Mgr. Paredis kwam toen de nieuwe kerk consacreren. Eerste patroon werd St. Martinus en de tweede werd St. Rochus. In juni 1863 werden de gehuchten Locht en Drievogels bij Spekholzerheide gevoegd. Hierbij hoorden ook de buurtschappen Onderste Locht en Valkenhuizen. In 1908 heeft pastoor van J. Wersch de kerk aanmerkelijk vergroot omdat ze door de vrij sterke uitbreiding van het dorp te klein was. Het oude kerkhof aan de noordzijde, in 1851 door deken Quodbach ingewijd, was ook te klein. De pastoor kocht toen enige terreinen aan de Klein-Graverstraat, die tot kerkhof werden ingericht. Onder pastoor Jongen, de opvolger van pastoor van J. Wersch, is de vergroting van de kerk voltooid. Het is waarschijnlijk dat de schilderingen in de koepel, die nu opnieuw de kerk sieren, aangebracht zijn in de jaren 1914-1918. De laatste verbouwing vond plaats onder pastoor W. Theelen in 1933, toen de kerk haar huidige vorm kreeg. De zijbeuken werden toegevoegd en zo ontstond een heel uniek kerkgebouw met drie oksalen en drie torens, bijzonder in zijn soort, zeer sfeervol en met een schitterende akoestiek. Pastoor W. Theelen zorgde ook voor de prachtige klokken die nu in onze kerktoren hangen (de oorspronkelijke klokken zijn in de bezettingstijd weggehaald). In 1949 verongelukte deze pastoor in de Holzbroekstraat. De opvolger was pastoor C. Grooten, die al parochie-herder was op de Gracht. Onder zijn pastoraat werd het eeuwfeest van de kerk gevierd. Ook werd in het jaar 1949 de geluidsinstallatie aangebracht (52 kastjes). In de loop der jaren zijn wegens de uitbreiding in Spekholzer-heide nieuwe parochies ontstaan. Zij werden afgescheiden van het gebied van de St. Martinusparochie: Terwinselen, Gracht en Heilust. Ook een gedeelte van de parochie Kaalheide behoorde vroeger bij de St. Martinus-parochie.

Kerk en kerkvisie aan verandering toe!

Pastoor J. Custers volgde in 1964 pastoor C. Grooten op, die wegens pensioengerechtigde leeftijd wat rustiger aan ging doen. Onder zijn pastoraat werd de kerk van mijnschade hersteld en het binnenste van kerk gewijzigd. Zoals dat hoorde bij die tijd werd de overdaad aan afbeeldingen verminderd, communiebanken verwijderd en  de altaartafel dichter bij de mensen gebracht. In 1967 kwamen er parkeerplaatsen rondom het kerkgebouw. Einde 1975 kwam kapelaan L. Hausmans van Simpelveld als de nieuwe pastoor en opvolger van pastoor J. Custers naar Spekholzer-heide. Een half jaar later werd pastor B. Knubben, (fulltime werkzaam op de Universiteit voor theologie en pastoraat) als parochie assistent benoemd. In teamverband ontwierpen ze een beleidsplan voor de parochie, waarin de eigen verantwoordelijkheid van de medegelovigen centraal kwam te staan. Hun team werd versterkt door een kerngroep. De bestaande parochieraad werd gaandeweg vervangen door de pastorale contactgroep, waarin allerlei nieuw opgerichte werkgroepen waren vertegenwoordigd. Verder werd een parochiegids voor alle parochianen en nieuwkomers uitgegeven. In 1977 brak er brand uit in een biechtstoel, waardoor het gebrandschilderde raam, voorstellende de ommegang van O.L.V. Sterre der Zee na de oorlog, zwaar werd beschadigd. In die tijd werden de pastorie, de kapelanieën, de toren en het kerkdak opgeknapt. Ook de kapel in de Kleingraverstraat kreeg een goede beurt. In de kerk werd de vroegere doopkapel verbouwd tot Lourdeskapel. Voor slechthorenden kwam er een ringleiding. Door de grote inzet en medewerking van de Stichting "Steunfonds tot behoud van de St. Martinusparochie" werd het mogelijk gemaakt dat in september 1988 het kerkorgel weer in gebruik werd genomen. Een grondige restauratie van f 80.000, -- maakte het mogelijk dat het kerkorgel weer in ere werd hersteld.

Het kerkgebouw klaar voor de toekomst!

In 1990 werd begonnen met een grootschalige restauratie van de gehele kerk. Een restauratie -die meer dan een miljoen zou gaan kosten-, moest de kerk voor totaal verval gaan behoeden. Want de St. Martinuskerk zou –zoals in het verleden - ook in de toekomst de moederkerk moeten blijven vormen van Kerkrade-West. Het torenuurwerk, dat al maanden niet meer functioneerde werd in december 1991 officieel in gebruik genomen. Het werd vervangen door een degelijk, door een computer gestuurd, systeem. De wijzerplaten en het uurwerk werden weer geplaatst in de oorspronkelijk daarvoor bestemde nissen. De restauratie van de buitenkant werd in 1992 afgerond. Bij dit deel van de restauratie werden vele veranderingen weer in oude eer hersteld. De muren werden gereinigd en gevoegd. Hierbij werd het interieur van de toren gevoegd, wat sedert de bouw van de toren nog niet was gebeurd. Vanaf medio 1992 wordt gestart met de restauratie van het interieur waarvan het verval dagelijks verergerde. Alle binnenwanden werden van nieuw stucwerk voorzien met specie, waarvan de grondstoffen uit Beieren werden aangevoerd. Met 17.000 schroeven werden  deklatten in het wankelend spant  vastgezet. Een nieuw circuit werd aangelegd om een prachtige verlichting van elektriciteit te voorzien. Er kwamen twee dagkapellen, handig afgescheiden met een muurtje, waarin de kunstwerken van de vroegere communiebanken uitstekend tot hun recht konden komen. Maar het meest opvallend werden de prachtige schilderingen boven het altaar en in de koepel, die in de zeventiger jaren wit waren overgekalkt. Bij dit alles waren talloze vrijwilligers behulpzaam. Op 14 April 1996 gaat de vlag in top. Met een groot feest wordt de renovatie gevierd en de bekroning op het werk is dat in 1998 onze kerk op de monumentenlijst  wordt geplaatst.

Provinciaal Monument St. Martinus kerk.

Oorspronkelijk gebouwd als Waterstaatskerk in classisethische stijl, ontworpen in 1850 door de Waterstaatsarchitect Weustenrath, Jean Theodoor uit Maastricht. Rond 1900 vond de eerste verbouwing plaats: de toren werd verhoogd tot de huidige hoogte en diverse onderdelen werden verrijkt. In 1933 werden de 2 zijbeuken / omgangen aangebouwd, incl. de zij-ingangen. De verbouwingen zijn verricht door architect J.W.A.Groenendaal; deze heeft de kerk zijn Neo-Romaans karakter gegeven. De kerk is van belang omdat het een stijl betreft, die als specimen van het oeuvre van de architecten geldt en in het kader van de sociaal-economische en cultuurhistorische ontwikkeling geplaatst kan worden. De sobere doch zuivere  Romaanse stijl - mentaal, verwant aan de Rijnlandse traditie-  is uniek en  het plastisch samenspel van de bouwvolumes is uitermate beeldbepalend voor de omgeving. Met de houten spanten in het zicht vormt het  een uniek ruimtelijk beeld.

Van de nood een deugd!

Op 5 Jan. 1997 neemt pastoor L. Hausmans afscheid om met emeritaat te gaan. Pastoor J. Salden van de  parochie Terwinselen wordt administrator, hetgeen inspeelt op de toenemende  wenselijkheid  van samenwerking en clustering van parochies. Zo worden de mistijden in beide parochies op elkaar afgestemd en vindt er regelmatig teamoverleg plaats. Op zondag 14 Dec. wordt als nieuwe pastoor van de St. Martinusparochie kapelaan drs. G. Lauvenberg geïnstalleerd. Hij krijgt tevens het pastoorschap van de Gracht  in het vooruitzicht. Helaas geeft hij op 10 April 1998 zijn benoeming terug wegens onoverkomelijke problemen bij de uitvoering van zijn pastorale taken. In allerlei opzichten is dit een zware schok voor de parochie. Assistent pastor B. Knubben, op dat moment parttime werkzaam als coördinator van het centrum UTP. , wordt gevraagd uit te helpen totdat een oplossing gevonden is. In die oplossing moet ook meegenomen worden de noodzaak van verdere clustering van de parochies in Kerkrade-West. De pastorie die in het begin van het jaar van binnen opnieuw opgeknapt werd gaat uitsluitend als parochiecentrum gebruikt worden. Drie vrijwilligsters behartigen het parochiesecretariaat  en verzorgen de administratie, maar nemen ook het voortouw op het gebied van liturgie, catechese en publiciteit. Samen met pastor B. Knubben, vormen ze een  pastoraatsgroep. Ondertussen vinden er besprekingen plaats met het bisdom om te komen tot een plan van aanpak ter realisatie van een nauwer samenwerkingsverband tussen verschillende parochies o.l.v. één pastoor. Dit leidt ertoe dat in maart 1999 als tussenstap deken A. Borghans  benoemd wordt tot administrator op de Gracht en pastor B. Knubben  tot administrator van de Martinusparochie. Aalmoezenier F. Vroemen wordt tot begeleider van het traject benoemd. Op het eind van het jaar wordt een vijfjarenplan aangenomen waarin gestreefd moet worden naar een cluster van de vijf parochies in Kerkrade West o.l.v. een pastoraal team. Op weg naar die eenheid komen er twee samenwerkingsverbanden: ’t Samenwerkingsverband Gracht en Heilust. Pastoor C. Dogge wordt tevens administrator van de Gracht. En samenwerkingsverband Terwinselen en Spekholzerheide. Pastoor J. Salden van Terwinselen krijgt de verantwoordelijkheid over de diaconie in het samenwerkingsver-band. Administrator B. Knubben die over de samenwerkingsopbouw. De parochies van Terwinselen  en die van Kaalheide worden door een noodprocedure met elkaar verbonden. Middels twee groepen van interparochiële samenwerking (IPS) wordt naarstig naar verdere samenwerking toegewerkt. Regelmatig overleg vindt plaats tussen de vijf van West. Ondertussen wordt op materieel gebied de kelder onder de kerk waarvan het Parochieel Jongerenwerk gebruik maakt, geheel gerenoveerd, De dakgoten en ramen van de kapelanie aan de Kerkstraat worden vernieuwd, en verdere verbeteringen aan het interieur van de kerk en de pastorie aangebracht. Er wordt ook nieuwe liturgische kleding aangeschaft. 

Werkdruk pastores vraagt om aanpak.

Om te voorkomen dat de priesters overbelast worden bij ziekte en vakantie, worden er tussen Terwinselen en Spekholzerheide afspraken gemaakt over de aanvangstijden van de weekendvieringen. Ook de rituelen worden op elkaar afgestemd en er wordt een gemeenschappelijk tekstboekje bij de uitvaart ontwikkeld zodat uitwisseling van pastores en lectoren mogelijk is.

In augustus 1999 was er i.p.v. de door de-weekse avondmis (noodgedwongen) de eerste woord en communie viering (WOC). De lector van dienst en de koster namen het, reeds door een werkgroep voorbereide, draaiboek ter hand en handelde zoals afgesproken.

Een half jaar later komen er in vakanties van de pastores vaker geplande woord en communievieringen

De vieringen in de gemeenschapsruimte van de flatbewoners van het Elbereveld. worden wegens ziekte van pastor van der Bruggen gestopt.

In die periode meldt zich een parochiaan die geassocieerd lid is geworden van de broeders van barmhartigheid. Hij geeft daaraan vorm door mede in de parochies te assisteren bij uitvaarten en te helpen bij  zieken- en rouwbezoek.

Voor de diaconie in Terwinselen, Kaalheide en Spekholzerheide, komt in het voorjaar van 2003 diaken Cuvelier het pastorale team, parttime, ondersteunen.

Als in het najaar van 2004 pastoor Wiertz van de parochie Kaalhei met emeritaat gaat wordt de zorg van die parochie toevertrouwd aan het team van pastores en diakens van West. Diaken Cuvelier wordt gevraagd om op Kaalhei als pastor van de nabijheid te fungeren, terwijl de pastores Knubben en Salden (die formeel tot administrator wordt benoemd)  in de weekenddiensten voorgaan. Om dit mogelijk te maken worden opnieuw de mistijden aangepast.

Omdat persoonsgegevens over parochianen niet meer door de gemeente ter beschikking worden gesteld wordt gezocht naar een aangepaste vorm van ledenadministratie De aansluiting bij het landelijke kerkledenadministratie (SILA,) moet naast het actueel houden van het bestand, het bereiken van doelgroepen vergemakkelijken.

Jubeljaren!

Emeritus pastoor Hausmans viert in maart 1999 zijn 40 jarig priesterjubileum in onze kerk.

Het kerkelijk zangkoor St.Rochus bestaat 150 jaar in 2001; in hetzelfde jaar is ook pastor Knubben 25 jaar aan de parochie verbonden. Hij viert zijn veertig jarig ambtsjubileum in 2005. Pastoor Salden doet dat in 2006 , het jaar waarin ons dameskoor St Martinus  haar veertig jarig jubileum viert.

In november 2001 start het jubileumjaar t.g.v. het 150 jarig bestaan van onze parochie. Onder het motto:“Door te blijven delen, komen we verder”, worden er o.l.v. een kerngroep, diverse vieringen en activiteiten georganiseerd, waardoor de parochie duidelijk op de kaart wordt gezet en haar vitaliteit wordt versterkt.. Behalve openings -  en slotvieringen, werd er een unieke processie georganiseerd, waaraan ook de buurtparochies hun medewerking verleenden. Na de rondgang was er een feest rondom de kerk waar veel mensen uit Spekhei en ook oud-parochianen elkaar troffen.

In het kader van verschillende concerten werd een muziek CD uitgebracht die opgenomen is in de Martinuskerk: Consortium Musicum  (Harry Ries)

Ook voor de jeugd en jongeren waren er vieringen en feestavonden en natuurlijk werden ook de senioren en zieken niet vergeten.  Tijdens de ziekenzondag was er een indrukwekkende viering rondom de beeltenis van Maria Sterre der  Zee. Na afloop van de dienst was er gelegenheid voor aanbidding en s’ middags was er in het verenigingsgebouw een lof met aansluitend een feestdis.

Als aandenken aan het jubileumjaar ontwerpt men een vlag met een nieuw Martinus logo en wordt een cd-rom gemaakt : “ Uvver Spekhei “ (verkrijgbaar op de Pastorie) 

Bij de slotreceptie wordt bekend dat de diverse activiteiten en giften het bedrag van € 28.000,-  hebben opgebracht voor het parochiegeschenk!

Renovatie van het kerkhof: een nieuw meerjaren projekt

Het geldbedrag vormt de basis van het kapitaal dat nodig is voor de renovatie van het kerkhof. Hier zal een “rusttuin” van gemaakt worden , een park van stilte en ontmoeting. Ten dienste daarvan wordt in 2003 een kerkgilde opgericht dat onder verantwoording van het kerkbestuur o.a. de renovatie zal gaan uitvoeren.. Als uitgangspunt wordt genomen het plan dat ontworpen is door het architectenbureau van Heukelom.  Over de verdere vormgeving en aanpassing van het plan, over de fasering en financiering moet heel wat vergader- en voorwerk worden verricht. Zo zullen oude graven, na overleg met nabestaanden, geruimd moeten worden. Voor een deel van het kerkhof komt er een stop voor het delven van nieuwe graven. Op de paden en de plek van de geruimde graven strooit men kiezelstenen.

Het kerkbestuur zorgt ook voor een nieuwe wijze waarop het onderhoud van het kerkhof wordt ingevuld. Tevens wordt er een nieuw kerkhof reglement vastgesteld.

Als pastor Knubben zijn 40 jarig priesterjubileum viert, stelt hij zijn felicitatiegiften beschikbaar voor een nieuw in te richten absoute plaats. Het wordt een absoutetempel bestaande uit 8 zuilen met dwarsliggers waarop in vier talen de tekst is aangebracht van het uitvaartlied: “In paradisum deducant te angeli.” Met Allerheiligen 2005 wordt de tempel ingezegend, en het jaar daarna van een open koepel en plaveisel voorzien.

Het kerkgilde wordt in 2005 versterkt door een adviseur de landschapsarchitect dhr. L.Peters. In 2006 komt een plan van aanpak klaar en stelt de Rabo- bank een lening ter beschikking zodat met de uitvoering kan worden begonnen.

In het voorjaar van 2007 wordt de groenvoorziening verzorgd: bomen ,heesters en kruipplantjes worden geplant . Tevens wordt er een nieuw beheerders huisje opgetrokken .Voor Allerheiligen wordt het middenpad verhard, een strooiveld aangelegd en “de engelentuin” van kiezel voorzien. Tevens komen er nieuwe waterpunten.

Om het een en ander te financieren wordt er een geslaagd bomen adoptieplan gelanceerd.

Vrijwilligerstreffen door de jaren heen

In 1979  werd op initiatief van de parochieraad een eerste ontmoetingsavond georganiseerd voor al degenen die op directe wijze mee hielpen aan ons parochiewerk. De bedoeling was dat men kon zien wie allemaal in de parochie hun medewerking verleenden en dat men elkaar nader kon leren kennen. De bijeenkomst vond op een avond plaats en het programma werd gevuld door sketches en gezang van de verschillende groepen. Vanwege de grote opkomst (gemiddeld 150 ) en de positieve reacties werd besloten dit treffen om de twee jaar te houden. De laatste keer vond dit plaats in 1995. Toen begon de grote renovatie van onze kerk!

Het vrijwilligerstreffen wordt dan vervangen door andere ontmoetingen. (bijeenkomsten voor medewerkers bij de renovatie, het jaarlijkse adventstreffen, parochiefeesten rondom afscheid,welkom en jubilea van de pastores , manifestaties in het kader van het 150 jarig bestaan van onze parochie.)

Na het parochiejubileum wordt het vrijwilligerstreffen opnieuw een punt van overleg binnen het kerkbestuur en wordt gezocht naar een eigentijds aanbod. Dat wordt in 2006 gevonden in een middagtreffen voor vrijwilligers rond het nieuwe schuttershome met barbecue en vogelschieten.

Zorg voor de gebouwen.

Op en om het kerkgebouw en de toren, is veel hinder en schade door duiven. Als, met behulp van een hoogwerker, pinnen op alle richels en vensterbanken worden geplaatst, haalt men gelijk de haan en de gouden bol van de toren af. Deze moeten opnieuw worden gerestaureerd  c.q. verguld.

In de loop van de jaren is er regelmatig brand in de Mariakapellen in de kerk en aan de Kleingraverstraat. Gelukkig blijft de schade beperkt tot materiaal verbranding en altaarbeschadiging. Beschadigd wordt in de paasnacht ook een deel van een glas in loodraam en in het najaar de hand van het H. Hartbeeld, dat een nieuwe plaats krijgt op een bordes van het gerenoveerde plein aan de Patronaatstraat.

Op weg naar een cluster.

Tot eind 2002 werden er in het Inter- parochieel samenwerkingsverband  (IPS) (Spekholzerheide-Terwinselen) allerlei zaken besproken, die met name in de uitvoering van het pastoraat van toepassing waren. Een en ander resulteerde in o.a. een gezamenlijke aanschaf van misboekjes; de zogenaamde boekjes van Wittem.

In december 2002 vond een ledenwisseling plaats en werd het aantal leden uitgebreid tot 6 (3 per parochie). Tevens werd de samenwerkingsovereenkomst gesloten tussen de parochies Spekholzerheide en Terwinselen.

In die overeenkomst worden o.a. afspraken gemaakte betreffende: gezamenlijke kerkbestuursvergaderingen en de daarin te bespreken agendapunten; taken van het IPS werden geformaliseerd; verdeling werkzaamheden pastoraat; praktische afspraken enz.

Doel van de samenwerking is:                                                                                     

Te komen tot één pastoraal team voor beide parochies. De parochiebesturen klaar te maken voor de toekomst.

Uitgangspunt was dat de discussie en de dialoog met de overige drie parochies opengehouden dient te worden. Het uiteindelijke doel is een cluster van vijf parochies in Kerkrade-West.

Een stap te ver.

In het IPS-5 (Spekholzerheide-Terwinselen-Kaalheide-Gracht-Heilust) dat in januari van 2003 wordt gehouden, wordt geconcludeerd dat dit overleg weinig zin heeft , omdat er slechts ervaringen c.q. standpunten worden uitgewisseld. Vandaar dat men dit overleg opschort en het initiatief voor dit overleg neerlegt bij de stuurgroep clustering van het dekenaat.

In de loop van 2003 vindt er diverse malen overleg plaats tussen het IPS, de stuurgroep clustering van het dekenaat en aalmoezenier Vroemen. In al deze bijeenkomsten komt steeds naar voren dat een samenwerking c.q. clustering voor de vijf parochies in Kerkrade-West een stap te ver is. De samenwerking concentreert zich in de komende jaren tot de parochies Spekholzerheide en Terwinselen.

Wijziging in de personele bezetting

In april 2003 wordt het pastorale team van Spekholzerheide en Terwinselen aangevuld met diaken M. Cuvelier.

Gezien zijn gezondheidstoestand wordt het voor pastoor Wiertz (Kaalheide) steeds moeilijker zijn pastorale taken uit te voeren. Daarom schuift medio 2003 ook een lid van het kerkbestuur van Kaalheide aan bij het IPS-2.

Oktober 2004 gaat pastoor Wiertz (Kaalheide) met emeritaat, hetgeen in de samenwerking van de drie parochies beïnvloed. Pastoor Salden werd administrator van Kaalheide, diaken Cuvelier werd het aanspreekpunt op Kaalheide, mistijden moesten opnieuw op elkaar wordt afgesteld, pastoor Dogge (Heilust) stelde zich ter beschikking voor uitvaarten in de overige parochies.

Inventarisatie en beleidsplan.

2003 staat verder in het teken van het opstellen van een inventarisatie van wat er allemaal in de twee - later drie- parochies aanwezig is aan werkgroepen, vieringen, activiteiten, vrijwilligers enz.

Voor het jaar 2004 wordt een beleidsplan c.q. jaarplanning opgesteld.

Afspraken worden gemaakt voor: liturgie (doopweekenden, vervanging van de priesters),  M.b.t..diaconie :Vastenactie,( thema avond voor lectoren); Verkondiging (preken worden afwisselend voorbereid door de priesters en diaken); parochiële dienstverlening (ziekendagen); beheer (gezamenlijk parochieblad).

In het toegroeien naar samenwerking bleek dat erover praten makkelijker is, dan zaken concreet uitvoeren. Moeizaam was het om te komen tot een eventueel gezamenlijk parochieblad en een gezamenlijke vrijwilligersbijeenkomst voor beide parochies.

Convenant.

Medio 2004 wordt vanuit de dekenale stuurgroep clustering initiatieven genomen om het proces van de clustering een nieuw elan te geven. Inmiddels is de parochie Kaalheide met twee afvaardigingen volledig lid van het IPS geworden.

Eind 2004 vindt het eerste hernieuwde overleg plaats met betrekking tot het clusterproces voor de vijf parochies van Kerkrade-West. In deze overlegvorm, waarbij alle besturen door 1-2 personen zijn vertegenwoordigd, word geprobeerd om te komen tot een samenwerkingsconvenant voor de vijf parochies van Kerkrade-West. Jammer genoeg strandt het overleg vlak voor de ondertekening van het convenant. Hierdoor is het proces van de clustering opnieuw in een impasse geraakt.

Nieuwe benoemingen.

Eind oktober 2006 komt er nieuw licht aan de horizon. Door het vertrek van pastoor Salden, die per 1-1-2007, met emeritaat gaat, heeft het bisdom kapelaan F. Sweer van het cluster Schaesberg benadert om pastoor te worden van de parochies Spekholzerheide-Terwinselen-Kaalheide-Gracht en teamleider van heel Kerkrade-West. Hij wordt op 18 maart 2007 geïnstalleerd in de St. Martinuskerk tot pastoor van bovengenoemde parochies. De pastores Knubben en Dogge leggen hun administratorschap van resp. Spekholzerheide en Gracht neer. Pastor Knubben zal als priester assistent aanblijven voor het cluster van de vier parochies, met accent op de parochie Spekholzerheide en pastoor Dogge blijft pastoor van de parochie Heilust en assistent voor de vier parochies van het cluster met als accent de parochie Gracht. Pastoor Sweer krijgt van het bisdom o.a. de opdracht mee om de clustering van de parochies Spekholzerheide-Terwinselen-Kaalheide-Gracht opnieuw in gang te zetten. Op half vasten 2007 wordt de nieuwe pastoor in de kerk van St. Martinus geinstaleerd tot nieuwe pastoor van de vier parochies.

Pastoors en administratoren van de parochie:

1851 - 1867                          J. Scheuren

1867 - 1892                          J. Wetzels

1893 - 1910                          J. Van Wersch

1911 - 1924                          P. Jongen

1924 - 1929                          J. Verheggen

1930 - 1932                          L. Tummers

1932 - 1949                          W.Theelen

1949 - 1964                          C. Grooten

1964 - 1975                          J. Custers

1975 - 1997                          L. Hausmans

1997-  1997                          J. Salden    (administrator)

1997 - 1998                          G. Lauvenberg

1998 -  2007                          B. Knubben (administrator)

2007-                                      F.Sweer.

Martinus
Martinus
Martinus
Martinus
Martinus
Martinus
Martinus
Martinus
Martinus
Martinus
Martinus
Martinus
Martinus
Martinus
Martinus
Martinus
Martinus
Martinus
Martinus
Martinus
Martinus
Martinus
Martinus
Martinus
Martinus
Martinus
Martinus
Martinus
Martinus
Martinus
Martinus
Martinus
Martinus
Martinus
Martinus
Martinus
Martinus
Martinus
Martinus
Martinus
Martinus
Martinus
Martinus
Martinus
Martinus
Martinus
Martinus
Martinus
Martinus
Martinus
Martinus
Martinus
Martinus
Martinus
Martinus
Martinus