Toegang tot de paterskerk en de Franciscuskerk. Foto: oktober 2006

Redengevende omschrijving Rijksdienst voor de monumentenzorg

Franciscanenkerk en klooster, gelegen op een omgracht terrein waar vroeger de Aldenborch van de graven van Horn stond. Laatgotische kloosterkerk, die niet georienteerd is, bestaande uit een diep op het noorden gericht koor, een dwarsarm en een schip met zijbeuk. Rijke inventaris o.a.: oksaal, altaren, orgel, XVII, preekstoel, XVIII. Tegen de koorsluiting aangebouwd een kapel, 1652. Kloostergebouwen XVII-XVIII, o.a. hoofdgebouw, losse zijvleugel, kloosterpoort tussen twee huisjes, XVII. Klokkenstoel met gelui bestaande uit een klok van een anonieme gieter, 1668, diam. 65 cm, een klok van P. de Clerck, 1641, diam. 35 cm en een klok van een onbekende gieter uit 1559. In de tuin een combinatie van drie verschillend georiënteerde zonnewijzers. (Datum: 19-07-1967).

Ruimtelijke context

De Paterskerk ligt naast de St. Franciscuskerk. Zie ook aldaar.

Type

Tweebeukige kerk met een diep driezijdig gesloten koor, een gedeeltelijk uitgevoerd dwarsschip en een dakruiter.

Bouwgeschiedenis

 Foto: oktober 2006

In de 13e eeuw liet Willem III van Horn op deze plaats 'de Aldenborgh' bouwen. Na de bouw van kasteel 'de Nijenborgh' stichtte Jacob van Horn hier een franciscanerklooster, waarvan de eerste, eenbeukige kerk in 1462 werd gewijd. Tussen 1512 en 1526 verrees de huidige, noord-zuid georiënteerde laatgotische kloosterkerk. Kerk en klooster werden in 1566, 1572 en 1578 beschadigd. In 1586 werd ze hersteld. Tegen de kloostersluiting verrees in 1652 een lage kapel, een zogenaamde Portiunculakapel, zo genoemd naar de plek bij Assisi, waar St. Franciscus zich in eenzaamheid terugtrok.

Het klooster werd in 1797 opgeheven, in 1836 weer betrokken en in 1996 opnieuw opgeheven.

Exterieur

Foto: oktober 2006

Interieur

Het schip wordt gedekt door kruisribgewelven, kruising en koor door stergewelven. Op de overgang tussen schip en zijbeuk worden de gewelven gedragen door hardstenen zuilen met maaskapitelen. De zijbeuk kreeg in 1854 een stuukgewelf.

Bron: Monumenten in Nederland: Limburg, Waanders Uitgevers, Zwolle en Rijksdienst voor de Monumentenzorg, Zeist.

Orgel

Reeds in 1653 is sprake van de bouw van een “oxaal met een nieuw orgel”; dit werd in 1691 tussen de altaren geplaatst (boven de koorsluiting). In 1743 plaatste Vermeulen (Weert) een nieuw eenmanuaals orgel, dat in 1844/1859 (?) vervangen werd door een nieuw tweemanuaals orgel. In de oude kas bouw-den de Gebr.Vermeulen in 1921 een nieuw tweemanuaals orgel; dit werd in 1948 door hen gewijzigd.

Hoofdwerk                           Zwelwerk                              Pedaal

Prestant 16’                         Vioolprestant 8’                   Contrabas 16’

Prestant 8’                           Holpijp 8’                             Subbas 16’

Bourdon 8’                           Aeoline 8’                             Octaafbas 8’

Flûte harm. 8’                       Prestant 4’                           Fagot 16’

Salicionaal 8’                        Quint 2 2/3’

Octaaf 4’                              Woudfluit 2’

Fluit 4’                                  Terts 1 3/5’

Octaaf 2’                               Basson-hobo 8’

Mixtuur II-IV                         Vox humana 8’

Trompet 8’

Bron: G.M.I.Quaedvlieg – Orgeldocumentatie Limburg (Stadsbibliotheek Maastricht)