Bernadette (Baandert)

Voorzijde. Foto mei 2008

Zie ook R.K. Kerken in Sittard

Ruimtelijke context

De kerk staat aan een open ruimte langs één van de wegen in de wijk. Door het beperkte formaat en het beperkte zicht op de kerk fungeert zij niet als landmark.

Type

De niet-georiënteerde zaalkerk met fronttoren heeft een geopende narthex. Het dwars geplaatste zadeldak wordt doorsneden door een lichtstraat. De axiale opstelling is versterkt na de plaatsing van banken.

Bouwgeschiedenis

Noodkerk

In 1957 werd de Bernadetteparochie opgericht in de nieuwbouwwijk De Baandert. De huizen waren vooral bestemd voor de werknemers van Philps en de mijnen, waarbij de woning verlaten moest worden als een andere baan werd aangenomen. Het verloop was daardoor hoog. De eerste missen werden in een schoolgebouw gehouden, maar al snel kreeg J.P.A. Nelissen de opdracht een noodkerk te ontwerpen. Deze kreeg een plaats aan de Ruys de Beerenbroucklaan. De kerk was een noodgebouw uit hout en plaatwerk opgetrokken met een zadeldak Opvallend was de situering van het altaar tussen twee ruimtes. De kleinste ruimte fungeerde tevens als parochiezaal, maar kon bij drukte worden opengezet. Het altaar stond in zo’n geval in het midden van de kerk. De tabernakel stond op een zijaltaar. Na de ingebruikname van de huidige kerk kwam de noodkerk leeg te staan. De kerk kon pas in 1958 in gebruik worden genomen, omdat de gemeente moeite had met het verwerven van de grond. In 1970 huurde de firma Pfennings de ruimte voor meubelopslag. In 1974 werd het gebouw gesloopt, dewijl de grond slechts voor bepaalde tijd van de gemeente was gehuurd en vrij van bebouwing diende te worden opgeleverd. Vervolgens werden er woningen geplaatst.

Huidige kerk

Als locatie voor de kerk werd het voetbalterrein van Sittardia als enige mogelijkheid bestempeld. Dit kwam door de centrale ligging tussen het oude en het nieuwe gedeelte van de wijk en een kerk op deze plaats werd gezien als een goede samenhanggevende locatie binnen de wijk. Maar de voetbalclub had nog geen nieuw terrein, dus moesten de bouwplannen voorlopig wachten. In 1962 kwamen de nieuwe terreinen aan de Hemelsley ter beschikking en verhuisde de club. Ondanks tegenvallende grondprijzen werd doorgezet om juist hier te gaan bouwen. Tot architect werd J. Fanchamps gekozen, die in 1964 het eerste ontwerp inleverde. Toen rees, als gevolg van het karakter van de wijk en de veranderingen in het religieuze leven, de vraag of een parochie hier nog wel op zijn plaats was. In 1965 werd serieus onderzocht of opdeling van de parochie niet een beter alternatief was. Maar nog in hetzelfde jaar werd door het bisdom goedkeuring gehecht aan de uitvoering van de bouwplannen, mits er een beduidend kleinere kerk zou worden gebouwd. In 1966 ontwierp Fanchamps een nieuwe kerk. Libert Ramaekers ontwierp de koorafsluiting en het meubilair.

Veranderingen

In 1986 werden hekken geplaatst ter afsluiting van de hoofdingang onder de toren. Om te voorkomen, dat hangjongeren verdere schade aan het gebouw konden aanrichten. In 1993 werd het ijzeren altaar van Ramaekers vervangen door een marmeren exemplaar, afkomstig uit de Vroedvrouwenschool te Heerlen. De CBK (Coördinerende Beleidsgroep Kerkgebouwen) was hiervan niet van tevoren op de hoogte gebracht en vond het oude, ijzeren altaar mooier, maar legde zich bij het voldongen feit neer. Het plan, om de stoelen in de kerk te vervangen door banken uit de Pius X kerk te Heerlen-Molenberg werd wel onderschreven. Dit is enige tijd daarna uitgevoerd. De voormalige doopkapel werd met een gordijn afgesloten en als opslagplaats in gebruik genomen. Tegelijkertijd werden alle muren in de achterwand voorzien van gordijnen. De doopvont staat nu achter in het dagkapel gedeelte. Tevens werd de biechtstoel verplaats van achter in de kerk naar de gang achter het koor. Hoewel intact is deze nu in gebruik als opslagruimte.

Per november 2010 is de kerk aan de eredienst onttrokken. Ze wordt omgebouwd tot urnenhof. Zie bijgaand ANP-artikel.

Kerk in Sittard wordt urnenhof

SITTARD - De Sittardse Bernadettekerk wordt omgetoverd tot een urnenhof. Het is volgens de Sittardse deken Wilbert van Rens de eerste kerk in Nederland die een herbestemming krijgt als onderkomen voor urnen.

© ANP

Van Rens legde de plannen zondag voor aan de kerkgangers. De bijna 50 jaar oude kerk wordt vanaf november gesloten voor erediensten.

Daarna volgt een ingrijpende herinrichting, waarbij een deel van de kerk tot mortuarium wordt verbouwd

Decoratieve platen

In een ander deel komen grote zuilen met daarin nissen, afgedekt door decoratieve platen en kunstwerken. Met Pasen moet de urnenhof open gaan. Er is plek voor 1500 urnen.

Volgens Van Rens voorziet de nieuwe urnenhof in een behoefte. ,,Mensen willen een waardige plek voor de as van hun dierbare overledenen'', zei de deken. Het idee kwam overwaaien uit Aken, waar al een urnenhof in een kerk is.

Exterieur

Linkerzijde. Foto: mei 2008

De kerk wordt gedekt door een zadeldak, dat dwars op de ingangszijde staat. Het dak is gedekt met zwarte nogmaals verbeterde Hollandse pannen en is bovenaan doorbroken door een lichtstraat, die is afgedekt met een plat dak. Boven de centrale ingang staat een opengewerkte rechthoekige betonnen ongelede toren met hekwerken in de gaten. Bovenin hangen de lui- en carillonklokken. De kerk is opgetrokken in gele baksteen in staand verband. De ingangsgevel is aan de linkerzijde gesloten. Daarnaast heeft de kerk aan weerszijden van de ingang een open narthex onder een plat dak, die is afgescheiden door ijzeren hekwerken met kruizen en stralen. Onder de toren is de dubbele houten toegangsdeur, afgesloten met ijzeren hekwerken met een iets andere versiering. De zijgevel zijn topgevels, die worden doorbroken door vensters vanaf de grond. Zij lopen met de dakrand mee. Aan de linkerzijde van de kerk wordt de voormalige doopkapel verlicht door kleine vierkant uitgesneden ramen. Aan de koorzijde is de kerk met de pastorie verbonden. Aan de rechterzijde van de kerk is achter het koor een zij-ingang met een dubbele houten deur. De achtergevel is recht en wordt doorbroken door vensters

Interieur

Zicht op het priesterkoor met de koorafsluiting van Libert Ramaekers

Zicht naar achterzijde van de kerk

De kerk wordt betreden via een tochtportaal, dat de narthex en de kerk scheidt. Na de dubbele houten tochtdeuren wordt de kerk betreden. De vloeren zijn bedekt met leisteen. De muren zijn opgemetseld in staand verband. De open dakstoel is tussen de balken betimmerd met schrootjes. Door de balken en de uitgebouwde pilasters in de muren lijkt een onderverdeling in traveeën van links naar rechts te zijn ontstaan. Links achter in de kerk bevindt zich de voormalige doopkapel. Licht treedt in de vierkante ruimte binnen door vierkante ramen, die om en om in de muur zijn uitgesneden. Tegenwoordig staat de doopvont in een uitsparing in het bankenblok achter de sacramentskapel. De kerk wordt verlicht door lange vensters van de vloer. Aan de bovenzijde lopen ze met het dak mee. De banken zijn in drie blokken verdeeld. Een breed middenpad loopt tussen twee blokken van de ingang naar het altaar op het presbyterium. Een derde blok staat apart voor de sacramentskapel. Het presbyterium bestaat uit een verhoging, die aan vier zijden vrij staat. Achter het koor staat een groot kunstwerk, dat de verlaagde gang achter het koor aan het zicht onttrekt. Hieraan bevinden zich de toegangen tot sacristie en credozaal. Tevens staan in de zijmuren de zij-ingangen tot de kerk, met een tochtportaal. Links van het presbyterium staat een betonnen zangtribune op vier kolommen. Deze fungeert tevens als conopeum voor de sacrament- of dagkapel. De achterzijde is gesloten met een wand. Achter deze wand staan de trappen naar de kelder en de zangtribune.

(Bron: Dr A. Jacobs en Drs. A.A. Wiekart – Kerken na 1940. Inventarisatie en waardenstelling kerkelijke bouwkunst na 1940 –Roermond – Stichting Monumentenhuis Limburg, 2003).

Orgel

Tot 1980 werd in deze kerk gebruik gemaakt van een electronicum; dit werd in genoemd jaar vervangen door een tweemanuaals orgel van Verschueren Orgelbouw (Heythuyzen)

                               Hoofdwerk                           Positief                                  Pedaal

                               Bourdon 8’                           Bourdon 8’                           Dulciaan 8’

                               Prestant 4’                           Roerfluit 4’                          

                               Octaaf 2’                              Gemshoorn 2’

                               Sesquialter II

                               Mixtuur II

                Bron: G.M.I.Quaedvlieg – Orgeldocumentatie Limburg (Stadsbibliotheek Maastricht)

Het orgel staat er nog na dat de kerk tot een urnenkapel is omgebouwd maar het staat met de rug tegen de rechtermuur geplaatst en wordt nog maar zelden gebruikt. Bron: Jo Canten, Sittard.