Martinus

Foto: augustus 2005

Redengevende omschrijving Rijksdienst voor de Monumentenzorg

R.K. KERK. Driezijdig gesloten koor, XVI; schip en dwarspand in 1711 voltooid. Toren tussen koor en noordelijke transeptarm XIII. Sacristie aan de andere kant van het koor uit 1787-'89. Klokkenstoel met gelui bestaande uit een klok van Causard en Zoon, 1868, diam. 112 cm en een moderne klok. Barok hoofdaltaar en zij-altaren, communiebank, preekstoel, Orgel met Grand Orque, Positif en Echo, in 1712 gemaakt door Ph. le Picard, orgelgalerij en tochtportaal, alles XVIII. Graftombe van Willem van Bronckhorst, 1563, en zijn echtgenote. Elf grafzerken, XVIII. Hangklok, oorspronkelijk staande klok, XVIII. Twee ingemetselde wijwaterbakken van Naamse steen, twee eiken biechtstoelen (XVIII) en een luidklok uit 1869. Op het kerkhof 24 grafkruisen, XVI-XVIII. Twee mergelstenen hekpijlers, XVIII. (Datum: 14-03-1967).

Ruimtelijke context

De kerk ligt op een kerkberg, aan drie zijden omgeven door een kerkhof met keermuur. Aan de voorzijde ligt een plein.

Type

Eenbeukige kruiskerk met driezijdig gesloten koor en een terzijde staande toren van drie geledingen met ingesnoerde spits.

Bouwgeschiedenis

Kort na de eerste vermelding van de kerk in 1281 verrees de mergelstenen toren, die in de 15e of 16e eeuw werd verhoogd. Het laat-gotische koor werd opvallend genoeg tegen de zuidzijde van de toren gebouwd. In 1579 werd de kerk in brand gestoken. Met behoud van toren en koor, waarvan het gewelf in 1657 was ingestort, volgde in 1690-'99 de herbouw in classicistische vormen met een geleding van (niet zuivere) dorische pilasters van mergelsteen. Een verhoging van het koor kwam in 1705-'11 tot stand en in 1787-'89 werd in de zuid-oosthoek een sacristie toegevoegd. De kerk is gerestaureerd rond 1895 en na oorlogsschade onder leiding van A. Boosten ook in 1947-'48. Tenslotte nogmaals in 1982. In 2005 vond een grote restauratie van het interieur plaats.

Exterieur

De kerk is gebouwd in mergel en baksteen in speklagen en heeft klassieke kenmerken. De ramen hebben rondbogen en omlijstingen in mergel. De daken zijn met leien gedekt.

Zuidzijde. Foto: juni 2007

Het kerkhof is voorzien van een toegang met 18e-eeuwse hekpijlers en bevat diverse oude grafkruisen.

 Noordzijde. Foto: juni 2007

Koorzijde tegen de zuidzijde van de toren met H. Hartbeeld. Foto: juni 2007

Interieur

Zicht op het priesterkoor. Foto: juni 2007

Zicht op de zangtribune. Foto: juni 2007

Het interieur is voorzien van stuukgewelven en een wandgeleding met ionische pilasters. Met de inventaris heeft het geheel een barokke uitstraling. Tot de inventaris behoren een communiebank uit ca. 1700 en een hoofdaltaar, zijaltaren, preekstoel en koorlambrizering in Lodewijk XIV-stijl (ca. 1710). Het interieur is in 2005 geheel gerenoveerd.

Bron: Monumenten in Nederland: Limburg, Waanders Uitgevers, Zwolle en Rijksdienst voor de Monumentenzorg, Zeist

Orgel

In 1711 bouwde Philippe le Picard (Luik) voor deze kerk een driemanuaals orgel; dit werd nadien enige malen gewijzigd (Binvignat, Pereboom & Leijser, Verschueren Orgelbouw) en in 1974 door laatstge-noemde gerestaureerd; latere wijzigingen werden ten dele ongedaan gemaakt bij restauratie.

         Grand’orgue                         Positif                                    Echo(D)                                 Pédale

         Bourdon 8’                            Bourdon 8’                            Bourdon 8’                            Soubasse 16’

         Prestant 4’                            Prestant 4’                            Flûte 4’                                  Flûte 8’

         Flûte 4’                                 Nasard 3’                              Cornet III                              Trompette 8’

         Nasard 3’                             Doublette 2’                           Hautbois 8’

         Doublette 2’                         Tierce 1 3/5’

         Tierce 1 3/5’                         Larigot 1 1/3’

         Fourniture IV                       Cymbale III

         Cornet D IV                          Cromorne 8’

         Trompette 8’

         Voix humaine 8’

In het verslag van een kerkvisitatie in 1712 is sprake van “est organum, sed non organista” (de kerk beschikt over een orgel, doch heeft geen organist); orgel was een geschenk van de grafelijke families van Bronckhorst-Batenburg-Eberstein en von Törring-Jettenbach

Bron: G.M.I.Quaedvlieg – Orgeldocumentatie Limburg (Stadsbibliotheek Maastricht). 

Meer informatie zie ook hier.