Antonius van Padua

Foto: juli 2007

De Antoniuskerk staat aan een doorgaande weg, met de absis naar de doorgaande weg gekeerd. Aan de andere kant van de kerk ligt een kerkhof. Aan de noordzijde ligt een parkeerplaats, aan de zuidzijde liggen enkele huizen en de rectoraatswoning. Hoewel de kerk centraal in het dorp staat, ontbreekt een dorpskern. Mede door de begroeiing rondom de kerk fungeert deze niet als landmark.

Type

De georiënteerde bakstenen zaalkerk heeft een axiaal bankenplan, dat asymmetrisch is doorbroken. In de zijbeuk zijn de doopkapel, de biechtkapel en de dagkapel gevestigd. De kerk is sinds 2001 een gemeentelijk monument.

Bouwgeschiedenis

Noodkerk

De inwoners van de buurtschap Veulen – enige tientallen huizen - behoorden voor de Tweede Wereldoorlog tot het rectoraat Leunen. Vanaf 1942 werd in de zaal van G. van Gassel een noodkerk ingericht waar ‘s zondags de mis gelezen werd. De Veulenaren wensten evenwel een echte kerk te bouwen. Mgr. Lemmens kwam aan hun verlangen tegemoet en op 1 augustus 1946 werd het rectoraat H. Antonius van Padua opgericht. Kapelaan J.E.M. Verbugt, tot dan toe verbonden aan de kerk van Leunen en tevens degene, die de missen in de hulpkerk las, werd de eerste rector.

Huidige kerk

In 1947 werd begonnen met het bouwen van een rectoraatswoning. Dat had nog enige voeten in de aarde, omdat een urgentieverklaring van het Ministerie van Wederopbouw benodigd was. In 1947 waren de plannen voor een kerkgebouw zover gevorderd, dat een locatie moest worden uitgezocht. De directeur van de Provinciale Planologische Dienst adviseerde de huidige plaats, omdat naar zijn verwachting het dorp naar die kant zijn uitbreidingen zou krijgen. Tevens zou de kerk als centrum kunnen gaan fungeren van het dorp. De boeren van Veulen en Leunen egaliseerden het toekomstige bouwterrein, dat circa één meter onder straatniveau lag. De bodem ter plaatse werd zodanig opgehoogd dat een terp ontstond, waarop vervolgens kerk, pastorie en kerkhof kwamen te liggen. De graafwerkzaamheden begonnen op 8 november 1948. Eerder dat jaar werden de ontwerpen voor de kerk, gemaakt door A.H.J.M. Vermeulen van het architectenbureau Van der Sluis te Eindhoven. In 1948 werd de bouw gegund aan aannemersfirma gebrs. Janssen uit Venray en de bouwwerkzaamheden vingen aan op 22 november 1948. Op 20 februari 1949 werd de eerste steen gelegd door deken Berden. De kerk van Veulen had een primeur: het was de eerste nieuw gestichte kerk, die na de oorlog werd gebouwd. De inzegening vond plaats op 18 december 1949. Bisschop Moors consacreerde de kerk op 7 juli 1960. De verwachtte kernvorming rondom de kerk is uitgebleven.

Veranderingen

In de zestiger jaren werd het altaar geschikt gemaakt voor de Missa ad faciem versus populum. De tabernakel werd in de muur bevestigd. De zijbeuk is aan het begin van de tachtiger jaren afgesloten door vouwwanden met daarboven in de scheibogen gekleurd glas in hout gezet. Hier is een dagkapel ingericht. De klok in de clocher-mur is op enig moment buiten gebruik gesteld wegens het vastlopen van het luiwerk. Hierna zijn luidsprekers naast de klok geplaatst, die klokgelui moeten simuleren. In 2004 is de kerk gerestaureerd.

Exterieur

Foto: juli 2007

De op een rechthoekig grondplan gebouwde zaalkerk is aan de noordzijde voorzien van een zijbeuk. De scheiding tussen muur van waalvormbaksteen en het overstekende zadeldak met blauwe romaanse dakpannen is voorzien van een fries met siermetselwerk. De westgevel heeft een toegang tot het schip, die rechts van het midden ligt. Deze toegang is voorzien van een uitgemetselde lijst en een dubbele Origone-pine deur. In de gevel is een roosvenster gebouwd om de zangtribune van daglicht te voorzien. De westgevel bestaat uit een topgevel met daarin centraal een roosvenster. Tegen de noordgevel staat de met een lessenaar afgedekte zijbeuk. Deze is voorzien van twee rondvensters. De gevels zijn grotendeels blind. De lichtbeuk heeft zes rondboogvensters. De zuidgevel van het schip heeft vijf langgerekte rondboogvensters. De hoofdingang is opgenomen in een vierkant portaal, dat tegen de zuidgevel staat. Het portaal is een semi-onafhankelijk gebouwtje met een zadeldak. Twee Oregone-pine deuren geven toegang tot het portaal, dat in de westgevel ook nog een venster heeft. De hoeken van het portaal worden met hoeklisenen geaccentueerd. De oostgevel is voorzien van een clocher-mur met één klok. De clocher-mur staat op de triomfboog. Naast de klok zijn een drietal luidsprekers gemonteerd. Tegen de oostgevel van het schip staat de halfronde absis, die ten opzichte van die gevel sterk inspringt en ook aanzienlijk lager is. Het opgaand muurwerk van de absis is even hoog als de ramen van het schip. Onder de dakrand loopt een sierlijst. Twee rondboogvensters – qua vorm gelijk aan de ramen van de zuidgevel, maar wel in kleiner formaat – doorbreken de absisgevel. Het dak is kegelvormig en is gedekt met leien. Op de noordoosthoek van de kerk ligt de op een vierkant grondplan opgetrokken sacristie. De sacristie is onderkelderd en heeft een verdieping. De ingang van de sacristie ligt in de westgevel. De noordgevel wordt gekenmerkt door een hoge schoorsteen. Aan de straatzijde liggen enige raampartijen, die, opmerkelijk genoeg, allemaal een ander vorm hebben: vierhoekig met strek, rondbogig, segmentbogig en een reeks van drie rechthoekige kruisvenster die van een betonnen latei met ontlastingsboogjes zijn voorzien.

Interieur

Zicht op het priesterkoor

Zicht op de zangtribune

De kerk betredend vanuit het portaal komt men onder de houten zangtribune uit, die bereikbaar is via een spiltrap. In de kerk ligt een zwarte natuurstenen vloer. De muren zijn in wild verband en platvol gevoegd. De zangtribune is geheel van hout en rust op twee met groeven versierde balken, die op een kapiteel een dwarsbalk hebben liggen. Hierboven bevindt zich het hekwerk. Vijf  scheibogen vormen de verbinding tussen schip en zijbeuk. De rechthoekige pijlers ontberen basementen en kapitelen. Het schip heeft een open dakstoel. De hanenbalken rusten op tufstenen neuten. Deze worden verbonden door rondboogfriezen. Het hoofdaltaar staat in de absis die met een triomfboog gescheiden is van het schip. Het koor loopt een stukje de kerk in. De overgang van koor en schip wordt gemarkeerd door de bakstenen preekstoel. Deze is halfrond en heeft centraal een steen ingemetseld met daarop een afbeelding van de Zaaier. Op de scheiding staan de oude communiebanken. De absiskalot is met baksteen overkluisd. Op het priesterkoor staan onder meer koorbanken uit het voormalige Ursulinenklooster te Venray. De zijbeuk heeft een vlak houten plafond. De zijbeuk loopt analoog aan het schip. Tegen de oostmuur staat het Maria-altaar. In de westhoek is de doopkapel opgenomen die door een hekwerk met hol- en bolwelvende balusters is afgescheiden van de zijbeuk. Men moet twee treden afdalen om bij de doopvont te geraken. De vloer is voorzien van een lichte natuursteen. De doopkapel is naar het schip geopend door een rondbogig bifoor. Het deelzuiltje is van natuursteen met een teerlingvormig basement en dito kapiteel. Vooraan in de zijbeuk is een gedeelte afgescheiden door vouwwanden en daarboven houtwerk met gekleurd glas. In deze ruimte is een dagkapel ingericht. Tussen de dagkapel en de doopkapel staat een biechtstoel. Deze is nog intact. Het bankenplan is asymmetrisch, het middenpad loopt door vanuit de deuren in de westgevel.

(Bron: Dr A. Jacobs en Drs. A.A. Wiekart – Kerken na 1940. Inventarisatie en waardenstelling kerkelijke bouwkunst na 1940 –Roermond – Stichting Monumentenhuis Limburg, 2003).

Zie ook: http://www.dekenaatvenray.nl/

Orgel

                               Manuaal                                                                          Pedaal

                               Bourdon B/D 8’                   Octaaf 2’                               aangehangen

                               Prestant B/D 4’                   Kwint 1 1/3’

Bron : G.M.I.Quaedvlieg – Orgeldocumentatie Limburg (Stadsbibliotheek Maastricht)