Tielens, George
Geboortejaar: | 1888 |
Overlijdensjaar: | 1950 |
Betrokken bij: |
Cornelius (Heerlerheide) Laurentius (Spaubeek) Petrus Canisius (Puth) Servatius (Vaesrade) |
De schilder George Tielens (Venlo 1888 – Sittard 1950) had geen artistieke achtergrond. Zijn vader was beroepsmilitair en stamde net als zijn moeder uit een aanzienlijke Maastrichtse familie. Zeer tegen de zin van zijn vader ging hij als enige van vier broers niet het leger in. Hij ging aan de slag als reclametekenaar en koos na een intermezzo als niet zo geslaagd zakenman in 1929 definitief voor de kunst. Hij trok met zijn gezin naar Limburg, de provincie waar hij zijn jeugd had doorgebracht. Eerst woonde hij in Sittard, daarna een vijftal jaren in Hoensbroek om in 1937 weer, en nu voorgoed, naar Sittard terug te komen. In 1950 overleed hij volkomen onverwacht aan een hartaanval.
Tielens was vrijwel zeker een autodidact. Dat verhinderde hem echter niet om meteen grote opdrachten als kerkschilder aan te nemen. In zijn eerste Limburgse jaren maakte hij muurschilderingen in de parochiekerken van Spaubeek, Nuth, Puth en Lindenheuvel. Daarvan zijn alleen de schilderingen in Spaubeek bewaard gebleven, maar ook behouden is zijn grootste opdracht: de complete beglazing van de St. Servatius in Vaesrade. Met de later door hem toegevoegde beschildering van het oksaal vormt dit nog steeds een bezienswaardig ensemble. Tenslotte maakte hij nog drie ramen voor de kapel van het St. Franciscusklooster in Beek en een kruisweg voor de kerk van de H. Cornelius en H. Paulus in Heerlerheide. Bij de verbouwing van het klooster in Beek tot een Woonzorgcentrum zijn de ramen opgenomen in de dagkapel. Ook de kruisweg in Heerlerheide bevindt zich nog steeds in de parochiekerk.
Voor kerkelijke opdrachten werkte Tielens voornamelijk samen met twee Sittardse architecten. Nic Ramakers was de ontwerper van de H. Servatius in Vaesrade en de architect van de uitbreiding van de St. Bavo in Nuth in 1923. Ir. J.H.E. Schoenmaekers bouwde de kerken in Spaubeek en Lindenheuvel. Voor zijn eerste grote opdracht maakte hij gebruik van de adviezen van nog een andere Sittardenaar: Zef Timmers, de latere hoogleraar kunstgeschiedenis.
Met de kruisweg in Heerlerheide sloot Tielens in 1935 de monumentale episode in zijn kunstenaarsleven af. Voortaan zou hij als vrij schilder verder gaan. Daarbij toonde hij zich een capabel portrettist – veel gereproduceerd is zijn portret van Dr. Poels - , maar zijn voorliefde gold toch het Limburgse dorpsgezicht en met name het boerenerf dat hij bijna als een genreschilder uitbaatte. Tielens was buitengewoon productief en exposeerde met grote regelmaat, niet alleen in Limburg, maar ook in plaatsen als Nijmegen, Tilburg en vooral Den Haag.
Piet Meijers
George Tielens in Limburgse kerkgebouwen.
Beek
Voor de kapel van het St. Franciscusklooster heeft George Tielens in 1933 drie hoge en smalle ramen in glas-en-lood gemaakt met taferelen uit het leven van de heilige. Qua stijl wijken ze af van de eerder in Vaesrade gemaakte. Het klooster is inmiddels door de zorggroep Vivantes verbouwd tot woonzorgcomplex. Daarbij is direct naast de ingang een kleine kapel gerealiseerd waarin de ramen een nieuw plaats gevonden hebben.
Heerlerheide.
De kruisweg in de H. Cornelius is van George Tielens en dateert uit 1935. De meeste staties dragen naast zijn signatuur de tekst: ‘Vrij naar Fugel’. Gebhard Fugel (1863-1939) was een Beierse schilder die zijn werk inzette voor het uitdragen van het Christendom. Zijn bekendste werk is het Panorama in Altötting (1902-3), waarin hij het passieverhaal verbeeldt. Hij was een van de oprichters van het Deutsche Gesellschaft für Christliche Kunst.
Lindenheuvel.
In de kerk van O.L.V. van Altijddurende Bijstand maakte Tielens in 1931 een aantal muur- en gewelfschilderingen, waarin hij vooral engelenmotieven verwerkte. ‘De strakke pilaren gaan aan de bovenkant over in engelenfiguren, die het ronde gewelf lijken te dragen’ (W.R.M. Rutten e.a., Lindenheuvel. Van bos en hei tot woonwijk (Geleen 1979). In de jaren zeventig zijn deze overgeschilderd. In het genoemde boek staan een paar foto’s die een kleine indruk geven.
Nuth
In 1930 bracht Tielens schilderingen aan rond het priesterkoor en in de koepel van de enige jaren eerder door de Sittardse architect Nic. Ramakers uitgebreide St. Bavo. Ze zijn later overgeschilderd.
Puth
Voor de Petrus Canisiuskerk in Puth maakte George Tielens in 1934 schilderingen in de apsis en op de wanden links en rechts van het priesterkoor. Hij werd geadviseerd door prof. Klinkenberg uit Roermond. Al in 1957 werden de werken overgeschilderd en kreeg Pieter Geraedts uit Warmond de opdracht de huidige schilderingen te vervaardigen. Het boekje ‘Pöth, joarenlang bergop’ (1981) bevat een foto met daarop de schilderingen van Tielens.
Spaubeek
Van de muurschilderingen die Tielens in 1929-30 maakte in de H. Laurentiuskerk zijn nu nog de triomfboog boven de apsis en de afbeeldingen van de 12 apostelen bewaard. Eertijds waren vrijwel alle wanden beschilderd. Boven elke apostel bevond zich bijvoorbeeld nog een tafereel uit zijn leven. Ook de wanden terzijde van het koor en boven de zijaltaren waren versierd.
Bij deze opdracht kreeg Tielens advies van de latere kunsthistoricus Zef Timmers. Mogelijk heeft hij ook een hand toegestoken, want hij was zelf een niet onverdienstelijk tekenaar en schilder.
Vaesrade
Alle ramen in de H. Servatius zijn van George Tielens en dateren van 1929, het jaar van de bouw. In 1933 voegde hij daar nog de beschildering van de zangtribune aan toe.
Piet Meijers