Pelgrimskerk

Foto: april 2010

Ruimtelijke context

De Pelgrimskerk ligt naast de O.L.V. van de H. Rozenkrans op een wat onopvallende plaats terzijde van de doorgaande weg.

Locatie

Type

De in oranje bakstenen opgemetselde zaalkerk heeft een hexagonaal kerkgedeelte onder een zadeldak, waar aan de straatzijde een zalencomplex tegenaan ligt gevlijd. In de kerk staan losse stoelen en liturgisch meubilair. De koffieruimte bevindt zich tussen de hoofdingang en de kerk.

Bouwgeschiedenis

Voorgangsters

Op deze plaats stond tot circa 1997 de Nederlands Hervormde Immanuëlkerk, die in 1955 in gebruik was genomen.

Huidige kerk

Reeds in 1968 constateerde de kerkenraden in Zuid-Limburg, dat er als gevolg van de sluiting van de mijnen steeds meer mensen wegtrokken, waaronder veel mensen, die van oorsprong niet uit Limburg kwamen. Het gevolg was, dat de kerken minder toeloop kregen en dat er te veel domineeplaatsen waren, die ook niet allemaal waren opgevuld of konden worden betaald. Voorlopig volstond verdere samenwerking en een aantal gemeenten deelden de standplaats. De krimp bleef doorgaan en mede door de samenwerking in de Samen-op-wegkerk ging de samenwerking steeds voorspoediger. In 1993 werd duidelijk, dat de inmiddels opgerichte Federatie Samen-op-weg te veel gebouwen bezat. In 1993 stelde de verenigde kerkenraad de [*]Kapel te Nuth buiten gebruik en verkocht haar. De Bouwcommissie, die de facto de kerkhuisvesting verzorgde, ging kerken kijken in Amersfoort, Assen, Rijswijk en Amsterdam. Bij de toekomstplannen kwam de keuze op de Immanuëlkerk te liggen, die in het bezit zou blijven. De [*]Kruiskerk in Treebeek werd geschikt gemaakt tot noodkerk, de andere kerken, de [*]Bethelkerk te Brunssum, de [*]Goede Herderkerk te Hoensbroek en de [*]Sionskerk te Heerlerheide werden verkocht. Met het zo vrijgekomen kapitaal zou de nieuwe kerkgelegenheid worden bekostigd. Ook diverse subsidiënten werden aangeschreven. De gemeente Brunssum stelde geen fondsen beschikbaar. In 1995 werd het Architectenbureau Povse en partners uit Geleen de opdracht gegeven de kerk aan te passen aan en grotere groep mensen. In eerste instantie dachten de architect en de Bouwcommissie aan de aanbouw aan de bestaande kerk van een rechthoekige zaalkerk. Al snel werd gekozen voor nieuwbouw, omdat op die manier de eisen van een multifunctionele ruimte met aanbouwen kon worden voldaan. Bijliggende gedachte was ook, dat een nieuw gebouw ook de gemeenschap nieuw elan kon geven. De plannen werden opgezonden naar het College van Beheer ter beoordeling. Ook de Bouw- en Restauratiecommissie werd om een oordeel gevraagd. Deze laatste commissie was nogal kritisch ten aanzien van de plaatsing van het liturgisch meubilair, maar was een voorstander van de afwezigheid van een podium. Zo kon de gehele ruimte liturgisch worden gebruikt. De waterstroom bij de ingang, de Jordaan, vond de commissie symbolisch mooi, maar zij had vragen bij de bruikbaarheid van het water als doopwater. Hierin heeft de commissie gelijk gekregen, tegenwoordig wordt het niet meer gebruikt. Op 13 december 1998 werd de eerste dienst in de kerk gehouden

Veranderingen

De Jordaan, die over de gehele breedte van de ingang ligt, is inmiddels voorzien van een volledige glazen afdekking. Het stiltecentrum had een open gebedsruimte moeten worden, maar door de aanwezigheid van verslaafden bleek dat niet haalbaar. De ruimte wordt nu onder meer gebruikt om doden op te baren.

Exterieur

Foto: april 2010

De in oranje baksteen in wild verband met oranje voegen uitgevoerde kerk steekt uit boven de aan de voorzijde aangevleide laagbouw, die wordt geopend door een dubbele glazen deur en door rechte vensters. De laagbouw kent een rechthoekige plattegrond met een insnoering aan de Komeetstraatzijde en ligt onder een plat dak. Aan de Horizonstraatzijde staat naast de ingang een boven het dak uitstekende muur. Hierachter is een kleine ronde uitbouw uitgemetseld. Tegen deze uitbouw staat een smalle hoge muur met een klokkenstoel. De kerk is aan de achterzijde niet bereikbaar. Het zadeldak met zwarte Hollandse pannen laat de dakschilden met de hexagonale vorm meelopen. De muren ter weerszijden van het koor zijn gebroken en met elkaar verbonden door een verticale lichtstraat. In deze muren zijn de ramen voorzien van uitgemetselde stijlen.

Interieur

Zicht op liturgisch centrum. Foto: april 2010

Zicht naar achter. Foto: april 2010

De kerk wordt betreden door een centrale hall, die tevens als koffieruimte fungeert. Via de koffieruimte zijn de vergaderruimtes en de kelders bereikbaar. De ruimte wordt verlicht door dakvensters en een lichtkoepel. In een rechtdoorgaande beweging wordt de kerk bereikt door een viertal grote paars geschilderde deuren. Hierachter ligt een geul met water, de Jordaan. De kerk is hexagonaal en heeft naast het koor gebroken muren staan, die met elkaar zijn verbonden door een verticale lichtstraat. Op de vloer liggen grijze plavuizen. De muren zijn in wild verband gemetselde oranje stenen met een oranje voeg. Licht treedt verder binnen door ramen met sterk uitgemetselde stijlen in de muren naast het koor. De sluitmuur is gesloten. De open dakstoel bestaat uit houten spanten en een met platen afgetimmerd dak. Tegen het koor staat een ambon van hout, die fungeert als preekstoel. Hiervoor vindt de polygonale avondmaalstafel zijn plaats. Via de koffieruimte wordt het stiltecentrum bereikt achter een deur. De ruimte heeft een halfronde abside met daarnaast een venster met glasbouwstenen. Verder is de ruimte rechthoekig.

(Bron: Dr A. Jacobs en Drs. A.A. Wiekart – Kerken na 1940. Inventarisatie en waardenstelling kerkelijke bouwkunst na 1940 –Roermond – Stichting Monumentenhuis Limburg, 2003).

Orgel

Foto: april 2010

Sedert 2009 beschikt deze kerk over een door de Gebr. Van Vulpen gebouwd orgel. Dit Van Vulpen orgel is in 1961 gebouwd voor Ned. Herv. Kerk De Hoeksteen in Santpoort-Zuid, nu buiten gebruik en verbouwd tot woning. Van 2002 tot 2009 stond het in de inmiddels ook buiten gebruik gestelde St. Pauluskerk in Uden. Na sluiting van deze kerk wordt het in 2009 door de Protestantse Pelgrimsgemeente Brunssum gekocht, ter vervanging van een elektronisch imitatie-orgel. Op 21 november 2009 is het in gebruik genomen met een bespeling door de adviseur Remy Syrier.

Dispositie

• Manuaal 1: Prestant 8' - Holpijp 8' - Octaaf 4' - Woudfluit 2' - Mixtuur 1⅓' 3-4 sterk.
• Manuaal 2: Gedekt 8' - Roerfluit 4' - Prestant 2' - Nasard 1⅓' - Sifflet 1' - Dulciaan 8'.
• Pedaal: Subbas 16' - Gedekt 8' - Vox humana 4'.
• Koppelingen: manuaal 1 aan pedaal - manuaal 2 aan pedaal - manuaal 2 aan manuaal 1.

Mechanische sleepladen. Manuaalomvang: C-f3. Pedaalomvang: C-f1. Temperatuur: Chaumont.

Bron: http://reliwiki.nl/index.php?title=Treebeek%2C_Horizonstraat_73_-_Immanuel_/_Pelgrimskerk