O.L. Vrouw van Zeven Smarten of Paterskerk (en oude kloostermuur)

 Foto:juli 2007

Redengevende omschrijving Rijksdienst voor de Monumentenzorg (524009)

In de jaren 1925-1927 gebouwde KLOOSTERKERK O.L.V. van Zeven Smarten, tevens parochiekerk, onderdeel van een complex van kerk en kloostermuur. De kerk is in een door het expressionisme beïnvloede bouwstijl uitgevoerd, naar ontwerp van Jules Kayser. De kerk is inwendig voorzien van beelden van beeldhouwer Jos Thissen naar ontwerp van pater Angelicus Stoks, die ook de ontwerpen voor een gedeelte van het liturgisch vaatwerk maakte. De apsis van de kerk is met een tussenlid verbonden met de pastorie uit 1967.

Omschrijving.

Foto:juli 2007

Eenschepige kerk tegen de westelijke kruisgang van het klooster. Het  langgerekte schip wordt aan weerszijden met een puntgevel afgesloten. Aan  de zuidzijde eindigt het schip in een halfronde apsis met kapellenkrans.  Aan de noordzijde bevindt zich een uitspringend twee bouwlagen tellend  platgedekt volume (zangkoor). Hiervoor springt aan noord- en westzijde een  tweede eenlaags volume uit, waarin twee tochtportalen en twee kapellen zijn opgenomen. Een noordwestelijk hoekpand van het klooster ligt gedeeltelijk voor de kerkfaçade, de platgedekt uitbouw van de kerkfaçade loopt door in het klooster.   Het schip heeft een steil zadeldak met terugliggende dakvoet en een geknikt oostelijk schild over de kruisgang. Het dak van het zuidpand van het klooster snijdt haaks in dit dakschild. In de dakschilden die belegd zijn met rode verbeterde Hollandse pannen bevindt zich een serie dakkapellen met tweeruits vensters onder lessenaardakjes. Op de nok een dakruiter met horizontale galmgaten onder een steil zadeldak bekroond door een kruis met haantje. Over de apsis een steil schilddak met lagere nokhoogte en topkruis. De rechthoekige kapellen zijn platgedekt, behalve de in de middenas uitgebouwde Portiunculakapel die groter is en wordt afgesloten met een laag schilddak. De afwatering vindt plaats via bakgoten achter de opstaande gevelrand en regenpijpen met eenvoudige vergaarbakken.   De gevels zijn opgetrokken in rode machinale baksteen in Vlaams verband met een terugliggende voeg, waarbij de gevelhoeken veelal zijn afgewerkt met vertandingen. De rechthoekige vensters zijn gevuld met glas-in-lood in dunne stalen profielen, en hebben aan de onderzijde in beton of baksteen uitgevoerde lekdorpels en aan de bovenzijde steens rollagen. De afdeklijsten o.a. van gevels en lisenen zijn uitgevoerd in beton en in hardsteen.   De asymmetrische voorgevel wordt afgesloten met een terugliggende puntgevel afgewerkt met vlechtingen en voorzien van een smal glas-in-loodvenster en een in donker metselwerk uitgevoerd gevelkruis. Het platgedekte uitspringende zangkoor bezit een drielicht met glas-in-lood (sign. Gilles Fransen, atelier Mesterom '54). In de voorzijde van de omlopende eenlaags uitbouw het hoofdportaal met dubbele deuren voorzien van ambachtelijk aandoend beslag. De deur wordt geflankeerd door ongelijk brede betonnen lijsten waarin een zijlicht is opgenomen. Het portaal wordt afgedekt door een betonnen luifel op een haaks geplaatste betonnen muur. Tussen dit muurtje en de gevel van het klooster bevindt zich een basement voor een thans niet meer aanwezig heiligenbeeld. Rechts van het portaal vier gekoppelde spleetvensters (Antoniuskapel) met glas-in-lood. De rechter zijgevel bezit een zijportaal vergelijkbaar met het portaal in de voorgevel. Het schip wordt geleed in traveeën door acht lisenen die ontspringen uit een gesloten sokkelzone. Tussen de lisenen smalle hoge vensters gevuld met eenvoudig glas-in-lood steeds geflankeerd door kleine vierkante vensters op een doorlopende waterlijst. In de sokkel zijn in de tweede en vijfde travee drie vierkante venstertjes uitgespaard.   Tegen de linker zijgevel van de kapel is de kruisgang gebouwd. De achtergevel heeft een blinde puntgevel afgewerkt met vlechtingen, waartegen de afgeronde apsis met in de bovenzijde (apsiskalot) enkele ronde vensters met glas-in-lood. De uitgebouwde kapellen hebben ladderramen met glas-in-lood. De Portiunculakapel in de middenas bevat twee in de hoeken opgenomen glas-in-loodvensters.

Zicht op het priesterkoor. Foto: Paul Tiellemans, augustus 2008

Zicht op de zangtribune. Foto: Paul Tiellemans, augustus 2008

Het interieur van de kerk heeft in de noordelijke helft een voor het publiek toegankelijk gedeelte en in het zuiden een bijna even groot paterskoor, gescheiden door het voormalige zangkoor van de paters. Het interieur is afgewerkt in een combinatie van schoon metselwerk en pleisterwerk, en kenmerkt zich door hoog opgaande spitsbogen afgewisseld met sterk horizontale elementen. Het lekengedeelte wordt overkluisd door in rode baksteen gemetselde gordelbogen waartussen een houten open dakstoel. Bij de aanzetten van de bogen bevinden zich heiligenbeelden (J. Thissen naar ontwerp van pater Angelicus Stoks, ca. 1930). Het paterskoor bezit een volledig in gele baksteen uitgevoerd spits tongewelf. De lichtval is indirect via de genoemde dakkapellen en gebogen glas-in-lood lichtopeningen in de gewelven. Onder de bewaard gebleven elementen bevinden zich voorts een orgel (ca. 1928 gebr. Vermeulen Weert-Alkmaar met 20 registers); de grotendeels in glazuursteen uitgevoerde Antoniuskapel, de koorbanken in het paterskoor (1925-1928 gebr. Van Oudenhoven, Venray), het hoogaltaar met retabel (1928); de vloer van de apsis met radiale betegeling, een godslamp (1930-1931, R. van Dawen ontwerp Kayser)) en in de wand van het schip opgenomen biechtstoelen met markant deurbeslag.Orgel en orgelkas zijn niet van waarde uit het oogpunt van monumentenzorg.

Waardering.

De voormalige kloosterkerk aan de Leunseweg is van algemeen, cultuur-historisch, typologisch en architectuur-historisch belang als gaaf en goed voorbeeld van een kloosterkerk uit het tweede kwart van de twintigste eeuw in een door het Expressionisme beïnvloede bouwstijl. De kerk  neemt door de architectonische uitvoering en de opzet van het interieur  binnen de ontwikkeling van Nederlandse kloosterkerken en binnen het oeuvre  van Jules Kayser een bijzondere plaats in. Het interieur bezit een rijke en  goed bewaarde afwerking met onder meer een serie heiligenbeelden van de hand  van Jos Thissen. De kerk heeft ensemblewaarde als onderdeel van het klooster dat in dezelfde bouwtrant is uitgevoerd. De kerk speelt vanwege de langgerekte hoofdvorm en grootte aan de zuidelijke entree van het centrum van Venray een belangrijke beeldbepalende rol. (Datum: 15-04-2002).

Redengevende omschrijving Rijksdienst voor de Monumentenzorg (524010)

Inleiding.

MUUR!, onderdeel van het complex O.L.V. van Zeven Smarten en gelegen in de thans gescheiden tuinen van de kerk en het voormalige Franciscanenklooster. Het betreft een restant van de ommuring van de kloostertuin van het oude Franciscanenklooster dat in 1925 afbrandde. De muur dateert in kern uit de bouwtijd van dit eerste klooster (ca. 1647) en is in de daaropvolgende eeuwen uitgebreid en gewijzigd. De muur bevat inscripties uit omstreeks 1800 van militairen die in de Franse tijd in het klooster waren gelegerd.

Omschrijving.

De (thans) U-vormige MUUR heeft een westzijde van zes traveeën langs de Leunseweg, een lange zuidzijde als afsluiting van de voormalige kloostertuin en een oostelijke zijde in de tuin van het klooster.  De muur is opgetrokken in baksteen in kruisverband en wordt aan de bovenzijde afgesloten met een tandlijst en een iets uitkragende ezelsrugafdekking. De muur is ingedeeld in traveeën door steunberen. Het noordwestelijke uiteinde van de muur is recht afgewerkt. Aan de noordzijde is de oostelijke muur afgebrokkeld. Op sommige plaatsen draagt de muur inscripties uit omstreeks 1800. In de muur zijn op diverse plaatsen in de loop der jaren doorgangen gemaakt. De doorgangen zijn voornamelijk segmentboogvormig afgesloten en aan de binnenzijde gecementeerd.

Waardering.

De muur in de tuin van het voormalige Franciscanenklooster is van algemeen, cultuur-historisch en bouwhistorisch belang vanwege de ouderdom, de historische relatie met het oude afgebrande Minderbroederklooster van Venray, de visuele en historische ensemblewaarden met het huidige  kloostergebouw en als markerende, geledende historische bouwsubstantie ter  begrenzing van het kloosterterrein.

Zie ook: http://www.dekenaatvenray.nl/

Smartenhof

 Foto:juli 2007

Naast de kerk is een zogenaamde Smartenhof aangelegd. Zeven kapellen tonen de zeven smarten van Maria.

Foto:juli 2007

 Foto:juli 2007

Orgel

In 1928 plaatsten Gebr.Vermeulen (Weert) in deze kerk een tweemanuaals orgel.

Bron: G.M.I.Quaedvlieg – Orgeldocumentatie Limburg (Stadsbibliotheek Maastricht)

Dispositie

Pedaal: Subbas 16, fluitbas 8, bazuin 16

Bovenmanuaal: Bourdon 16, Prestant  8, Open fluit 8, Octaaf 4, Fluit 4 Octaaf 2,  mixtuur, Trompet harm. 8, Klaroen 4

Ondermanuaal:Quintadeen 16, Fluitprestant 8, Viola da gamba 8, holpijp8 zingprestant 4, fluit4 Quint 2 2/3, Piccolo 2 Terts 1 3/5, Flagolet 1, Basson hobo 8, tremolo

Er zijn 7 koppelingen: P+I,P+II,I+II,P+P 4', P+II 4',I+I 4',I+II 16'

Bron: de heer Koopmans