HOME
ZOEKTIPS
LINKS en LITERATUUR
ORGELS
LAATSTE WIJZIGINGEN
OVER ONS
DONATIES


LAATST BIJGEWERKT OP 13-03-2024

O.L. Vrouw Onbevlekt Ontvangen

Ga naar de site van de patroonheilige
Ga naar site van het gebouw c.q. de parochie
 
Parochie/kerkgemeente: Federatie Horst-Sevenum
Dekenaat/kerkverband: Horst
Soort gebouw: Parochiekerk
Plaats: Evertsoord
Gemeente: Horst aan de Maas
 
Adres: Patersstraat 4A
Postcode: 5977 NM
Coördinaten: x: 194831,397, y: 379795,518
 
Kadastrale gegevens: Sevenum M 109
Bouwpastoor/bouwpredikant: A. ten Tusscher (OMI), bedienaar van de kerk
 
Architect(en):
 
Kunstenaar(s):
 
Huidig gebruik: R.K. Kerk

Eerste steen:Tekst: + ME POSUIT + / PATER / EMM. TEUNISSEN O.M.I. / + 26 6 55 +. Ingemetseld in de muur tussen de doopkapel en de ingang. Geen foto beschikbaar.

Glas-in-lood

Afbeeldingen. In het drielicht in het linkertransept: Van beneden naar boven: Annunciatie, Visitatie, Geboorte, Verkondiging aan de herders, Drie wijzen bij Herodes, Drie Wijzen bij Christus, Drie wijzen op weg naar huis, Besnijdenis, Vlucht naar Egypte, Kindermoord, Doop in de Jordaan, Intocht in Jeruzalem. Centraal bovenin zit Maria op een troon met Kind op schoot, links een engel met wierook en een engel met een toorts, rechts twee serafijnen. In het drielicht in het rechtertransept: van beneden naar boven: Verheerlijking op Tabor(?), Christus op weg naar Jeruzalem(?), Laatste Avondmaal, Voetwassing, Gevangenneming, Geseling, Kruisiging, Kruisafname, Graflegging, Engel bij het graf, Vrouwen bij het graf(?), Noli me tangere(?), Pinksteren(?), Emmausgangers. Centraal staat de verrezen Christus met aan weerszijden engelen met de Arma Christi. Roosvenster: Afbeeldingen in cartouches: Kain en Abel, Offer van Abraham, Mozes en de koperen slang, Kroning van David, Offer van Melchesidech. Boven aan een afbeelding van de tronende Christus. Slechts half zichtbaar door een aftimmering met vloerbedekking. Het rosetraam is aan de Peelgemeenschap geschonken door dokter Le Lorraine en zijn echtgenote.

Het altaar is van zwart gepolijst graniet en dateert van 1956. Op een tombe ligt een rechte altaartafel. Op de tombe zijn in koper het Christusmonogram en de Griekse letters alpha en omega aangebracht. Geen foto beschikbaar.

Meer foto's ››

Ruimtelijke context

De kerk maakt deel uit van een complex; tot 1976 het kloostercomplex van de paters Oblaten, vanaf 1976 de Penitentiaire Inrichting "Ter Peel". De kerk is gesitueerd in een parkachtig aandoende (klooster)tuin, moestuin en (vroeger) boomgaarden, volgens het ontwerp van tuinarchitectenbureau van Loo uit Terwinselen (1947). Alleen de ingang van de kerk is buiten de hekken gebleven van de omheining van de penitentiaire inrichting.

 

Type

De niet-georiënteerde kruiskerk met een zijbeuk is opgetrokken in baksteen. De kerk heeft een centrale opstelling en heeft vijf traveeën, die zijn voorzien van rondbogen.

Bouwgeschiedenis

Toen de paters Oblaten in de late dertiger jaren een plek zochten om een studiehuis en klooster te vestigen, werden zij geattendeerd op de mogelijkheden die ontstonden door de ontginning van de Sevenumse Peel. Verzet tegen dergelijke plannen werd met name door de inzet van burgemeester Everts van Sevenum, die ervoor pleitte dat de jonge boeren die zich gingen vestigen in het ontginningsgebied, zich verzekerd wisten van een mogelijkheid van kerken in hun nabijheid. Burgemeester en bisdom werden het erover eens dat de Peelbewoners bleven behoren tot de parochie van Kronenberg maar hun kerkelijke plichten konden vervullen in de kerk/kapel van het toekomstige klooster. In 1944 kregen de paters Missionarissen Oblaten van de Onbevlekte Maagd Maria een stuk grond toegewezen voor de bouw van een klooster/noviciaat.

 

In 1949 werd de eerste vleugel van het klooster gebouwd, naar het ontwerp van architect Theo Taen (kleinzoon van  Pierre Cuypers). Afhankelijk van de financiele situatie van de paters zou verder uitgebreid worden. Een 2e vleugel is nog wel uitgevoerd, maar toen stokte de bouw. Het klooster stroomde vol doordat er jaarlijks een tiental novicen (fraters en broeders) werden ingekleed en voorbereid op hun kloostergeloften. Als kerk/kapel werd de bibliotheekruimte gebruikt. Ook de Peelbewoners konden daar terecht om hun kerkelijke plichten te vervullen. De ruimte werd echter te klein voor paters, novicen en de bevolking zodat de oude plannen om een eigen parochiekerk te bouwen weer actueel werden. Het bisdom verwachtte echter te weinig bewoners voor een eigenstandige parochie, de paters konden niet wachten totdat een tijdvergend traject van kerkbouw voltooid was, de bewoners( en het gemeentebestuur) wilden een kerk in de directe nabijheid. In 1954 werd besloten tot bouw van een kerk/kapel met een dubbele functie: klooster/novicenkapel en parochiekerk. Tussen paters en peelgemeenschap werd vastgelegd dat de bewoners op zich namen een kapel te bouwen en voor de financiering zorg te dragen. Omdat er gebouwd zou worden op het grondgebied van de paters zou de kerk wel eigendom van de paters worden.

Onder leiding van de bouwcommissie werd op verschillende manieren geld ingezameld; subsidies van gemeente, provincie en bisdom legden de bodem voor het benodigde kapitaal, via fancy fairs en een landelijke loterij werd dat uitgebreid, een lening bij de plaatselijke boerenleenbank maakte de bouwsom compleet. De bewoners/boeren legden zich vast om het grondwerk te verrichten, maar bovenal om jaarlijks te zorgen voor de rente en aflossing van de lening door  een bedrag per hectare af te dragen aan de kerk (een gezinsbijdrage avant la lettre !).

Als architect werd dhr Pierre Weegels uit Weert aangetrokken. In januari 1955 werd begonnen met het grondwerk, op 26 juni 1955 werd officieel de eerste steen gelegd door pater Emmanuel Teunissen. Op 31 mei 1956 vond de inzegening van de kerk plaats. Het Mariabeeld, dat pastoor Kessels van de Kronenberg in 1938 aangeboden had aan de toekomstige Peelbewoners en de arbeiders, kreeg deze dag een ereplaats in de devotiekapel bij de ingang van de kerk. In mei 1957 werd het rectoraat opgericht.

Veranderingen

Op enig moment (waarschijnlijk ten tijde van het 2e Vaticaans Concilie) is het altaar op het supedaneum verschoven, zodat het aan de andere kant kwam te staan. Zo werd het altaar geschikt voor de missa ad faciem versus populum. De sporen van de verplaatsing zijn goed te zien. Tevens werd de doopkapel buiten gebruik gesteld. De doopvont staat op het priesterkoor, de kapel is in gebruik als opslagruimte en afgescheiden met een groen gordijn.

In 1976 werd het gehele complex, inclusief de kerk, verkocht aan het Ministerie van Justitie, dat er een inrichting voor kortgestrafte mannen in vestigde. Tegenwoordig is het oude klooster in gebruik als de penitentiaire inrichting voor vrouwen ‘Ter Peel.

In de koopacte is vastgelegd dat de bewoners van de Peel het recht blijven behouden te allen tijde gebruik te mogen maken van de kerk. Sindsdien wordt de kerk door het rectoraat gehuurd. Zaken in de kerk, die een functie hebben in de liturgische eredienst zijn waarschijnlijk in de koop uitgesloten (bv. orgel, altaar, doopvont).

Exterieur

Foto: Thomas Joosten

De kerk staat onder een zadeldak gedekt met verbeterde Hollandse pannen en heeft op de viering een opengewerkte dakruiter met tentdak. De kerk is opgetrokken in waalformaat bakstenen in wild verband. Aan de ingangszijde staat een topgevel met een betonnen kruis als bekroning. In de gevel zitten vlechtingen. De kerk wordt betreden door een dubbele houten toegangsdeur onder een segmentboog. Ter weerszijden hiervan staan telkens twee rechthoekige vensters. Boven de ingang is de gevel doorbroken door een getraceerd roosvenster. De linker zijgevel is voorzien van drie getraceerde venster met een segmentboog. De gevel van het transept is voorzien van een topgevel met vlechtingen en een getraceerd venster met een segmentboog. Aan de rechterzijde heeft de kerk een zijbeuk onder een lezenaarsdak. Hierboven staan vier getraceerde vensters met een segmentboog. In de zijbeuk staat een toegangdeur onder een segmentboog. Licht wordt toegelaten door twee rechthoekige vensters. De gevel van het transept is identiek als aan die van andere zijde. Het priesterkoor is voorzien van een topgevel met vlechtingen. Aan elke zijkant bevindt zich een venster, dat bestaat uit een aantal glasbouwelementen in een betonnen tracering. De kerk staat terzijde van het kloostercomplex en is bij het priesterkoor met een laag gedeelte onder een zadeldak er mee verbonden. Hierin zijn de sacristie en de doorgang naar het voormalige klooster gesitueerd. Tevens bevinden zich hierin de absides. Via het glazen gedeelte in het dak wordt licht toegelaten op het sacramentsaltaar.

Interieur

Zicht op het priesterkoor

Zicht op de zangtribune

De kerk wordt betreden door een rechthoekig portaal. Dit is van de kerk afgescheiden door een dubbele houten tochtdeur. Daarnaast staan aan weerszijden twee kapellen. De kapellen bestaan uit een rechthoekige ruimte met twee rechte vensters in een rondboognis. De voormalige doopkapel heeft een verlaagde vloer. De Mariakapel heeft een in keperverband opgemetseld altaar. De kapellen zijn van het schip afgescheiden door een segmentboog. In de voormalige doopkapel bevindt zich hieronder een ijzeren hekwerk. Het schip heeft bepleisterde  kruisgewelven en heeft muren met bakstenen in wild verband. De vloer is belegd Grunendal kwartsiet. Het schip heeft aan de linkerzijde drie rondboogvensters. Aan de rechterzijde staat een processiegang, afgescheiden door scheibogen. Licht treedt in de lichtbeuk binnen door rondboogvensters. Boven de ingang staat de zangtribune, met een houten balustrade. Licht wordt hier verkregen door een getraceerd roosvenster. De zijbeuk heeft rechte vensters in een rondboognis. De gang is met bepleisterde kruisgewelven overkluisd, onderling gescheiden door gordelbogen. In de gang zijn twee biechtstoelen opgesteld. Achterin bevindt zich de toegang tot een portaal, waarin de zij-ingang staat en de trap naar de zangtribune. Voorin is in een segmentboognis met een in keperverband opgemetseld zijaltaar op een verhoging van natuursteen geplaatst. De viering is van het schip afgescheiden door scheibogen en een verhoging van de vloer, met daarvoor de communiebanken. De viering is overkluisd met een bepleisterd kruisgewelf. De vloer is bekleed met Jurategels. In de transepten zijn banken opgesteld in de richting van de viering. Licht wordt toegelaten door een drielicht in de transeptgevel. Achter de triomfboog staan vijf scheibogen. Daarachter bevindt zich een gang met drie nissen in de muur. Centraal staat een rondboognis met een sacramentsaltaar van Rosé Aurore. Ter weerszijden hiervan zijn in de rondboognissen zijaltaren opgemetseld. Licht wordt toegelaten door glasbouwblokken in de zijgevels en in de rondboog boven het sacramentsaltaar. De gang is overkluisd.

(Bronnen: Dr A. Jacobs en Drs. A.A. Wiekart – Kerken na 1940. Inventarisatie en waardenstelling kerkelijke bouwkunst na 1940 –Roermond – Stichting Monumentenhuis Limburg, 2003. Deze is aangevuld c.q. aangepast door Bert Hermkens. Zie verder ook de uitvoerige bouwgeschiedenis in het boek van de Heemkundekring Sevenum, "Evertsoord, van woestenij naar boerderij", september 2009).

Orgel

 

Het orgel is gebouwd door de fa. Gebrs. Vermeulen, kerkorgelbouwers, in Weert. In de lijst van werken van deze firma is het orgel echter niet opgenomen. Het is geplaatst in april 1962. Het heeft een elektrische installatie. Het is een tweeklaviers Unit-orgel met pedaal en voetpiston; het heeft 16 registers. In totaal heeft het orgel 172 pijpen.

Bron : G.M.I.Quaedvlieg – Orgeldocumentatie Limburg (Stadsbibliotheek Maastricht)

 

Eerste steen:Tekst: + ME POSUIT + / PATER / EMM. TEUNISSEN O.M.I. / + 26 6 55 +. Ingemetseld in de muur tussen de doopkapel en de ingang. Geen foto beschikbaar.

Glas-in-lood

Afbeeldingen. In het drielicht in het linkertransept: Van beneden naar boven: Annunciatie, Visitatie, Geboorte, Verkondiging aan de herders, Drie wijzen bij Herodes, Drie Wijzen bij Christus, Drie wijzen op weg naar huis, Besnijdenis, Vlucht naar Egypte, Kindermoord, Doop in de Jordaan, Intocht in Jeruzalem. Centraal bovenin zit Maria op een troon met Kind op schoot, links een engel met wierook en een engel met een toorts, rechts twee serafijnen. In het drielicht in het rechtertransept: van beneden naar boven: Verheerlijking op Tabor(?), Christus op weg naar Jeruzalem(?), Laatste Avondmaal, Voetwassing, Gevangenneming, Geseling, Kruisiging, Kruisafname, Graflegging, Engel bij het graf, Vrouwen bij het graf(?), Noli me tangere(?), Pinksteren(?), Emmausgangers. Centraal staat de verrezen Christus met aan weerszijden engelen met de Arma Christi. Roosvenster: Afbeeldingen in cartouches: Kain en Abel, Offer van Abraham, Mozes en de koperen slang, Kroning van David, Offer van Melchesidech. Boven aan een afbeelding van de tronende Christus. Slechts half zichtbaar door een aftimmering met vloerbedekking. Het rosetraam is aan de Peelgemeenschap geschonken door dokter Le Lorraine en zijn echtgenote.

Het altaar is van zwart gepolijst graniet en dateert van 1956. Op een tombe ligt een rechte altaartafel. Op de tombe zijn in koper het Christusmonogram en de Griekse letters alpha en omega aangebracht. Geen foto beschikbaar.

Doopvont: Op een octogonale voet staat een zuil. Hierop staat een bolwelvende kuip met rand. De vont is afgedekt met een koperen bolwelvend deksel, gekroond met een kruis. Geen foto beschikbaar.

Wijwaterbakjes: Deze zijn vervaardigd bij St.Joris in Beesel, waarschijnlijk in 1956. De ontwerper is dhr Piet Schoenmakers. Ze zijn 60 cm hoog, terracotta met zoutglazuur.

Twee wijwaterbakjes bevinden zich aan weerszijden van de tochtdeur. De bakjes zijn schelpvorming, groen/blauwkleurig en worden ondersteund door een monsterkopje. De wandplaat is een voorstelling, in reliëf, van respectievelijk de Apostel Petrus met sleutel en vissersboot en de H.Paulus met zwaard.

Een derde wijwaterbakje bevindt zich naast de zijdeur. De vormgeving en uitvoering is gelijk aan de andere. De voorstelling verbeeldt Maria en Kind, beiden gekroond. Het kind rust op de linkerarm; in de rechterhand houdt Maria de koningsappel.

Geen foto's beschikbaar.

 

Kruisbeeld. Het kruis is gekocht in Kevelaer in 1956. Het is een gaffelkruis. De vorm kan een mens verbeelden die de armen ten hemel heft en roept, schreeuwt of zegent. Het zou uit lindehout gesneden zijn door de spelers van de passiespelen in Oberammergau.

Het kruis is ongeveer 75 cm groot en hangt in de middelste nis, boven het sacramentsaltaar.

Aan het kruis is een corpus bevestigd, met een getordeerde band rond het hoofd, dat schuin naar links neigt; om het middel een geplooide lendendoek tot op de opgetrokken knieën. De linkervoet is gebogen over de rechter.

Geen foto beschikbaar.

Mariabeeld. Het beeld is ontworpen en gemaakt uit eikenhout door Charles Vos. Het werd in 1938 aangeboden door pastoor Kessels bij gelegenheid van de start van het ontginningsproject. Het beeld kreeg toen een plaats in een nis op de zandheuvel met de drie kromme, knoestige dennen. Na de inzegening van de kerk kreeg het beeld een plaats in de Mariakapel. Het beeld is 63,5 cm groot en toont een gekroonde Maria, staand op een vlak voetstuk. Zij is gekleed in een lang, ruim vallend gewaad en draagt het Kind op de linkerarm.

Zie ook: werken van Charles Vos

De kruisweg, gemaakt door  Pierre de Grauw in 1958, bestaat uit 14 staties. De afmetingen zijn 27 x 34 cm. Elke afbeelding heeft 4 tot 6 figuren met centraal het fragment van de lijdensweg, zoals bekend van de traditionele kruisweg. De staties zijn eerst geboetseerd, waarna een mal werd gemaakt in negatief. De afbeeldingen werden vervolgens gegoten in wit cement en handmatig afgewerkt. Typerend is de combinatie van in reliëf werken en uitholling.

Geen foto beschikbaar.

Kerstgroep. De groep is gemaakt van papier-maché. Hij is in 1957-1958 gemaakt onder leiding van frater Piet Kleuskens.

De groep bestaat uit 25 beelden. Het eigene van de groep is, dat de Driekoningengroep is uitgebreid met mensen uit de missiegebieden van de Oblaten (Canada/Groenland, Ceylon, Afrika).

Geen foto beschikbaar.

Mozaïek. Afbeelding van Moeder met Kind. Boven de hoofdingang. Waarschijnlijk is het vervaardigd in/door het atelier Flos in Tegelen. Geen foto beschikbaar.

O.L. Vrouw Onbevlekt Ontvangen
O.L. Vrouw Onbevlekt Ontvangen
O.L. Vrouw Onbevlekt Ontvangen
O.L. Vrouw Onbevlekt Ontvangen
O.L. Vrouw Onbevlekt Ontvangen
O.L. Vrouw Onbevlekt Ontvangen
O.L. Vrouw Onbevlekt Ontvangen
O.L. Vrouw Onbevlekt Ontvangen
O.L. Vrouw Onbevlekt Ontvangen
O.L. Vrouw Onbevlekt Ontvangen
O.L. Vrouw Onbevlekt Ontvangen
O.L. Vrouw Onbevlekt Ontvangen